تست سرعت رسوب گلبول قرمز (The erythrocyte sedimentation rate) که به تست ESR معروف است، آزمایشی برای ارزیابی میزان سرعت رسوب گلبولهای قرمز خون در لوله آزمایشگاه است. پزشکان از این تست برای بررسی التهاب و عفونت در بدن استفاده می کنند. شرایط و بیماریهای مختلفی باعث غیر طبیعی شدن ESR می شوند، برای همین معمولا این تست با سایر آزمایشات دیگر انجام می شود تا تشخیص دقیقی از بیماری به دست بیاید.
Esr برای چه انجام می شود؟
هدف اصلی آزمایش ESR تشخیص التهابهای غیر طبیعی در بدن است. این تست در درجه اول برای تشخیص و نظارت روی بیماریها انجام می شود.
- تشخیص، فرایند پیدا کردن علت علائم بیماری است: از آنجایی که خیلی از شرایط و مشکلات می توانند باعث غیر طبیعی شدن جواب تست ESR بشوند، این آزمایش به تنهایی نمی تواند بیماری را تشخیص بدهد؛ اما وقتی تست ESR با سایر آزمایشها ترکیب می شود می توان از آن برای تشخیص عفونتها، بیماریهای خود ایمنی، اختلالات خونی، بیماریهای کلیوی و مشکلات و بیماریهای زیاد دیگری استفاده کرد.
- نظارت، فرایند ارزیابی دوره ای سلامتی بیمار بعد از تشخیص است: پزشکان به صورت دوره ای از آزمایش ESR استفاده می کنند تا نحوه تغییر شرایط التهابی بدن بیمار در طول زمان را مشاهده کنند. علاوه بر این، تست ESR به پزشک کمک می کند تا متوجه واکنش بدن بیمار به درمان برخی اختلالات بشود.
آزمایش ESR چه چیزی را می سنجد؟
این آزمایش سرعت ریزش گلبولهای قرمز در لوله آزمایش را بررسی می کند. به این ریزش یا فرو افتادن گلبولهای قرمز رسوب گفته می شود که بر حسب میلی متر در ساعت (mm/h) اندازه گیری می شود.
چه زمانی باید آزمایش ESR بدهیم؟
اگر به علائم بی دلیلی مثل تب، درد عضلانی، درد مفاصل یا سایر مشکلات بدون علت واضح دچار شده اید، احتمالا پزشک تست ESR را برایتان تجویز می کند. در چنین مواقعی معمولا آزمایش ESR با آزمایشات دیگری مثل آزمایش شمارش کامل خون (CBC)، پنل متابولیک جامع (CMP) و آزمایشهای آرتریت همراه می شود تا ارزیابی کلی و جامعی از وضعیت سلامتی شما بدست بیاید و علائم بیماریهای خاص ردگیری شوند.
اگر قبلا پزشک تشخیص ابتلا به عفونت، بیماریهای خود ایمنی یا سایر بیماریهای التهابی برای شما داده یا تحت درمان چنین بیماریهایی قرار دارید، پزشک از آزمایش ESR برای پیگیری وضعیت سلامتی شما و بررسی روند درمان استفاده می کند.
آزمایش ESR چطور انجام می شود؟
برای انجام آزمایش ESR از شما در مطب پزشک، درمانگاه یا بیمارستان نمونه خون گرفته می شود. این آزمایش معمولا توسط پزشک تجویز می شود. فردی که از شما خون می گیرد یک فلبوتومیست آموزش دیده برای خون گیری یا یک پزشک است.
آیا می توان آزمایش ESR را در خانه انجام داد؟
خیر. این آزمایش باید در محیط پزشکی و توسط متخصص آموزش دیده انجام شود تا خون بلافاصله بعد از کشیدن قابل تجزیه و تحلیل باشد.
حتما بخوانید: عفونت خون چیست؟ دلیل اصلی و درمان عفونت خون
نحوه انجام آزمایش ESR
برای انجام آزمایش ESR از ورید بازوی شما نمونه خون گرفته می شود. فرایند خونگیری معمولا در مطب، آزمایشگاه یا بیمارستان انجام می شود.
