اسکیزوفرنی یا پارانوئید (به انگلیسی paranoid-schizophrenia) تقریبا همیشه قابل کنترل است ، اما نمی توان مثل بسیاری از بیماری ها برای همیشه از شر آن خلاص شد. برخی از افراد هستند که می توانند کاملا به بهبودی برسند و این بیماری دیگر در آن ها عود نکند. با این حال، کارشناسان افرادی که در آن شرایط قرار دارند را “در فاز خاموشی” می دانند، زیرا هیچ راهی برای پیش بینی بازگشت یا عدم بازگشت آن وجود ندارد.
درمان اسکیزوفرنی به طور کلی شامل چند متد است که به صورت متوالی یا همزمان با هم به کار می روند. دارو، درمان و تکنیک های خود مدیریتی روش های رایج هستند و هر سه می توانند به درمان این عارضه در صورت به کارگیری مداوم و موثر کمک کنند. تشخیص و درمان زود هنگام این عارضه هم احتمال دستیابی به یک نتیجه خوب را افزایش می دهد.
چه دارو یا درمان هایی برای این بیماری استفاده می شود؟
دارو اساس اکثر دوره های درمانی اسکیزوفرنی است. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب تحت درمان های دیگری قرار می گیرند که اثرات دارو ها را تکمیل یا تقویت می کند.
اساسا دو نوع دارو برای درمان اسکیزوفرنی وجود دارد؛ دارو های آنتی سایکوتیک یا ضد روان پریشی معمولی و دارو های ضد روان پریشی غیر معمولی. سایر دارو ها هم ممکن است مستقیما به درمان اسکیزوفرنی یا کاهش عوارض جانبی دارو های ضد روان پریشی کمک کنند.
سایر درمان ها یا تکنیک هایی که ممکن است تا حد زیادی کمک کنند، عبارتند از:
- روان درمانی : درمان سلامت روان می تواند به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کند تا نسبت به شرایط شان بیشتر از همیشه آگاه شوند و بهتر با آن کنار بیایند. این متد می تواند به آن ها در مدیریت نگرانی های مربوط به سلامت روان که ممکن است به دلیل اسکیزوفرنی رخ دهد هم، بسزایی کمک کند.
- الکتروشوک درمانی (ECT) : این درمان به ویژه زمانی کارایی دارد که اسکیزوفرنی به دارو ها مقاومت نشان بدهد یا فرد علائم روان پریشی شدیدی داشته باشد که برای خودش یا دیگران خطری به وجود می آورد.
چه طور این بیماری را تشخیص بدهم یا علائم را مدیریت کنم؟
هیچ وقت نباید سعی کنید که اسکیزوفرنی را خودتان یا به واسطه یکی از نزدیکان تان تشخیص بدهید. تشخیص اسکیزوفرنی همیشه کار آسانی نیست و نیاز به آموزش و تجربه دارد . این عارضه علائمی دارد که ممکن است با مشکلاتی مثل اختلال شخصیت پارانوئید یا اختلال هذیانی رخ دهد. به دلیل همه این عوامل، تنها کسی که باید این بیماری را تشخیص بدهد ، یک پزشک متخصص است.
چه مدت بعد از شروع درمان احساس بهتری دارم؟
اگر در مورد این که چقدر طول می کشد تا متوجه اثرات درمان تان شوید سؤالی دارید، از پزشک تان بپرسید زیرا او عواملی را در زندگی شما در نظر می گیرد که ممکن است روی روند درمان تان تأثیر بگذارد. این افراد متخصص می توانند اگر درمان های اولیه موثر نبودند، در مورد روش های درمانی دیگر هم با شما صحبت کنند.
پیشگیری
چه طور می توانم از خطرات این بیماری بکاهم یا از ابتلا به آن پیشگیری کنم؟
اسکیزوفرنی به طور غیرقابل پیش بینی اتفاق می افتد، بنابراین پیشگیری یا کاهش شانس ابتلا به آن غیرممکن است.
پیش آگاهی
اگر به این بیماری مبتلا شوم، چه انتظاری می توانم داشته باشم؟
اسکیزوفرنی عارضه ای است که می تواند باعث اختلالات شدید در زندگی افراد شود زیرا بر درک آن ها از واقعیت تأثیر می گذارد. این یعنی فرد مبتلا به اسکیزوفرنی در تشخیص این که چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست، مشکل دارد. این ناتوانی می تواند یک احساس ترسناک و بسیار گمراه کننده ای را در فرد به وجود بیاورد.
وقتی فردی پارانوئیدی را تجربه می کند که با هذیان و توهم همراه است که معمولا تا حد زیادی احساس ترس می کند و نمی تواند به دیگران اعتماد کند. فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است تلاشی که دیگران برای کمک به او می کنند را با تلاش برای رساندن آسیب اشتباه بگیرد.
