آزیترومایسین نام عمومی برای داروهای تجویزی موجود در بازار با نام های Zithromax، Zmax و Z-Pak است. در این مطلب با کمک تحقیقات جدید پزشکی، شما را با عوارض، طرز استفاده و نکات مهم دیگر قرص و کپسول آزیترومایسین آشنا می کنیم.
نکات کلی
- این دارو یک آنتی بیوتیک است که برای درمان انواع عفونت های باکتریایی مانند بیماری خراش گربه، عفونت گوش، عفونت های پوستی یا بافت همبند و گلو یا لوزه استفاده می شود.
- آزیترومایسین همچنین برای درمان عفونت های ریه و سایر بیماری های تنفسی مانند برونشیت، سینوزیت، پنومونی یا سینه پهلو، در برخی موارد بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD) و سیاه سرفه مورد استفاده قرار می گیرد.
- پزشکان همچنین ممکن است آزیترومایسین را برای عفونت های دستگاه تناسلی و بیماری های منتقله از راه جنسی مانند گونوره، عفونت های مجاری ادرار یا رحم، زخم های تناسلی و بیماری های التهابی لگن تجویز نمایند.
- آزیترومایسین متعلق به گروهی از داروهای شناخته شده به عنوان ماکرولیدهای آنتی بیوتیک است. آن ها با جلوگیری از ساخت پروتئین از ایجاد باکتری ها جلوگیری می کنند و در کشورمان بیشتر برای درمان سرماخوردگی و گلودرد استفاده می شود.
- همانند سایر آنتی بیوتیک ها، برای جلوگیری از گسترش عفونت های مقاوم در برابر دارو، اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) به شدت به پزشکان توصیه می کند دارو را فقط زمانی که اطمینان حاصل شد عفونت توسط باکتری ایجاد شده و آزیترومایسین موثر است، تجویز کنند.
- FDA برای اولین بار آزیترومایسین را تحت نام Zithromax در سال 1991 تایید کرد.
حتما بخوانید: عفونت رحم، دلایل، علائم و بهترین روشهای درمانی
هشدارها
آزیترومایسین میتواند موجب تغییرات غیر عادی در فعالیت الکتریکی قلب شود که با توجه به هشدار ویژه FDA در سال ۲۰۱۲ میتواند منجر به ضربان قلب نامنظم شود. اگر یک وضعیت قلبی – ریتمیک دارید، از جمله ضربان قلب آهسته و یا نامنظم، برای درمان و قبل از مصرف آزیترومایسین با پزشک صحبت کنید. همچنین پزشک باید قبل از تجویز آزیترومایسین، میزان پتاسیم و منیزیم خون را بررسی کند.
علاوه بر این، باید از مصرف آزیترومایسین خودداری کرد اگر:
- به آزیترومایسین یا هر گونه مواد غیر فعال آن حساسیت دارید.
- یک شکل یرقان معروف به زردی کلستاتیک دارید که در آن صفرا به کبد می کشد و موجب زرد شدن پوست، چشم یا ناخن می شود.
- در حال مصرف پیموزاید (Orap) هستید.
در صورت وجود شرایط زیر، قبل از مصرف آزیترومایسین، با پزشک صحبت کنید:
- ضربان قلب نامنظم یا آرام
- مشکلات کبدی از جمله هپاتیت
- مشکلات کلیوی بسیار شدید
- داشتن میاستنی گراویس
قبل از مصرف آزیترومایسین برای گونوره یا سفلیس، باید آزمایش انجام دهید تا مشخص شود آیا باکتری که باعث عفونت می شود، واقعا به آزیترومایسین پاسخ خواهد داد.
افرادی که آزیترومایسین را برای مدت طولانی مصرف می کنند، مستعد ابتلا به عفونت های بسیار جدی باکتریایی یا قارچی هستند که ممکن است درمان آن ها بسیار مشکل باشد.
حتما بخوانید: بهترین آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ادراری در ایران
بارداری و آزیترومایسین
- آزیترومایسین به طور کلی در هنگام بارداری ایمن است.
