زانو درد از جمله درد‌های شایع در جهان است که تعداد بالایی از افراد به آن مبتلا هستند. نکته عجیبی که در این مورد وجود دارد این است که همیشه می‌شنویم که خانم‌ها نسبت به آقایان بیشتر مستعد زانو درد هستند؛ آیا برای شما سوال‌شده که چرا اینگونه است؟
افزایش پوکی استخوان و کمبود ویتامین‌هایی مانند ویتامین دی از جمله مواردی هستند که باعث زانو درد در همه اقشار جامعه به ویژه در خانم‌ها می‌شود. اما زانو درد در بانوان علت‌های متعددی دارد. در این مقاله عواملی را که بیشتر باعث زانو درد در زنان می‌شود، بررسی می‌کنیم.
علت درد زانوی چپ در زنان؛ زانو درد به‌طورکلی چگونه به‌وجود می‌آید؟
درد زانو یکی از شایع‌ترین مشکلات اسکلتی-عضلانی است که در هر سنی و به دلایل مختلفی از جمله آسیب‌دیدگی، بیماری‌های التهابی یا فشارهای مکانیکی ایجاد می‌شود. این درد ممکن است در یک یا هر دو زانو رخ دهد و شدت آن از خفیف تا شدید متغیر باشد. اما درد زانو در بانوان یک بیماری شایع است که عوامل فیزیکی، هورمونی و سبک زندگی در ایجاد آن ارتباط مستقیم دارند. این مشکل در زنان به دلیل ویژگی‌های آناتومیکی و تغییرات هورمونی بیشتر از مردان دیده می‌شود.
اضافه وزن؛ فشار بالا بر زانوها و علت درد پای چپ از زانو به پایین در زنان
اضافه‌وزن و چاقی یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در بروز و تشدید درد زانو است. زانوها به‌عنوان یکی از مفاصل اصلی تحمل‌کننده وزن بدن، تحت فشار قرار دارند. هر کیلوگرم اضافه وزن، فشار بالایی را به مفاصل زانو وارد می‌کند و خطر ابتلا به مشکلات مفصلی مانند آرتروز زانو و التهاب مفاصل را افزایش می‌دهد. برای درمان چاقی معمولا از رژیم‌های غذایی مناسب یا عمل‌های جراحی درمانی مانند جراحی بای پس معده استفاده می‌شود.
عوامل آناتومیکی و بیومکانیکی؛ تفاوت آناتومی مردان و زنان
زاویه Q به زاویه‌ای گفته می‌شود که بین استخوان ران (فمور) و زانو تشکیل می‌شود. زنان به‌دلیل داشتن لگن پهن‌تر، زاویه Q بزرگ‌تری نسبت به مردان دارند. افزایش زاویه Q فشار بیشتری به کشکک زانو (پاتلا) وارد می‌کند. این حالت ممکن است باعث ایجاد سندروم پاتلوفمورال یا درد در قسمت جلوی زانو شود.
ضعف عضلات در اطراف زانو؛ علت درد پشت زانو چپ در زنان
وجود عضلات قوی مانند عضله چهار سر ران و همسترینگ برای پایداری زانو بسیار مهم هستند. ضعف این عضلات، به‌ویژه در زنان، باعث کاهش سطح تحمل زانو و در نهایت باعث فشار مستقیم بر این ناحیه می‌شود. این ضعف منجر به فشار بیش‌ازحد بر مفصل زانو و افزایش خطر درد و آسیب می‌شود.
افزایش پوکی استخوان در بانوان؛ کمبود ویتامین دی
مصرف نکردن مواد غذایی حاوی ویتامین دی و کلسیم در رژیم غذایی در سال‌های اخیر دلیل رایج برای افزایش پوکی استخوان و درد مفاصل در بانوان شناخته شده‌است. یائسگی و کهولت سن از جمله سایر عوامل در ابتلا به پوکی استخوان است که در نهایت باعث به‌وجود آمدن درد زانو و سایر اعضای بدن می‌شود.
عوامل هورمونی؛ قاعدگی، یائسگی و بارداری
قاعدگی، یائسگی و بارداری از جمله تغییرات هورمونی در بدن خانم‌ها هستند که باعث می‌شوند هورمون استروژن و پروژسترون در بدن کاهش پیدا کند؛ که باعث التهاب و خشکی در مفاصل می‌شود. درمان‌نکردن التهاب و خشکی مفاصل، باعث افزایش زانو درد در بانوان می‌شود.
