فتق کشاله ران (فمورال) زمانی اتفاق می افتد که یک ضعف در عضله کشاله ران اجازه می دهد تا روده برآمده شود. اولین علامت فتق فمورال معمولا برآمدگی ناشناخته در ناحیه کشاله ران یا قسمت بالای ران است و در طول زمان گسترش می یابد. این عارضه در نوزادان و میانسالان بسیار شایع است. در ادامه به بررسی دلیل ایجاد فتق های ران، روش های درمان آن و مراقبت های لازم پس از جراحی خواهیم پرداخت.
علائم فتق کشاله ران
- برآمدگی در هر قسمت از استخوان معده، که هنگام ایستادن و سرفه کردن بیشتر آشکار می شود
- احساس سوزش یا درد در برآمدگی
- درد یا ناراحتی در کشاله ران، به خصوص هنگام خم شدن، سرفه یا بلند کردن اجسام
- حسی سنگینی یا کشیده شدن در کشاله ران
- ضعف یا فشار در کشاله ران
- درد و تورم در اطراف بیضه ها
علت فتق ران
این نوع از فتق، علت مشخص و منحصربهفردی ندارد، اما وجود ضعف ساختاری در جدار شکم و کشاله ران، مهمترین عاملی است که میتواند به فتق کشاله ران منجر شود. وارد شدن فشار بیش از حد به این نواحی تضعیف شده موجب بیرون زدگی و فتق روده یا بافت چربی میشود.
ریسک فاکتورهای فتق ران
انواع فتق کشاله ران
1- فتق غیر مستقیم: این فتق، شایعترین نوع فتق کشاله ران می باشد که در نوزادهای نارس قبل از بسته شدن کامل کانال اینگواینال یا کشاله ران در دوران جنینی رخ می دهد.
2- فتق مستقیم: این نوع فتق در اثر زور زدن های مکرر در طول سالیان متمادی و در اثر ضعف عضلات رخ می دهد. این نوع فتق بندرت در کودکان ایجاد می شود و در بزرگسالان شایعتر است.
3- فتق حبس شده یا اینکارسره: این نوع فتق یک اورژانس پزشکی می باشد که طی آن، بافت روده در کشاله ران گیر می کند و نمی تواند خارج شود. به عبارت دیگر، تورم ناحیه فتق با فشار دادن رفع نمی شود.
4- فتق خفه شده یا استرانگوله: وقتی بخشی از روده که داخل کیسه فتق قرار دارد دچار انسداد شدید می شود، در ابتدا جریان خون قطع می شود. وقتی که گانگرن یا سیاه شدن کیسه فتق رخ دهد، فتق استرانگوله یا خفه شده نام می گیرد. این یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که نیاز به درمان جراحی اورژانسی دارد.
فتق ران در نوزادان
با رشد جنین پسر در دوران بارداری، بیضه ها در شکم ایجاد می شوند. سپس آنها از طریق کانال ران (اینگوئینال) به داخل کیسه بیضه حرکت می کنند. اندکی پس از تولد نوزاد ، کانال اینگوئینال بسته می شود که مانع از برگشت بیضه به شکم می شود. اگر این ناحیه به طور کامل بسته نشود، بخشی از روده می تواند از طریق قسمت ضعیف شده دیواره شکم تحتانی وارد کانال اینگوئینال شده و باعث ایجاد فتق شود.
اگرچه دختران بیضه ندارند ، اما کانال کشاله ران یا همان اینگوئینال دارند. بنابراین می توانند در کشاله ران دختران نیز فتق بوجود آید.
عوارض فتق کشاله ران
تشخیص فتق کشاله ران
معاینه فیزیکی معمولاً تنها چیزی است که برای تشخیص فتق کشاله ران لازم است. پزشک برآمدگی ناحیه کشاله ران را معاینه می کند. از آنجا که ایستادن و سرفه کردن میتواند فتق را برجسته تر کند، احتمالا از بیمار خواسته می شود که بایستید و سرفه کرده و یا به بدن فشار وارد کند. اگر فتق به راحتی قابل تشخیص نباشد، ممکن است پزشک آزمایش تصویربرداری مانند سونوگرافی شکمی، سی تی اسکن یا MRI را توصیه نماید.