- صرف نظر از این امر قبل از مصرف این دارو، اگر باردار هستید یا قصد دارید باردار شوید، باید به پزشک بگویید.
- اینکه آزیترومایسین در شیر مادر یافت می شود یا نه ناشناخته است. بنایراین اگر قبل از مصرف آزیترومایسین، شیرده هستید یا قصد تغذیه کودک با شیر مادر را دارید، با پزشک صحبت کنید.
عوارض جانبی آزیترومایسین
بسیاری از افراد در هنگام مصرف آزیترومایسین در مقایسه با سایر آنتی بیوتیک های موجود در کلاس ماکرولیدها، از جمله اریترومایسین، عوارض جانبی کمتری دارند. با این وجود هنوز ممکن است عوارض جانبی را تجربه کنید، به خصوص اگر پزشک یک دوز بالا از آزیترومایسین را تجویز کند. اگر از یکی از موارد زیر را مشاهده کردید، به پزشک اطلاع دهید:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- گاز معده
- مدفوع آبکی
- ناراحتی معده
بعضی افراد ممکن است گرفتگی عضلات یا عفونت واژینال را تجربه کنند.
عوارض جانبی جدی
در صورتی که یکی از موارد زیر را تجربه کردید، به موقع از اورژانس کمک بگیرید:
- درد قفسه سینه
- تشنج
- تورم پا یا قوزک پا
- التهاب روده بزرگ (علائم شامل درد شکمی، اسهال شدید، خستگی)
- ایجاد مایع بین ریه ها و دیواره قفسه سینه (علائم شامل درد قفسه سینه یا سنگین بودن یا دشواری تنفس)
- تعداد کم گلبول های سفید خون (این معمولا در آزمایش خون کشف می شود، اما علائم ممکن است شامل ضعف، خستگی، کوتاهی تنفس یا عفونت هایی که از بین نمی روند، دیده شود).
حتما بخوانید: 7 تا از بهترین راه های درمان خانگی سرفه شدید در بزرگسالان (پروفسور راسل)
تداخلات آزیترومایسین
هميشه مهم است در مورد داروهایی که مصرف می کنید با پزشک یا داروساز صحبت کنید. این شامل نه تنها تمام داروهای تجویزی است، بلکه محصولاتی است که ممکن است به نظر مهم نرسند؛ مانند دیگر داروها، داروهای بدون نسخه، ویتامین ها و سایر مکمل های غذایی (نوشیدنی های تغذیه ای، پودرهای پروتئینی و غیره) و گیاهان دارویی و هر نوع دیگر داروهای تفریحی و سرگرم کننده قانونی یا غیرقانونی.
در مورد امکان تجویز آنتیبیوتیکی متفاوت از آزیترومایسین در صورت مصرف داروهای زیر با پزشک صحبت کنید:
- رقیق کننده های خون مانند انوکساپارین، فونداپارینوکس هپارین، وارفارین
- داروهای مورد استفاده برای جلوگیری از لخته شدن خون، به عنوان مثال در طی یا بعد از عمل جراحی یا در شرایط تهدید کننده زندگی: آنتی ترومبین III (ترومبین)، بیوالیرودین، دلتاپارین.
- آمیودارون
- دیگوکسین
- واکسن زنده
- کینیدین
آزیترومایسین و الکل
الکل ممکن است برخی از عوارض جانبی ناشی از آزیترومایسین را افزایش دهد یا بدتر کند، مانند سرگیجه و ناراحتی معده.
آزیترومایسین و عصاره گریپ فروت
گریپ فروت و آزیترومایسین هر دو به وسیله کبد شکسته می شوند، بنابراین ممکن است تعاملاتی وجود داشته باشد، هرچند که تصور می شود این امر غیر معمول باشد. برای حفظ ایمنی، هنگام مصرف این دارو، از مصرف تمامی محصولات گریپ فروت اجتناب کنید.
