ماده شیمیایی شکلی از ماده با ترکیب شیمیایی ثابت و خواص مشخص است، که می تواند مواد ساده (موادی متشکل از یک عنصر شیمیایی منفرد)، ترکیبات شیمیایی یا آلیاژها باشد.
به مواد شیمیایی که نمیتوان آنها را با ابزارهای فیزیکی به عناصر تشکیلدهنده سادهترشان تفکیک کرد، «خالص» میگویند. آب خالص، یک مثال رایج از یک ماده شیمیایی است. چه از رودخانه جدا شده باشد و چه در آزمایشگاه ساخته شده باشد، خواص یکسانی دارد. نسبت هیدروژن (H+) به اکسیژن (O2-) یکسان است.
الماس (کربن، C)، طلا (Au)، نمک خوراکی (کلرید سدیم، NaCl) و شکر تصفیه شده (ساکارز، C12H22O11) سایر مواد شیمیایی خالص هستند. با این حال، در عمل، هیچ ماده ای کاملاً خالص نیست. خلوص شیمیایی با توجه به استفاده از ماده شیمیایی مشخص می شود.
مواد شیمیایی در حالت های مختلف مانند جامد، مایع، گاز یا پلاسما وجود دارند. ممکن است، فازهای ماده با تغییر دما یا فشار و زمان تغییر کند. این مواد می توانند در واکنش های شیمیایی شرکت کنند. و به مواد دیگری تبدیل شوند. در این مطلب، شما با 9 مورد از پرکاربردترین مواد شیمیایی آشنا می شوید. در ادامه این مطلب بیشتر در مورد انواع مواد شیمیایی مختلف، کاربردها و موارد استفاده از آن صحبت خواهیم کرد. تا انتهای متن، همراه نگین تجارت شرق بمانید.
مواد شیمیایی چیست ؟
واژه مواد شیمیایی، به موادی که دارای ترکیب شیمیایی و ویژگی های معین و ثابتی باشند، اطلاق می شود.
انواع مواد شیمیایی
مولکول ها یا اتم ها، ذرات تشکیل دهنده مواد شیمیایی هستند. اتم ها نیز از ذرات کوچک تر پروتون، الکترون یا لپتون تشکیل می شوند. مواد شیمیایی به طور کلی به دو دسته صنعتی (آلی) و طبیعی تقسیم می شوند.
مواد شیمیایی طبیعی، به سه شکل جامد، مایع و گاز وجود دارند. اکسیژن، نیتروژن و هیدروژن، سه نوع گاز طبیعی موجود در طبیعت هستند. آب، مهمترین ماده شیمیایی مایع در طبیعت است، که از ترکیب دو ماده هیدروژن و اکسیژن تشکیل می شود. هر ماده جامدی، که در طبیعت یافت می شود، از مواد شیمیایی تشکیل شده است.
مواد شیمیایی صنعتی، دسته ای از مواد هستند که در آزمایشگاه ها در گریدهای صنعتی، دارویی و خوراکی تولید می شوند. مهم ترین و اصلی ترین کاربردهای موارد شیمیایی به شرح زیر است.
- تولید محصولات مراقبتی و زیبایی
- صنایع امنیت غذایی و کشاورزی
- سنتز حلال های شیمیایی
- ریخته گری
- آبکاری
- صنعت (چرم سازی – چاپ – آرایشی – بهداشتی – تصفیه آب و فاضلاب – رنگ و رزین – دارویی)
در ادامه مهمترین مواد شیمیایی صنعتی ارائه شده است.
