آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی دو روش مختلف پزشکی هستند که به عروق و رگ های خونی مرتبطند. از آنژیوگرافی به عنوان روشی برای بررسی یا معاینه عروق خونی به منظور ارزیابی وضعیت قلب استفاده می شود؛ اما آنژیوپلاستی نوعی روش درمانی برای باز کردن شریان ها و درمان بیماری تنگی عروق کرونر است.
آنژیوگرافی چیست؟
روند بررسی عروق خونی برای پیدا کردن هر نوع انسداد و گرفتگی در مسیر گردش خون آنژیوگرافی نامیده می شود. به تصاویر یا نوشته هایی که طی این آزمایش بدست می آیند هم آنژیوگرام گفته می شود. طی انجام آنژیوگرافی یک ماده رنگی مخصوص به نام حاجب از طریق یک لوله ریز یا کاتتر داخل شریان کشاله ران یا بازو تزریق می شود.
سپس پزشک با استفاده از اشعه ایکس مشکلات احتمالی موجود در عروق خونی را تشخیص می دهد. ماده حاجب می تواند زیر اشعه ایکس هر نوع گرفتگی درون شریان ها را نشان بدهد.
اطلاعات کامل: آنژیوگرافی قلب چیست؟ مراقبت های قبل و بعد آن، فیلم و نکات مهم
به طور کلی آنژیوگرافی روشی بی خطر و بدون درد است که ممکن است بین نیم تا دو ساعت طول بکشد. بعید به نظر می رسد در جریان انجام آنژیوگرافی دچار مشکل خاصی شوید ولی معمولا یکی دو هفته بعد از آنژیوگرافی احتمالا دچار کبودی و درد شدید می شوید. عوارض نادر این آزمایش نیز شامل مواردی مثل حساسیت شدید به ماده حاجب، سرگیجه یا تنگی نفس، سکته مغزی یا آسیب کلیه به دلیل خونریزی داخلی می باشد؛ ولی عوارض جانبی آنژیوگرافی موقتی و قابل درمان هستند.
از آنژیوگرافی در موارد زیر استفاده می شود:
- وقتی فرد دچار درد آنژین یا درد قفسه سینه می شود که ناشی از کاهش جریان خون به قلب است.
- برای تشخیص آترواسکلروز یا تنگی شریان های خونی که می تواند منجر به سکته مغزی یا حمله قلبی شود.
- برنامه ریزی برای استفاده از روش های تهاجمی جهت باز کردن عروق خونی مسدود یا تنگ شده.
- برای شناسایی بیماری شریانی محیطی که در آن خونرسانی به پاها کاهش پیدا کرده است.
- برای تشخیص انسداد در رگ های خونی کلیه یا ریه ها (آمبولی ریوی)
آنژیوپلاستی چیست؟
در صورت وجود انسداد و گرفتگی در شریان های خونی، ممکن است پزشک برای اینکه از روش جراحی اصلی استفاده نکند آنژیوپلاستی را پیشنهاد بدهد. در این روش هم یک کاتتر یا لوله ریز وارد انسداد شریانی می شود. سپس یک بالون مخصوص روی کاتتر و در محل گرفتگی عروق با استفاده از فشار آب که از فشار خون بیشتر است قرار می دهند و آن را باد می کنند. این بالون باعث باز شدن انسداد و افزایش جریان خون در عروق می شود. در نهایت بالون تخلیه می شود و آن را خارج می کنند. این عمل معمولا به عنوان آنژیوپلاستی بالون شناخته می شود.
ممکن است پزشک یا رادیولوژیست مجبور شود این روند را چندین بار تکرار کند تا انسداد شریان کاملا برطرف شود. اگر در این مرحله انسداد عروق کرونر از بین نرود پزشک استنت را درون شریان قرار می دهد دیواره شریان ها از هم جدا شده و جریان خون افزایش پیدا کند. این استنت ها لوله های توری فلزی هستند که گاهی اوقات روکش دارویی دارند تا شریان را باز نگه دارند.
حتما بخوانید: نشانه هایی در بدن شما که خبر از سکته مغزی می دهند!
اگر بیمار از انسداد چندین شریان رنج می برد یا دچار بیماری های دیگری مثل دیابت است احتمالا پزشک توصیه می کند که تحت جراحی بای پس عروق کرونر قرار بگیرد. طی این جراحی رگ های خونی از یک قسمت دیگر بدن به محل گرفتگی بای پس می شوند تا جریان خون از یک گذرگاه فرعی جدید عبور کند.
آنژیوپلاستی هم درست مثل آنژیوگرافی فرایند بی خطری محسوب می شود و عوارض جانبی کمی دارد اما خطر آسیب دیدن رگ های خونی در طی این عمل وجود دارد. سایر عوارض آنژیوپلاستی شامل موارد زیر می شود:
- تنگ و باریک بودن بیش از حد عروق علی رغم تلاش های زیاد برای باد کردن بالون امکان مانور برای آن وجود ندارد.
- تنگی یا باریک شدن مجدد شریان ها در صورت استفاده از استنت
- افزایش خطر خونریزی نسبت به آنژیوگرافی
- خطر آنژیوپلاستی ناموفق که در صورت بروز بیمار باید تحت جراحی فوری قرار بگیرد.
در آنژیوپلاستی هم مثل آنژیوگرافی ممکن است عوارض جانبی نادری مثل خطر حمله قلبی طی آنژیوپلاستی، آسیب دیدن عروق کرونر، مشکلات کلیوی، سکته مغزی یا ضربان قلب غیرطبیعی که به ضربان ساز نیاز دارد بروز کند.
به طور کلی بیمار بعد از انجام ی عمل آنژیوپلاستی موفقیت آمیز طی یک هفته بهبود پیدا می کند و می تواند به خانه برود. علاوه بر این پزشک برای بیمار داروهای رقیق کننده خون تجویز می کند تا به صورت نامحدود و همیشگی از آنها استفاده کند.
حتما بخوانید: علت سردی دست و پا، درمانهای خانگی ثابت شده و نکات مهم دیگر
اگر آنژیوپلاستی انجام داده اید توصیه می شود مایعات زیادی بنوشید تا ماده رنگی از بدنتان خارج شود. علاوه بر این پزشک از شما می خواهد می خواهد تا زمان بهبودی کامل از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید، سیگار نکشید و از مصرف مشروبات الکلی خودداری کنید تا دچار عوارض جانبی نشوید. یادتان باشد که به طور مرتب پزشک را در جریان وضعیتتان قرار بدهید و اگر محل ورود کاتتر دچار تورم، خونریزی یا تغییر رنگ شد و یا اگر احساس ضعف و درد در قفسه سینه پیدا کردید حتما با پزشکتان تماس بگیرید.