حتما بخوانید: 3 تا از قوی ترین ضدسرفه ها که با خیال راحت میتوانید استفاده کنید
دوز مصرفی
آزیترومایسین به صورت قرص یا مایع مصرف می شود. این نیز به عنوان تزریق داخل وریدی (IV) در بیمارستان ها داده می شود. بعلاوه بسته های پودری آن با آب مخلوط می شوند تا محلول مایع ایجاد شود. آزیترومایسین ممکن است با غذا یا بدون آن مصرف شود.
پزشکان بعضی اوقات آزیترومایسین را برای دوره های کوتاه تر نسبت به دیگر آنتی بیوتیک ها، مانند یک روزه با نام “دوز مگا” یا برای سه یا پنج روز با استفاده از Z-Pak که با دوزی بالاتر از رژیم های طولانی شروع می شود، تجویز می کنند.
دوز و طول مدت درمان آزیترومایسین بر اساس نوع عفونت متفاوت است:
- عفونت پوست و بافت پوستی: یک دوز 500 میلی گرم و سپس 250 میلی گرم به مدت چهار روز
- عفونت گلو و لوزه ها: یک دوز 500 میلی گرم؛ سپس 250 میلی گرم به مدت چهار روز
- پنومونی یا سینه پهلو (CAP): یک دوز 500 میلی گرم و سپس 250 میلی گرم به مدت چهار روز
- بیماری زخم تناسلی: 1 گرم برای یک بار
- عفونت های سینوسی ناشی از باکتری: 500 میلی گرم به مدت سه روز و یا 2 گرم برای یک بار
دوز فراموش شده آزیترومایسین
اگر دوز آزیترومایسین را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه تقریبا زمان مصرف دوز بعدی باشد. در اینصورت دوز فراموش شده را مصرف نکنید و دوز بعدی خود را طبق برنامه دریافت کنید. هیچوقت دو دوز از دارو را همزمان مصرف نکنید.
دوز مناسب کودکان
با توجه به شرایطی که تحت درمان قرار می گیرد، پزشک معمولا دوز را با توجه به قد و وزن کودک تنظیم می کند. دوزهای معمول عبارتند از:
- عفونت گوش: یک دوز برای یک بار (30 میلی گرم / کیلوگرم)؛ یا یک دوز برای یک بار در روز به مدت سه روز 10 میلی گرم / کیلوگرم؛ یا یک دوز برای یک بار در روز به مدت پنج روز (با شروع 10 میلی گرم / کیلوگرم برای روز اول و کاهش به 5 میلی گرم / کیلوگرم در چهار روز آینده)
- عفونت سینوس: روزانه به مدت سه روز (10 میلی گرم / کیلوگرم)
- پنومونی یا سینه پهلو: روزانه به مدت پنج روز (با شروع 10 میلی گرم / کیلوگرم در روز اول و کاهش به 5 میلی گرم / کیلوگرم در چهار روز آینده)
- گلودرد یا التهاب لوزه: یک بار در روز به مدت پنج روز (12 میلی گرم / کیلوگرم)
اگر مقدار دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را به کودک بدهید، مگر اینکه کم تر از 12 ساعت تا مصرف دوز بعدی زمان باشد. در چنین مواردی، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را طبق برنامه منظم به کودک بدهید. هرگز دو دوز را همزمان ندهید زیرا این می تواند خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.
اطمینان حاصل کنید که Zithromax دقیقا همانطور که تجویز شده است، مصرف می شود و تمام دوره را کامل کنید، حتی اگر کودک احساس خوبی داشته باشد. عدم انجام این کار خطر بروز مقاومت آنتی بیوتیکی را افزایش می دهد و باعث می شود که دارو در دفعه بعد که کودک بیمار است، کمتر موثر باشد.
اگر کودک یک ساعت پس از مصرف استفراغ کند، به احتمال زیاد باید یک دوز دیگر به او بدهید. برای راهنمایی با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.
در ادامه بخوانید: 14 روش درمان گیاهی-طبیعی عفونت ادراری طبق تحقیقات جدید روز