کاربرد داروی اپی نفرین (آدرنالین)، عوارض جانبی و روش مصرف

داروی اپی نفرین تزریقی با نام آدرنالین نیز شناخته می شود. در این مطلب با کمک چند مجله معتبر پزشکی شما را با فواید، طرز استفاده صحیح و نکات مهم دیگر که لازم است بدانید آشنا می کنیم.

آدرنالین

• اپینفرین تزریقی 1 میلیگرم بر میلی لیتر
• آمپول 1 میلیگرمی: برای تزریق داخل ماهیچه ای، استفاده عضلانی، زیر جلدی و داخل چشمی
• آمپول 30 میلیگرمی: برای تزریق داخل ماهیچه ای و استفاده زیر جلدی

توضیحات:

آدرنالین محلولی شفاف، بیرنگ و استریل شده ای است که حاوی 1 میلیگرم بر میلی لیتر اپی نفرین میباشد که حاوی محلول 1 میلی لیتری در یک بطری شیشه ای یکبار مصرف یا محلول 30 میلی لیتر شامل یک بطری شیشه ای با ظرف چند روزه است. اپینفرین یک کاتاکولامین سمپاتومیمتیک است.

وزن ملکولی اپینفرین، در حدود 183.2 است.

محلول اپی نفرین به محض در معرض هوا یا نور قرار گرفتن فوراً فاسد میشود و از طریق اکسیداسیون به آدرناکروم صورتی رنگ شده و از تشکیل ملانین به رنگ قهوه ای درمی آید.

موارد کاربرد

1-مراقبتهای فوری به هنگام وقوع حساسیت: از جمله بیماری آنافیلاکسی که ممکن است از نیش زنبور و یا حشرات، مواد غذایی، داروهای سرمی، مواد آزمایشگاهی تشخیصی و سایر آلرژن ها و همچنین آنافیلاکسی ایدیوپاتیک یا آنافیلاکسی ناشی از ورزش کردن باشد. روشهای پیشگیری از نیش حشرات را در اینجا بخوانید!

2- فشار خون مرتبط با شوک سپتیک: آدرنالین به منظور افزایش ​​فشار متوسط شریانی در بزرگسالان مبتلا به فشارخون ناشی از شوک سپتیک نشان به کار میرود.

دوز دارو

قبل از مصرف، در خصوص چگونگی ذرات و تغییر رنگ آن را بررسی نمایید. محلول باید شفاف و بیرنگ باشد. اگر محلول رنگی است یا تیره شده از آن استفاده نکنید.

1- دوز دارو برای درمان آنافیلاکسی

• آدرنالین را به صورت داخل عضلانی یا زیر جلدی به قسمت ران پا تزریق کنید.
• هنگام انجام تزریق به کودک، برای به حداقل رساندن خطرات آسیب های مربوط به تزریق، پاهایش را کاملا محکم نگه دارید و حرکات را قبل و بعد از تزریق کم کنید.
• تزریق در صورت نیاز می تواند هر 5 تا 10 دقیقه تکرار شود.
• برای تزریق عضلانی، یک سوزن به اندازه کافی بلند (حداقل یک و نیم سانتیمتر) انتخاب نمایید تا از تزریق آن به عضله مطمئن شوید. از نظر بالینی بیمار را معاینه کنید تا عکس العمل آلرژیک و اثرات قلبی ناشی از تزریق این ماده را بررسی کنید.
• تزریق مجدد را در همان جای قبلی انجام ندهید که باعث بافت مردگی میگردد.

2- تزریق در کودکان و بزرگسالان دارای وزن 30 کیلوگرم و بیشتر

• مقدار 0.3 تا 0.5 میلیگرم از آدرنالین غلیظ را به صورت داخل عضلانی و یا زیر جلدی در قسمت عقب ران تزریق نمایید.
• بعد از گذشت 5 تا 10 دقیقه مجدداً اینکاررا تکرار کنید.
• به منظور آگاهی از اثرات حساسیتی و قلبی بیمار را از نظر بالینی مورد بررسی قرار دهید.