1-متیلن کلراید
متیلن کلراید (DCM، دی کلرومتان، متیلن بی کلراید) مایعی شفاف و غیر قابل اشتعال با بوی شیرین و مطبوع است.
| خواص فیزیکی -شیمیایی | |
| فرمول مولکولی | CH2Cl2 |
| جرم مولکولی | 84.93 g·mol−1 |
| حالت فیزیکی | مایع |
| نقطه ذوب | −96.7 °C |
| نقطه جوش | 39.6 °C |
کاربرد و موارد استفاده از آن
این ماده کاربرد زیادی در پاک کننده رنگ، حلال صنعتی و بخور دانه دارد. سایر موارد استفاده از دی کلرومتان عبارتند از :
- حلال
- پاک کننده رنگ
- چربی زدا
- عامل استخراج برای طعم دهنده ها
- کافئین زدایی قهوه و چای
- پیشران و دمنده آئروسل برای فوم های پلی اورتان
- تولید مواد دارویی
- پوشش فیلم و لوازم الکترونیکی
2-آب اکسیژنه
پراکسید هیدروژن (آب اکسیژنه)، یک مایع بی رنگ در دمای اتاق با طعم تلخ است. مقادیر کمی پراکسید هیدروژن گازی به طور طبیعی در هوا وجود دارد. پراکسید هیدروژن ناپایدار است و با آزاد شدن گرما به راحتی به اکسیژن و آب تجزیه می شود. اگرچه غیر قابل اشتعال است. اما، یک عامل اکسید کننده قوی است که در تماس با مواد آلی می تواند باعث احتراق خود به خودی شود. آب اکسیژنه، در بسیاری از موارد با غلظت های کم (9-3 درصد) برای کاربردهای دارویی و به عنوان سفید کننده لباس و مو وجود دارد. در صنعت، پراکسید هیدروژن در غلظت های بالاتر به عنوان سفید کننده در صنعت نساجی و کاغذ، به عنوان جزئی از سوخت موشک، تولید لاستیک فوم و مواد شیمیایی آلی مورد استفاده قرار می گیرد.
3-استون
استون (2-پروپانون یا دی متیل کتون) یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی (CH3)2CO است. این مایع بی رنگ، بسیار فرار و قابل اشتعال با بوی تند مشخص در محیط ظاهر می شود.
| خواص فیزیکی -شیمیایی | |
| فرمول مولکولی | (CH3)2CO |
| جرم مولکولی | 58.080 g·mol−1 |
| حالت فیزیکی | مایع |
| نقطه ذوب | −94.9 °C |
| نقطه اشتعال | -18°C |
کاربرد
استون برای اهداف مختلف صنعتی و تجاری استفاده می شود. این ماده، برای استفاده به عنوان حلال صنعتی، پاک کننده لاک ناخن و رقیق کننده رنگ تولید می شود.
4-متانول
متانول یا الکل متانول به نام متیل الکل، الکل سمی، الکل متیلیک، الکل اتیلیک و الکل چوب هم شناخته می شود. ساده ترین نوع الکل با فرمول شیمیایی CH۳OH است. سوختن متیل الکل در هوا دی اکسید کربن و آب را تولید می کند.
رنگ شعله آن تقریبا بی رنگ است. methylol، از متابولیسم غیر هوازی باکتری ها تشکیل می شود. و در دو گرید صنعتی و آزمایشگاهی بفروش می رسد. در ادامه به معرفی بیشتر الکل متانول خواهیم پرداخت. همراه نگین تجارت شرق باشید و امیدوارم از ادامه این مطلب لذت ببرید.
خواص و ویژگی
- *متیل الکل، از آب سبک تر است. بدین دلیل، بر روی آب قرار می گیرد.
- *احتمال انفجار، در صورت گرم شدن مخازن وجود دارد.
- *از طریق مخاط وارد بدن می شود.
- *ترکیب بخار متانول با هوا، انفجار را در پی دارد. بخارات الکل صنعتی، از هوا سنگینتر و در سطح پایین قرار می گیرند.