تاثیر کفش پاشنه بلند بر زانو؛ از شایع‌ترین علت‌های زانو درد در بانوان
کفش‌های پاشنه‌بلند یکی از عوامل رایج در ایجاد یا تشدید درد زانو هستند؛ به‌ویژه در میان بانوانی که به‌طورمداوم از این کفش‌ها استفاده می‌کنند. استفاده مکرر از کفش‌های پاشنه‌بلند باعث تغییر در بیومکانیک بدن، افزایش فشار بر مفاصل زانو و خطر آسیب‌های مفصلی می‌شود. کفش‌های پاشنه‌بلند، به‌ویژه با پاشنه‌های نازک (مانند کفش‌های استیلتو)، پایداری بدن را کاهش می‌دهند.
وسواس شستشو؛ تمیز‌کاری خارج از اصول
وسواس به‌طورمستقیم باعث زانو درد و آرتروز زانو نمی‌شود اما اختلالات وسواس مانند وسواس شستشو یا تکرار حرکات خاص، به‌مرور زمان به مفاصل زانو آسیب می‌رساند. افرادی که دچار وسواس شستشو هستند، معمولا به‌طورمکرر خم می‌شوند یا زانو می‌زنند (مثلا برای شستن زمین، دست‌ها یا وسایل)، انجام این حرکت به‌صورت مداوم باعث فشار بالا به زانوها می‌شود.
روش‌های درمانی زانو درد؛ از خانگی تا جراحی
روش‌های درمانی زانودرد بستگی به میزان آسیب و التهاب آن دارد. هرچه آسیب بیشتر باشد روش درمانی سنگین‌تر خواهد بود. در این قسمت چند مورد از روش‌های درمانی خانگی و جراحی برای زانو را بررسی می‌کنیم.
اولین روش درمانی سبک برای زانو؛ روش RICE
روش رایس از سبک‌ترین روش‌های درمانی درد مفاصل مخصوصا زانو محسوب می‌شود. روش رایس (rice) از کلمه استراحت ریشه گرفته است. نکات مهم در این روش درمانی:
- استراحت (Rest): کاهش فعالیت‌های سنگین و داشتن استراحت کافی برای کم‌شدن تنش زانو بسیار مهم است.
- یخ‌گذاری (Ice): روزانه 2-3 بار به مدت 15-20 دقیقه روی زانو کمپرس سرد یا یخ بگذارید تا عضلات منبسط و منقبض شوند و گرفتگی ماهیچه‌ها در این ناحیه از بین برود.
- فشرده‌سازی (Compression): استفاده از زانوبند یا باند کشی برای حمایت از زانو از اقدامات مفید در روز‌های ابتدایی زانو درد محسوب می‌شود.
- بالا نگه داشتن (Elevation): زانو را در حالت استراحت بالاتر از سطح قلب قرار دهید؛ این کار باعث کاهش فشار و درگیری عضلات در قسمت زانو می‌شود.
با انجام دادن این موارد و انجام حرکات کششی سبک و مناسب برای زانو، گرفتگی و درد عضلات کاهش پیدا می‌کند.
استفاده از روغن گیاهی؛ برای کاهش التهاب
ماساژ زانو با روغن ماساژ و روغن‌های گیاهی که خاصیت ضد التهابی دارند، از سایر روش‌های درمان زانو درد در خانه هستند. پیشنهاد می‌شود برای ماساژ زانو از روغن‌های زنجبیل که برای کاهش التهاب و درد است و نارگیل برای بهبود جریان خون و کاهش تنش عضلات استفاده کنید.
اگر درد زانو از تحمل فرد خارج شود نیاز است که در اقدام اولیه برای تسکین درد از مسکن‌های سبک مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کند. معمولا برای درمان زانو درد از دارو‌های گلوکزامین و کندرویتین که خاصیت بازسازی غضروف مفصلی و کاهش درد دارند نیز استفاده می‌شود. اما برای اطمینان از سلامت مفصل و استخوان زانوی‌خود و پیدا کردن علت اصلی درد زانو، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
جراحی زانو؛ آسیب‌های شدید
جراحی آخرین روش درمان برای زانو درد به‌شمار می‌رود. در این قسمت از درمان هم پزشک میزان آسیب را ارزیابی کرده و طبق نتیجه، نوع عمل را مشخص می‌کند. عمل زانو به دو دسته غیر تهاجمی آرتروسکوپی و تعویض مفصل تقسیم می‌شود که در این مورد باید با یک متخصص مشورت کنید.
راهکارهای طلایی برای تسکین زانو درد بانوان
زانو درد در بانوان ناشی از عوامل مختلفی مانند اضافه‌وزن، کفش نامناسب یا تغییرات هورمونی است. با بهره‌گیری از درمان‌های خانگی مانند استراحت، تمرینات تقویتی و مکمل‌ها تا روش‌های پیشرفته مثل فیزیوتراپی و تزریق، می‌توان این مشکل را مدیریت کرد. پیشگیری و درمان زودهنگام، کلید حفظ سلامت زانوها و بهبود کیفیت زندگی است.
