در علم تغذیه مفهومی به اسم BMI و یا شاخص توده بدنی وجود دارد که فرمول ساده ای هم دارد که روش محاسبه آن بسیار آسان می باشد. همچنین پاسخ این محاسبه، مورد های مهم و بسیاری را نشان می دهد.
Bmi چیست؟
Body Mass Index معادل فارسی شاخص توده بدنی است که نام مخفف شده آن BMI می باشد. این شاخص توده بدنی از روش تقسیم وزن شخص (برحسب کیلوگرم) بر مجذور قد (قد ضربدر قد بر حسب متر) به دست می آید.
BMI به چه دردی می خورد و چه کاربردی دارد؟
شما با محاسبه BMI از میزان سطح تقریبی چربی بدن خود با روشی ارزان و کاملا آسان، آگاه می شوید. با محاسبه شاخص توده بدنی آگاه می شویم که آیا در محدوده وزنی سالمی هستیم و یا خیر؟
به صورت کلی هر چقدر میزان شاخص بالاتر باشد، نشان دهنده این است که اندازه چربی بدن بیشتر است که در این صورت ریسک ابتلا به برخی بیماری ها بیشتر می شود که این موجب افزایش چاقی نیز می شود.
نتیجه محاسبه bmi یا شاخص توده بدنی به چه معنی است؟
شما با اندازه گیری وزن و قد و نیز قرار دادن آن ها در فرمول BMI، عددی را به دست می آورید که آن به شما میزان سالم ، نرمال بودن و یا ناسالم بودن وزن شما را نشان می دهد.
متخصصان تغذیه طبق جدول زیر، اعداد به دست آمده را به 6 محدوده وزنی مختلف از “کمبود وزن” تا چاقی بیمارگونه تقسیم بندی می کنند.
| وضعیت وزن | شاخص توده بدنی |
| کمبود وزن | کمتر از 5/18 |
| وزن مناسب | بین 5/18 تا 9/24 |
| اضافه وزن | بین 25 تا 30 |
| چاقی نوع اول | بین 30 تا 35 |
| چاقی نوع دوم | بین 35 تا 40 |
| چاقی نوع سوم | بیش از 40 |
شاخص توده بدنی در هر سن باید چه مقدار باشد؟
هر کسی بایستی در هر رده سنی خود شاخص توده بدنی و یا BMI خود را در محدوده ای مناسب نگه دارد. اکنون در جدول زیر BMI افراد در سنین مختلف از نوجوانی تا کهنسالی را قرار داده شده است. شما با مقایسه سن خود با این جدول متوجه می شوید که آیا در محدوده وزنی مناسب و سالمی هستید و یا خیر؟
| سن مورد نظر | شاخص توده بدنی مناسب |
| بین 17 تا 24 سال | 21 |
| بین 24 تا 44 سال | 24 |
| بین 44 تا 54 سال | 25 |
| 55 سال به بالا | 27 |
نحوه محاسبه شاخص توده بدنی در کودکان
تا به اینجای مقاله تنها درباره شاخص توه بدنی یا BMI در بزرگسالان صحبت کرده ایم و جدول مربوطه آن را بررسی کرده ایم. اما اگر توجه داشته باشید ما درباره شاخص توده بدنی در کودکان و یا رده سنی زیر 20 سال صحبتی نکرده ایم. به دلیل اینکه روش محاسبه شاخص توده بدنی در اشخاص زیر 20 سال متفاوت می باشد. علاوه بر این تفاوت بعدی این است که روش محاسبه شاخص توده بدنی در کودکان پسر و دختر هم متفاوت می باشد.
با گذشت مدت زمان، اندازه چربی در کودکان افزایش می یابد که این افزایش چربی در رده سنی های دختران و پسران متفاوت می باشد. با توجه به تجربیات و نظرها، دختران در رده سنی زیر 20 سال بیشتر از پسران دچار افزایش چربی می شوند که این نیز می تواند توجیهی برای بالاتر بودن BMI دختران نسبت به پسران در سنی خاص باشد.
BMI چه چیزی را به ما نشان نمی دهد؟
BMI یا شاخص توده بدنی تنها معیاری ساده و سطحی می باشد و تنها وضعیت وزن شما را نشان می دهد. با اینکه اندازه چربی بدن را به صورت حدودی مشخص می کند، اما نحوه توزیع چربی ها را نشان نمی دهد و حتی این شاخص تمایزی بین عضله و چربی ندارد.
به عنوان مثال اگر ورزشکاری که حرفه ای ورزش می کند و بافت عضلانی قابل توجه و مقدار بسیار کمی چربی داشته باشد و شاخص توده بدنی این ورزشکار 30 باشد، مطابق فرمول bmi گفته می شود که این فرد چاق است در حالی که عضلات فرد را در نظر نگرفته است.
چه کسانی باید شاخص توده بدنی خود را اندازه گیری کنند؟
البته بهتر است افراد به صورت مدام و مرتب با کمک فرمول شاخص توده بدنی، BMI خود را محاسبه کنند تا بتوانند وزن خود را در محدوده ای سالم نگه دارند. همچنین افرادی که بسیار چاق و یا بسیار لاغر هستند بهتر است بیشتر به دنبال محاسبه شاخص توده بدنی خود باشند.
به طور خاص کسانی که چاقی مفرط، اضافه وزن بالا، بیماری هایی مانند دیابت نوع 2، مشکلات قلبی و عروقی، فشار خون بالا، انواع ناباروری و سرطان و… را دارند بایستی به صورت مداوم وزن خود را چک کنند و BMI خود را به دست بیاورند و همچنین دنبال راه حل هایی برای کاهش شاخص توده بدنی باشند.
چگونه شاخص توده بدنی را کاهش دهیم؟
کسانی که لاغر هستند و کمبود وزن دارند برای افزایش وزن و رساندن آن به محدوده وزنی مناسب کار چندان سختی ندارند. اما کسانی که شاخص توده بدنی 30 به بالا و یا 40 به بالا دارند، کار بسیار دشواری برای کاهش وزن خواهند داشت.
این گونه افراد به تنهایی قادر به کاهش وزن و لاغری نیستند و به کمک متخصص تغذیه و عمل لاغری به روش لاپاراسکوپی نیاز دارند. علاوه بر این ها بایستی رژیم غذایی و سبک زندگی سالمی هم داشته باشند.
امروزه روش های زیر یکی از بهترین راه حل ها برای کمک به کاهش وزن در افراد چاق است که با ترکیب آن ها می توانند در مدت زمانی بسیار کم و در ایمن ترین و بهترین حالت کاهش وزن داشته باشند:
- به عمل لاغری فکر کنید
- به طور مدام و منظم ورزش کنید
- انتخاب رژیم غذایی مناسب
- داشتن خواب کافی
- کاهش استرس
- مصرف زیاد میوه و سبزیجات
- در انتها درباره کاهش وزن مناسب تحقیق کنید