3- کودکان با وزن کمتر از 30 کیلوگرم

• مقدار 0.01 میلیگرم از آدرنالین غلیظ را داخل عضلانی یا زیرجلدی در قسمت عقب ران تزریق نمایید.
• در صورت نیاز بعد از گذشت 5 تا 10 دقیقه آن را مجدداً تکرار نمایید
• برای عکس العمل های حاد و یا قلبی بیمار را تحت بررسی قرار دهید.

4- دوز دارو برای درمان فشارخون ناشی از شوک سپتیک

• مقدار 1 میلیگرم از اپی نفرین را به صورت رقیق شده استفاده کنید. تزریق تنها در محلول نمکی توصیه نمیشود.
• در صورت امکان خون کامل و یا پلاسمای خون را جداگانه مورد ارزیابی قرار دهید.
• هر زمان امکان پذیر است ترزیق را درون عروق بزرگ انجام دهید.
• از تکنیک اتصال کتتر اجتناب کنید، زیرا انسداد جریان خون در اطراف لوله ممکن است باعث ایجاد گرفتگی و افزایش غلظت موضعی دارو شود.
• در خصوص بیماران عروقی انسدادی و یا مسن تزریق داخل رگ های پا بهتر است انجام نشود.
• برای بیماران بزرگسال، دوز پیشنهادی اپینفرین به میزان 0.05 تا 2 میکروگرم است و برای رسیدن به فشار متوسط شریانی مورد استفاده قرار میگیرد.
• پس از تثبیت همودینامیک، از طریق کاهش دوزهای اپینفرین هر 10 دقیقه این دارو را قطع نمایید،
• برای تعیین اینکه آیا بیمار می تواند خروج تدریجی را تحمل کند. آدرنالین محلول در 5 درصد از محلول های گلوکز یا 5 درصد محلول های دگزستروز و کلرید سدیم در دمای اتاق برای مدت 4 ساعت و در درون یخچال تا 24 ساعت پایدارند.

شکل های دوز و مقاومتش

تزریق آدرنالین به صورت شفاف، محلولی بیرنگ بوده و به اندازه 1 میلیگرم در یک دوز دارویی تک شیشه ای و 30 میلیگرم در دوز چندگانه.

بسته بندی و نگهداری

• آدرنالین 1 میلیگرم در تک دوز: هر جعبه حاوی 25 عدد دوز دارو شامل 1 میلیگرم بر میلی لیتر محلول آدرنالین در 3 میلی لیتر آمپول شفاف است.
• آدرنالین 30 میلیگرم در آمپولهای چندگانه: هر جعبه حاوی 1 دوز چندگانه آمپول بوده که 30 میلیگرم محلول آدرنالین در 36 میلیلیتر آمپول شفاف است.
• آمپول و محتویاتش در مدت زمان 30 روز بعد از استفاده اولیه باید دور انداخته شود. در دمای 20 تا 25 درجه سانتیگراد نگهداری نمایید. از نور و یخ زدگی محافظت نمایید. پیش از مصرف از نبود ذرات و بی رنگی این محلول اطمینان حاصل نمایید.

عوارض جانبی

عوارض جانبی شامل اضطراب، دل درد، بی حوصلگی، لرزش، ضعف، سرگیجه، عرق کردن، مشکلات بلع، تهوع و استفراغ، سردرد و مشکلات تنفسی می شود. این علائم در افرادی که دوزهای خوراکی اپینفرین مصرف میکنند رخ میدهد؛ اما بیشتر در افراد مبتلا به بیماری های قلبی و پرکاریتیروئید روی میدهد. این عکس العمل های مرتبط با مصرف اپی نفرین به سختی قابل تشخیص میباشد. این واکنشها در زیر به صورت لیست آورده شده اند:

• عروقی: آنژین، آریتمی، فشار خون بالا، زرد رنگی، تپش قلب، تند تپشی، انقباض عروق، سکته مغزی، اکتوپی بطنی و کاردیومیوپاتی استرس. افزایش سریع فشار خون همراه با استفاده از اپینفرین در مواردی موجب خونریزی مغزی نیزشده است، به ویژه در بیماران سالمند مبتلا به بیماری قلبی عروقی.
• عصبی: اختلال در تمرکز، اختلال حافظه، وحشت، تحریک روانشناختی، خواب آلودگی، سوزن سوزن شدن.
• روانی: اضطراب، احساس بدبختی، بی حوصلگی.
• بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است تحریک روانگردان یا افزایش موقتی علائم را تجربه کنند
• بیماران دیابتی ممکن است افزایش طولانی مدت قند خون را هم تجربه کنند.
• تزریق داخل باسن به مواردی از گانگرن گازی منجر شده است.
• موارد کمیابی از عفونت های جدی پوستی و بافت نرم، از جمله بیماری گوشتخوار و منونکروز ناشی از Clostridia (گانگرن گازی)، پس از تزریق اپینفرین در ران پا گزارش شده است.

استفاده در افراد خاص

ریسک ها

تجربه طولانی مدت استفاده از اپینفرین در زنان باردار طی دهه های مختلف، خطرات نقص مادرزادی، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین را نشان نمیدهد. با این حال، خطراتی برای مادر و جنین در ارتباط با استفاده از اپینفرین در طول زایمان یا مرحله زایمان وجود دارد.

پیشبینی خطر نقص تولد و یا سقط جنین برای جمعیت زنان باردار و در شرف زایمان مشخص نیست. همه حاملگی ها دارای خطرات پیش زمینه ای نقص، نارسایی یا سایر موارد ناگوار هستند. در جمعیت عمومی ایالات متحده، پیش بینی خطر نقص تولد و یا سقط جنین در حاملگی های بالینی به ترتیب 2-4٪ و 15-20٪ است.

فرایند زایمان

اپینفرین معمولا انقباضات ناشی از اکسی توسین در رحم زن باردار را مهار می کند و مرحله دوم زایمان را تاخیر می اندازد. از داروی اپینفرین در مرحله دوم زایمان اجتناب کنید. در دوزهای دارویی که به منظور کاهش انقباضات رحمی کاربرد دارد، این دارو می تواند باعث ضعف رحمی به همراه خونریزی گردد. در هنگام زایمان که فشار خون مادر بیش از 80/130 میلیمتر جیوه باشد، از اپینفرین اجتناب کنید.

اگرچه اپی نفرین ممکن است موجب کاهش فشارخون مادر در ارتباط با شوک سپتیک و آنافیلاکسی شود، اما ممکن است منجر به انقباض عروق رحم، کاهش جریان خون رحمی و کمبود اکسیژن در جنین نیز شود.

هیچ اطلاعاتی در مورد وجود اپینفرین در شیرمادر یا اثرات اپینفرین بر نوزاد شیرخوار وجود ندارد. با این حال، به دلیل کمبود زیست پذیری خوراکی و نیمه عمر کوتاه، انتظار می رود که اثرات منفی اپینفرین بر نوزاد شیرخوار بسیار پایین باشد.

حتما بخوانید: چه غذاها و خوراکی هایی برای افسردگی مضر هستند؟

مصرف بیش از حد

مصرف بیش از حد از اپینفرین ممکن است فشار خون شریانی بسیار بالا را ایجاد کند که ممکن است خونریزی مغزی را به ویژه در سالمندان ایجاد کند. تجویز بیش از حد ممکن است به علت انقباض عروق محیطی همراه با تحریک قلب نیز باعث ادم ریه شود. تجویز بیش از حد داروهای اپینفرین همچنین می تواند باعث برادی کوردی گذرا (کند تپشی) و همچنین تاکیکاردی شود و ممکن است با آریتمی های بالقوه مرگبار همراه باشد. اپینفرین به سرعت در بدن غیرفعال می شود و درمان پس از مصرف بیش از حد اپینفرین بسیار کمک کننده است.