درمان فتق کشاله ران
اگر فتق کشاله ران کوچک باشد و بیمار را آزاد ندهد، پزشک صبر و عدم اقدام برای درمان را توصیه می کند. بزرگ شدن یا فتق کشاله ران دردناک معمولا به جراحی نیاز دارد تا ناراحتی برطرف شده و از عواقب جدی ناشی از آن پیشگیری شود. دو روش کلی برای جراحی فتق کشاله ران وجود دارد که شامل ترمیم فتق باز و ترمیم لاپاراسکوپیک می شوند.
1- ترمیم فتق باز
- در این روش برای درمان فتق کشاله ران که به کمک بیهوشی نقطه ای و داروی آرام بخش و یا بیهوشی عمومی انجام می گیرد، جراح شکافی در کشاله ران بیمار ایجاد می کند و بافت بیرون زده را با فشار به محل خود در شکم بازمی گرداند.
- سپس جراح ناحیه تضعیف شده را می دوزد و آن را به کمک یک صفحه مشبک تقویت می کند (هرنیوپلاستی). سپس شکاف ایجاد شده به کمک بخیه یا چسب جراحی بسته می شود.
- بعد از جراحی برای درمان فتق کشاله ران، از بیمار خواسته می شود هر چه سریع تر حرکت را آغاز کند اما این کار ممکن است چند هفته قبل از بازگشت به فعالیت های نرمال باشد.
2- لاپاراسکوپی
- در این روش کم تهاجم که به اعمال بیهوشی عمومی نیاز دارد، جراح جراحی را از طریق چندین برش کوچک بر روی شکم انجام می دهد. برای این روش درمان، گاز به داخل شکم پمپ می شود تا شکم را باز کرده و مشاهده اندام های داخل شکم راحت تر باشد.
- یک میله کوچک مجهز به دوربین از طریق یکی از برش ها وارد می شود. به کمک این دوربین جراح ابزار جراحی کوچک را از طریق سایر برش ها وارد کرده و فتق را به کمک صفحه مشبک ترمیم کند.
- افرادی که برای فتق کشاله ران تحت جراحی لاپاراسکوپیک قرار می گیرند بعد از جراحی احساس ناراحتی کمتری می کنند و اسکار کمتری نیز باقی می ماند؛ بدین ترتیب بیمار سریع تر می تواند به فعالیت های نرمال خود بازگردد.
بهبود
اکثر بیماران فتق قادر به بازگشت به فعالیت عادی خود در عرض دو تا چهار هفته هستند. این ناحیه، خصوصا برای هفته ی اول، حساس خواهد بود. در طول زمان، برش باید هنگام فعالیت محفوظ بماند زیرا فشار شکمی با اعمال ثابت اما آرام بر روی خط برش فشار می آورد.
در هنگام انجام این فعالیت ها باید از برش محافظت شود:
- هنگامی که دراز کشیده اید و می خواهید بنشینید و یا نشسته اید و می خواهید بایستید در این صورت باید مواظب حرکات خود باشید
- عطسه کردن
- سرفه
- فشار در طی حرکت روده
- استفراغ
3-توصیه هایی از دکتر کرمی
نکات تکمیلی
- اکثر بیماران فتق قادر به بازگشت به فعالیت عادی خود در عرض دو تا چهار هفته هستند. این ناحیه، خصوصا برای هفته ی اول، حساس خواهد بود. در طول زمان، برش باید هنگام فعالیت محفوظ بماند زیرا فشار شکمی با اعمال ثابت اما آرام بر روی خط برش فشار می آورد.
- زمانی که سرفه، عطسه و یا استفراغ میکنید سعی کنید تا حداقل فشار بر ناحیه جراحی شده ایجاد شود.
- ممکن است چند سال پس از ترمیم فتق دوباره فتق کشاله ران عود کند. عود مجدد فتق شایع ترین عارضه ترمیم فتق کشاله ران است و بیمار به جراحی دوم نیاز خواهد داشت.
- برای پیشگیری از فتق ران ورزش کنید، عضلات شکمی قوی داشته باشید و از زور زدن در هنگام دفعع ادرار و مدفوع یا بلند کردن وسایل سنگین خودداری کنید.
- تشخیص فتق فمورال مشکل است و ممکن است با رباط کشاله ران اشتباه گرفته شوند چون تنها با موقعیت شان نسبت به رباط کشاله ی ران تفاوت دارند. فتق در ناحیه کشاله ران بالای رباط کشاله ی ران، فتق بیضه است در زیر رباط، فتق فمورال است
- فتق فمورال امکان دارد آنقدر کوچک باشد که فقط پریتون یا حفره پوشش شکمی دیواره عضلانی را فشار دهد