عملکرد بیشتر قسمتهای بدن متأثر از دو غده فوق کلیوی هستند این دو غده کوچک در بخش بالایی کلیه ها و متصل به آنها هستند. وظیفه این دو غده این است که هورمون هایی که می سازند را وارد جریان خون کنند. اگر دوست دارید در مورد عملکرد این دو غده در بدنتان و نحوه آزمایش آنها بیشتر بدانید ادامه این متن که نتیجه تحقیقات جدید پزشکان است را حتما بخوانید.
ساختار
غده فوق کلیوی از دو قسمت اصلی تشکیل شده است:
- قشر غده فوق کلیوی، منطقه بیرونی که بزرگترین بخش غده فوق کلیوی است و به سه منطقه جداگانه تقسیم شده است:zona glomerulosa ،zona fasciculate وZona .reticularis هر منطقه مسئول تولید هورمون های خاص است.
- قسمت مدولا غده فوق کلیوی در داخل قشر فوق کلیوی و در مرکز غده واقع شده است. این بخش هورمون استرس از جمله آدرنالین را تولید می کند.
- قشر فوق کلیوی و مدولا فوق کلیوی در یک کپسول چربی که یک لایه محافظ در اطراف غده فوق کلیه ایجاد می کند. قرار دارند.
همچنین بخوانید: برای درمان سریع عفونت کلیه، چه بخوریم و چه نخوریم؟ (تحقیقات جدید)
هورمون های غدد فوق کلیوی
نقش غدد فوق کلیه در بدن این است که هورمون های خاصی را به طور مستقیم در جریان خون آزاد می کند. بسیاری از این هورمون ها مربوط به نحوه پاسخ بدن به استرس و برخی دیگر برای عملیات حیاتی هستند. هر دو قسمت غده فوق کلیه شامل قشر فوق کلیوی و مدولا فوق کلیوی، عملکردهای متمایز و جداگانه ای دارند.
هر منطقه قشر فوق کلیوی یک هورمون خاص را ترشح می کند. هورمون های کلیدی تولید شده توسط قشر فوق کلیوی عبارتند از:
1-کورتیزول
کورتیزول یک هورمون گلوکوکورتیکوئید تولید شده توسط zona fasciculata است که چندین نقش را در بدن ایفا می کند. استفاده بدن از چربی ها، پروتئین ها و کربوهیدرات ها را کنترل کند. التهاب را متوقف می کند تنظیم فشار خون، افزایش قند خون را انجام می دهد و همچنین می تواند تشکیل استخوان را کاهش دهد.
این هورمون همچنین چرخه خواب و بیداری را کنترل می کند. در طول زمان استرس برای کمک به بدن خود و افزایش انرژی و رسیدگی بهتر به وضعیت اضطراری ترشح می شود.
حتماً بخوانید: هورمون کورتیزول چیست؟ در چه افرادی باید کاهش یا افزایش یابد؟
غدد فوق کلیوی چگونه کورتیزول تولید می کند؟
غدد فوق کلیوی در پاسخ به سیگنال های غده هیپوفیز که تحت تأثیر هیپوتالاموس است، هورمون هایی تولید می کند و به عنوان محور غده هیپوفیز و غده هیپوتالاموس شناخته می شود. به عنوان مثال، برای تولید کورتیزول، موارد زیر وجود دارد:
- هیپوتالاموس هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH) را تولید می کند که غده هیپوفیز را تحریک می کند تا هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) را ترشح کند.
- ACTH سپس غده های فوق کلیوی را تحریک می کند تا هورمون های کورتیزول را به خون ترشح کند.
- به طور معمول هر دو هیپوتالاموس و غده هیپوفیز می توانند حس کنند که آیا مقدار کورتیزول در خون مناسب است. اگر کورتیزول بیش از حد یا کم باشد، این غدد به ترتیب مقدار CRH و ACTH را آزاد می کند.
- تولید کورتیزول بیش از حد می تواند از غدد غده فوق کلیوی یا تولید بیش از حد ACTH از یک تومور در غده یا سایر منابع ایجاد شود.
2- آلدوسترون
این هورمون تولید شده توسط zona glomerulosa نقش مهمی در تنظیم فشار خون و الکترولیت های خاص (سدیم و پتاسیم) دارد. آلدوسترون سیگنال ها را به کلیه ها می فرستد که در نتیجه کلیه ها سدیم بیشتری را از جریان خون جذب می کنند و پتاسیم را در ادرار آزاد می کنند. این بدان معنی است که آلدوسترون همچنین به تنظیم pH خون با کنترل سطوح الکترولیت ها در خون کمک می کند.
3- DHEA و استروئیدهای آندروژنی
این هورمون ها تولید شده توسط zona reticularis و هورمون های جنسی ضعیف هستند. آنها هورمون هایی هستند که در تخمدان ها به هورمون های زنانه (استروژن) و درون بیضه ها به هورمون های مردانه (آندروژن ها) تبدیل می شوند. با این حال، استروژن ها و آندروژن ها در مقادیر بسیار بیشتری توسط تخمدان ها و بیضه ها تولید می شود.