5-تری کلرواتیلن
تری کلرواتیلن (TCE) یک ماده شیمیایی آلی مایع فرار و بی رنگ است. TCE به طور طبیعی در طبیعت یافت نمی شود و توسط سنتز شیمیایی بدست می آید. مهم ترین و اصلی ترین کاربردهای تری کلرواتیلن عبارتند از :
- ساخت مبردها و سایر هیدروفلوئوروکربن ها
- به عنوان حلال چربی زدایی برای تجهیزات فلزی
- در برخی از محصولات خانگی مانند دستمال های تمیز کننده، محصولات تمیز کننده آئروسل، پاک کننده های ابزار، پاک کننده های رنگ، چسب های اسپری و پاک کننده های فرش و لکه بر استفاده می شود.
- تری کلرواتیلن به عنوان پاک کننده لک، در صنعت خشکشویی استفاده می شود.
خواص فیزیکی-شیمیایی
مهمترین ویژگی های تری کلرواتیلن در جدول زیر نشان داده شده است.
| خواص فیزیکی -شیمیایی | |
| فرمول مولکولی | CICH=CCl2 |
| جرم مولکولی | 131.38 g/mol |
| حالت فیزیکی | مایعی بی رنگ |
| پایداری در آب | 1.280 g/L |
| دانسیته | 1.46 g/cm3 at 20 °C |
6-گاز r134a
R-134a (نام شیمیایی: 1،1،1،2-tetrafluoroethane) یک هیدروفلوئورو کربن است. خواص مطلوب آن، آن را به یک مبرد فزاینده محبوب در تجهیزات تبرید، تهویه مطبوع و بسیاری از سیستم های تهویه مطبوع خودرو تبدیل می کند. R-134a یک گاز گلخانه ای قوی با ارزش GWP (پتانسیل گرمایش جهانی) 1430 است.
7-سیکلوهگزانون
سیکلوهگزانون، یک مولکول حلقوی شش کربنی با گروه عاملی کتون است. این مایع بی رنگ و روغنی با بوی استون در محیط دیده می شود.
سیکلوهگزانون چه کاربردهایی دارد؟
مهمترین موارد سیکلوهگزانون شامل موارد زیر می شود.
- به عنوان حلال در لاک استفاده می شود.
- رنگ
- رزین
- چربی گیر
- به عنوان پاک کننده
- پلیمر
- کوپلیمر
- موم
- لاستیک خام
- استات سلولز
- تهیه و تولید علف کش – سموم دفع آفات
- تهیه دارو (آنتی هیستامین)
- به عنوان کاتالیزور، جهت تولید رزین های سنتزی و پلی استر کاربرد دارد.
- ساخت دارو
- به عنوان ماده افزودنی چسب، سوخت، رنگ و پوشش و مواد شیمیایی آزمایشگاهی کاربردهای جانبی سیکلوهگزانون در صنعت کاربرد دارد.
8-مونو اتیلن گلیکول
مونواتیلن گلیکول با علامت اختصاری MEG نشان داده می شود. اتیلن گلیکول با فرمول (CH2OH)2 است، که به صورت، مایعی بی رنگ و بی بو در محیط دیده می شود. این ماده کاربردهای زیادی در ساخت الیاف پلی استر و فرمولاسیون ضد یخ دارد.
| خواص فیزیکی -شیمیایی | |
| مترادف ها | ضد یخ، MEG، اسید هیدروکربن، مونو اتیلن گلایکول، Monoethylene Glycol – ۱ و ۲- اتان دی اُل، اتیلن الکل، ۱ و ۲- دی هیدروکسی اتان، اسید هیدروکربن |
| فرمول مولکولی | C2H6O2 |
| جرم مولکولی | 62.07 g/mol |
| نقطه ذوب | -12.9 °C |
| نقطه جوش | 197.3 °C |
9- متیل اتیل کتون
بوتانول یا همان متیل اتیل کتون ، اغلب به اختصار MEK نوشته می شود. این ماده، به عنوان حلال صنعتی در فرآیندهای تولید رنگ، چسب، لاک و پوشش مورد استفاده قرار می گیرد. سایر کاربردهای آن به شرح زیر است.