قبل از آزمایش
برای انجام آزمایش ESR به آمادگی خاصی نیاز نیست، فقط اگر دارو یا مکمل خاصی مصرف می کنید حتما پزشکتان را در جریان قرار بدهید چون بعضی داروها روی نتیجه آزمایش تاثیر می گذارند.
در طول آزمایش
معمولا خونگیری برای آزمایش ESR چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد. برای این کار ناحیه نزدیک ورید را با پنبه الکل تمیز می کنند و بعد سوزن سرنگ را داخل سیاهرگ فرو کرده و خون را به داخل سرنگ می کشند. بعد از اینکه نمونه خون به اندازه کافی گرفته شد سرنگ را از پوست شما خارج می کنند. درد سوزن سرنگ فقط به اندازه یک نیشگون یا نیش زدن خفیف است.
بعد از آزمایش
بدن اکثر افراد بعد از انجام آزمایش ESR واکنش منفی نشان نمی دهد، ولی ممکن است محل سوزن سرنگ کمی کبود یا حساس شود. بعد از انجام آزمایش هیچ محدودیتی برای ادامه کارها و فعالیتهای عادیتان وجود ندارد؛ اما اگر دچار علائم عفونت مثل قرمزی، تورم یا درد مداوم دست شدید به پزشک مراجعه کنید.
نتایج آزمایش ESR
معمولا آزمایش ESR چند ساعت بعد از خونگیری انجام می شود و گلبولهای قرمز برای تعیین سرعت رسوبشان یک ساعت در لوله آزمایش کنترل می شوند. بعد از انجام تست می توانید نتیجه آن را از پزشک یا مرکز پزشکی مورد نظر دریافت کنید. (منبع)
اگر پزشک چند آزمایش مختلف برایتان تجویز کرده باشد از شما می خواهد صبر کنید تا نتایج همه آزمایشات برسند و بعد همه آنها را با هم تفسیر کند.
تفسیر نتایج آزمایش ESR
ESR بر حسب میلی متر در ساعت (mm/h) نمایش داده می شود و نشان می دهد که گلبولهای قرمز در نمونه خون با چه سرعتی به انتهای لوله آزمایش رسوب کرده اند. اگر نتیجه ESR به شکل غیر طبیعی بالا باشد یعنی گلبولهای قرمز سریعتر از زمان طبیعی رسوب می کنند. این اتفاق معمولا زمانی رخ می دهد که پروتئین بیشتری داخل گلبولهای قرمز وجود داشته باشد که باعث چسبندگی آنها به هم می شود.
بیماریهای زیادی می توانند باعث افزایش ESR بشوند. اکثر اوقات این اتفاق به خاطر وجود التهاب در بدن می افتد، اما ممکن است به خاطر شرایط دیگری هم باشد. بعضی از مواردی که باعث افزایش غیر طبیعی سرعت رسوب گلبولها می شود عبارتند از:
- عفونت ها
- بیماریهای خود ایمنی مثل لوپوس و آرتریت روماتوئید
- کم خونی
- بیماری کلیوی یا تیروئید
- بعضی از انواع سرطانها
- آسیب یا ضربه به بافت
علاوه بر این ممکن است ESR کمتر از حد طبیعی باشد. این اتفاق به دلایل زیر رخ می دهد:
- اختلالات RBC
- نارسایی قلبی
- برخی مشکلات کبدی و کلیوی
یادتان باشد که آزمایش ESR به تنهایی نمی تواند هیچ نوع بیماری یا وضعیت پزشکی خاصی را تشخیص بدهد و برای تشخیص و پایش مشکلات سلامتی باید با سایر آزمایشات همراه شود. علاوه بر این شما خودتان نمی توانید نتیجه آزمایش ESR را بخوانید و تفسیر کنید، این کار را باید پزشک انجام بدهد. (منبع)
حتما بخوانید: 20 غذای برتر آنتی هیستامین
موقع بررسی آزمایش توسط پزشک می توانید از او سوالات زیر را بپرسید:
- آیا آزمایش من ناهنجاری خاصی را نشان می دهد؟
- اگر اینطور است، چه نوع ناهنجاری غیر عادی وجود دارد؟
- محتمل ترین نتیجه برای آزمایش من چیست؟
- چه آزمایشات دیگری همراه با ESR انجام شد؟
- آیا به آزمایش بعدی هم نیاز دارم؟
با اپلیکیشن چرب زبان، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