4- اپینفرین و نوراپینفرین
بخش مدولا فوق کلیوی، قسمت داخلی غده فوق کلیوی، هورمون هایی را کنترل می کند که در مورد مسایل روحی و روانی تأثیر دارند. هورمون های اصلی ترشح شده توسط مدولا فوق کلیوی عبارتند از اپی نفرین و نوراپی نفرین که دارای عملکردهای مشابه هستند.
در میان موارد دیگر، این هورمون ها قادر به افزایش ضربان قلب و نیروی انقباض قلب، افزایش جریان خون به عضلات و مغز، آرام کردن عضلات برونش های هوایی و کمک به متابولیسم قند هستند. آنها همچنین فشرده سازی و رگ های خونی واژن را کنترل می کنند، به فشار خون کمک می کنند و در پاسخ به استرس افزایش می یابند.
مانند برخی از هورمون های دیگر تولید شده توسط غدد فوق کلیوی، اپی نفرین و نوراپی نفرین اغلب در شرایط فیزیکی و احساسی استرس زا زمانی که بدن شما نیاز به منابع اضافی و انرژی برای تحمل فشار غیر معمول دارد فعال می شود.
مطلب مهم: سرطان تومور غدد فوق کلیوی، علایم، درمانها و همه نکاتی که باید بدانید!
اختلالات غدد فوق کلیوی
دو مشکل غدد فوق کلیوی معمولا، تولید بیش از حد و یا کمتر از حد هورمون های خاص است که منجر به عدم تعادل هورمونی می شود. این اختلالات عملکرد غده فوق کلیه می تواند ناشی از بیماری های مختلف غده فوق کلیه یا غده هیپوفیز باشد.
1- نارسایی غدد فوق کلیوی
نارسایی یک اختلال نادر است. ممکن است ناشی از بیماری غده فوق کلیه (نارسایی اولیه فوق کلیوی، بیماری آدیسون) یا بیماری های هیپوتالاموس یا هیپوفیز باشد. این بیماری نقطه مقابل سندرم کوشینگ است و با سطح پایین هورمون های فوق کلیوی مشخص می شود. علائم عبارتند از کاهش وزن و اشتها، تهوع و استفراغ، خستگی، تیره شدن پوست (تنها در نارسایی اولیه فوق کلیوی)، درد شکمی.
علل نارسایی فوق کلیوی ممکن است شامل اختلالات خود ایمنی، عفونت های قارچی و دیگر عفونت ها، سرطان و عوامل ژنتیکی باشد.
2- هیپرپلازی مادرزادی فوق کلیوی
نارسایی فوق کلیوی همچنین می تواند یک اختلال ژنتیکی به نام هیپرپلازی مادرزادی فوق کلیوی باشد. کودکان مبتلا به این اختلال، میزان آنزیم پایین، برای تولید کورتیزول یا آلدوسترون یا هر دو را دارند. در عین حال، آنها اغلب میزان بیش از حد آندروژن را تجربه می کنند که ممکن است منجر به ویژگی های مردانه در دختران و بلوغ زودرس پسران شود.
هیپرپلازی مادرزادی فوق کلیوی با توجه به شدت کمبود آنزیم می تواند تشخیص داده شود. در موارد شدیدتری، نوزادان ممکن است از جنون های مبهم، کم آبی، استفراغ و عدم رشد رنج ببرند.
3- بیشینه فعالی غده فوق کلیوی
گاهی اوقات بخش فوقانی ممکن است گره هایی ایجاد کند که هورمون های خاصی تولید می کنند، اندازه بزرگ این گره ها باعث افزایش شک به بدخیمی می شوند. هر دو گره خوش خیم و سرطانی، ممکن است مقدار بیش از حد هورمون های خاصی را تولید کند. تومورهای بدخیم یا گره بیش از 4 سانتیمتری برای ارزیابی شرایط جراحی توصیه می شود.
4- سندرم کوشینگ تولید بیش از حد کورتیزول
سندرم کوشینگ ناشی از تولید بیش از حد کورتیزول از غدد فوق کلیه است. علائم ممکن است شامل افزایش وزن و رسوبات چربی در مناطق خاص بدن مانند چهره، زیر پشت گردن به نام کپسول بوفالو و در شکم، لاغری دست و پا؛ علائم بنفش بر روی شکم؛ موی صورت؛ خستگی؛ ضعف عضلانی؛ کبودی پوست بی دلیل؛ فشار خون بالا؛ دیابت؛ و… باشد.
5- تولید بیش از حد آلدوسترون
این عارضه ناشی از تولید اضافه آلدوسترون از یک یا هر دو غدد فوق کلیوی است؛ با افزایش فشار خون مشخص می شود و اغلب برای کنترل به بسیاری از داروها نیاز دارد. بعضی افراد ممکن است سطوح پتاسیم کمتری در خون داشته باشند اما هنگامی که میزان پتاسیم بیش از حد باشد، باعث درد، ضعف و اسپاسم عضلات می شود.