- تهیه و تولید پلاستیک
- صنعت (نساجی – پتروشیمی – ساختمان سازی – پلاستیک سازی – چسب سازی – آرایشی و بهداشتی)
- به عنوان پاک کننده و تمیز کننده در صنایع کاربرد دارد.
- صنعت مبلمان
- به عنوان عامل موم زدا از روغن های لوبریکنت (روانکار) استفاده می شود.
- استخراج
- فرآیندهای شیمیایی
خواص فیزیکی-شیمیایی ام ای کی
مهمترین ویژگی های بوتانول را مشاهده کنید.
| خواص فیزیکی -شیمیایی | |
| فرمول شیمیایی | C4H8O |
| جرم مولکولی | 72.11 g/mol |
| حالت فیزیکی | به صورت مایع بی رنگ با بویی مشابه استون یا نعنا دیده می شود. |
| سایر عنوان ها | MEK ،Methyl Ethyl Ketone، ام ای کی، 2-بوتانون، اتیل متیل کتون، بوتانول و متیل استون |
| نقطه جوش | 79.64 °C |
10- زایلن
زایلن (به انگلیسی : Xylene)، یک ترکیب شیمیایی فرار، قابل اشتعال و خوش بو است. که به صورت مایعی بی رنگ ظاهر می شود. مخلوط آن با توجه به محل قرار گرفتن گروه های متیل بر روی حلقه بنزن، با عنوان های اورتو – زایلن، متا – زایلین و پارا – زایلین مشهور و شناخته شده است.دی متیل بنزن، به طور گسترده به عنوان حلال در صنایع مختلف به کار برده می شود.
این ماده شیمیایی (xylene)، بر اساس این که کدام اتم کربن به گروه متیل متصل شده است، نامگذاری می شود. این ایزومرها دارای خواص فیزیکی و شیمیایی مختلف از جمله قطبیت و اسیدیته هستند. این ایزومرها شامل موارد زیر می باشد.
- *متا زایلن (meta-xylene) (MX)
- *پارا زایلن (para-xylene) (PX)
- *اورتو زایلن (ortho-xylene) (OX)
- *اتیل بنزن (ethyl benzene)
ویژگی و خواص
P-xylene به شکل مایع آبکی بی رنگ و بوی شیرین در محیط ظاهر می شود. کمتر از آب متراکم است. نامحلول در آب و بخار آن تحریک کننده است. نقطه انجماد و جرم مولکولی آن به ترتیب 56 درجه فارنهایت و 106.16 گرم بر مول است.
ایمنی مواد شیمیایی
اگر شما با مواد شیمیایی سروکار دارید. لازم است که بدانید برخی از مواد خطرناک، آتش زا، سرطان زا و … هستند. از این رو، با حتما قبل از استفاده از مواد شیمیایی با برگه اطلاعات ایمنی آن آشنا شوید. تا خطرات ناشی از آن در امان بمانید. TDS ، MSDS و COA، سه برگه مورد نیاز جهت افزایش آگاهی، در مورد آن ماده است.
فروش انواع مواد شیمیایی صنعتی
شرکت نگین تجارت شرق ( www.nchemicalgroup.com )، ارائه دهنده انواع مواد شیمیایی صنعتی با بالاترین کیفیت و مناسبترین قیمت در ایران است. ما، با چندین دهه سابقه درخشان در زمینه واردات مواد اولیه شیمیایی صنعتی، آماده ارائه مواد شیمیایی صنعتی در تمامی صنایع هستیم.
سخن پایانی
در این مطلب از نگین تجارت شرق، به طور مفصل در مورد مواد شیمیایی و مواد پرکاربرد در صنعت صحبت شد. با اصلی ترین مواد پرکاربرد موجود در بازار آشنا شدید.