6- تومور فئوکرومو کیتما (تولید بیش از حد آدرنالین یا نورآدرنالین)
رومو کیتما یک تومور است که منجر به تولید بیش از حد آدرنالین یا نورآدرنالین می شود. این تومور دارای بافت عصبی مشابه با بخش مدولا فوق کلیوی است و ممکن است باعث تولید بیش از حد این هورمون ها شود.
فئوکروموکتیما موجب فشار خون بالا می شود که ممکن است با داروهای تنظیمی کنترل شود. علائم دیگر شامل سردرد، عرق کردن، لرزش، اضطراب و ضربان قلب است. بعضی از افراد به علت ژنتیکی، مبتلا به این تومور می شوند.
7- سرطان فوق کلیوی
تومورهای بدخیم فوق کلیوی (سرطان فوق کلیوی) مانند کارسینوم آدرنوکورتیکو، نادر هستند و اغلب زمانی که تشخیص داده می شوند، به اندام ها و بافت های دیگر گسترش پیدا کرده اند. این تومورها نسبتا بزرگ هستند و می توانند به قطر چندین سانتی متر برسند.
تومورهای سرطانی فوق کلیوی می توانند عملکردی مشابه غدد فوق کلیوی داشته باشند و بیش از یک یا چند هورمون همراه با نشانه های مربوط به آن را آزاد کنند. بیماران ممکن است درد شکمی، درد کمر یا احساس سیری و رودل کردن شکمی را تجربه کنند، به ویژه وقتی که تومور فوق کلیوی بسیار بزرگ می شود.
اکثریت تومورهای فوق کلیوی، متاستاز یا گسترش یافته از یک تومور اولیه دیگر در جاهای دیگر بدن هستند.
همچنین بخوانید: چه غذاها و خوراکی هایی برای کلیه مضر هستند؟ (تحقیقات جدید)
تشخیص نارسایی غدد فوق کلیوی
نارسایی غدد فوق کلیوی را می توان تشخیص داد. پزشک با در نظر گرفتن تاریخچه پزشکی و در مورد هر گونه علائم واضحی که تجربه می کنید، شروع خواهد کرد. تست هایی که میزان کورتیزول و آلدوسترون را اندازه گیری می کنند برای تشخیص قطعی مورد استفاده قرار می گیرند و شامل موارد زیر می شوند.
- تست تحریک ACTH، خاص ترین آزمون برای تشخیص نارسایی بخش قشری غدد فوق کلیوی است. سطح کورتیزول خون قبل و بعد از تزریق یک فرم مصنوعی هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)، هورمونی که از هیپوفیز قدامي ترشح می شود اندازه گیری می شود.
- تست هیپوگلیسمی ناشی از انسولین؛ تست هیپوگلیسمی ناشی از انسولین برای تعیین نحوه پاسخ هیپوتالاموس، هیپوفیز و غده فوق کلیه به استرس مورد استفاده قرار می گیرد. در طی این آزمایش مقداری خون برای اندازه گیری قندخون و سطح کورتیزول گرفته می شود و به دنبال تزریق انسولین سطح قند خون و کورتیزول دوباره 30، 45 و 90 دقیقه پس از تزریق اندازه گیری می شود. پاسخ طبیعی این است که سطح قند خون کاهش یابد (این بیانگر استرس است) و سطح کورتیزول افزایش می یابد.
تست های دیگر
هنگامی که تشخیص نارسایی قشر فوق کلیوی داده می شود، ممکن است یک اسکن کامپیوتری (CT) شکم انجام شود تا مشخص شود آیا غدد فوق کلیوی دارای اندازه غیر نرمال هستند، اسکن همچنین ممکن است نشانه های رسوب کلسیم را نشان دهد که ممکن است باعث بیماری سل در آینده شود. برای رسیدگی به امکان دوم، ممکن است از یک آزمایش پوست توبرکولین استفاده شود.
تعدادی از ابزارهای تصویربرداری برای بررسی اندازه و شکل غده هیپوفیز مورد استفاده قرار می گیرد. رایج ترین اسکن تصویری (MRI) است که مجموعه ای از تصاویر را تولید می کند و در آن تصویر مقطعی از هیپوفیز و ناحیه مغز که آنرا احاطه کرده است، ارائه می شود.
علاوه بر این، عملکرد هیپوفیز و توانایی آن برای تولید هورمون های دیگر آزمایش می شود. به طور معمول، از اندازه گیری های هورمون هیپوفیز همراه با هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)، هورمون تحریک فولیکول (FSH)، هورمون (LH) و پرولاکتین در شرایط استراحت و هچنین شبیه سازی شرایط تحریک آمیز، برای نظارت بر آزاد سازی هورمون کورتیکوتروپین (CRH) که منجر به افزایش سطح ACTH در شرایط سلامت می شود، استفاده می شود.
با اپلیکیشن چرب زبان، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