حتما بخوانید: اسکیزوفرنی چیست؟ علائم، علت و 4 روش درمانی موثر
اسکیزوفرنی اغلب با درمان قابل کنترل است. اما اگر درمان نشود یا تاخیر یا وقفه طولانی در روند درمان وجود داشته باشد، فرد مبتلا بیشتر با عوارض این بیماری دست و پنجه نرم می کند.
این عوارض می تواند تأثیرات شدید یا حتی خطرناکی بر زندگی این طور فردی داشته باشد و باعث به وجود آمدن مشکل در حفظ روابط و شغلش و در نتیجه مشکلاتی مثل ایجاد حس نا امنی در خانه یا انزوای اجتماعی شود. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در معرض خطر مرگ ناشی از خودکشی هستند ، پس درمان در واقع می تواند جان شان را نجات بدهد.
اسکیزوفرنی چه مدت طول می کشد؟
اسکیزوفرنی یک بیماری مادام العمر و غیر قابل درمان است. برخی از افراد ممکن است فقط یک دوره اسکیزوفرنی را در طول زندگی شان تجربه کنند. با این حال، همان طور که گفته شد روانپزشکان به جای درمان یا خوب شدن کامل واژه ” در حالت نهفته ” را برای این بیماری به کار می برند زیرا علائم می توانند به طور غیرقابل پیش بینی عود کند.
چه طور از خودم در مقابل این بیماری مراقبت کنم؟
مراقبت از خود و مدیریت اسکیزوفرنی امکان پذیر است، به خصوص زمانی که افراد مبتلا به این بیماری رابطه ای قابل اعتماد با پزشک و عزیزان شان برقرار کنند. برخی از مهم ترین کار هایی که می توانید برای مراقبت از خودتان انجام بدهید، عبارتند از:
- داروهای تان را طبق دستور مصرف کنید (و بدون مشورت با پزشک ، مصرف آن را قطع نکنید.)
- همان طور که توصیه می شود به یک روانپزشک مراجعه کنید. این مراجعات برای تعیین دوز دارو یا برنامه های درمانی لازم است و باعث می شود تا روند درمانی تان بهتر پیش برود.
- علائم تان را نادیده نگیرید.
- از مصرف مواد مخدر حتی به صورت تفننی خودداری کنید . این ها می توانند علائم تان را بدتر کنند یا مشکلات دیگری را به وجود بیاورند.
- به دنبال حمایت دیگران باشید .
- با افرادی که به آن ها اعتماد دارید مخصوصا عزیزان تان ارتباط برقرار کنید و خودتان را از آن ها جدا نکنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
همان طور که گفته شد اگر متوجه تغییر در علائم یا اثربخشی داروهای تان شدید، باید به یک روانپزشک مراجعه کنید.
چه زمانی باید به اوراژانس مراجعه کنم؟
اگر فکر خودکشی یا آسیب رساندن به خودتان و دیگران به سرتان زد، باید به اورژانس مراجعه کنید.
اگر یکی از عزیزانم علائم اسکیزوفرنی یا شرایط مشابهی را بروز بدهد، چه کاری می توانم انجام بدهم؟
از آن جایی که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب نمی توانند علائم یا وضعیت شان را تشخیص دهند، معتقد نیستند که به مراقبت یا درمان پزشکی نیاز دارند . این می تواند هم برای فردی که این علائم را دارد و هم برای دوستان و اعضای خانواده اش نا امید کننده یا ترسناک باشد.
اگر متوجه شدید که یکی از نزدیکان تان علائم اسکیزوفرنی یا یک بیماری مرتبط را نشان می دهد، می توانید با انجام کار های زیر به او کمک کنید:
- از او بپرسید چه طور می توانید کمکش کنید. گوش دادن و کمک به او باعث می شود تا ارتباط تان با یکدیگر حفظ شود.
- او را تشویق کنید تا به پزشک مراجعه کند. درمان اسکیزوفرنی به ویژه با دارو، می تواند علائم فرد را بهبود بخشد. در بسیاری از موارد، همین کافی است تا او بفهمد بیمار است و نیاز به مراقبت دارد.
- با او بحث نکنید . فرد مبتلا به اسکیزوفرنی در تشخیص این که چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست، مشکل دارد. از قضاوت کردن او یا تلاش برای متقاعد کردنش مبنی بر این که دچار توهم شده است، خودداری کنید. این ممکن است باعث شود تا اعتمادش نسبت به شما را از دست بدهد یا حالش بدتر شود.
- خونسردی تان را حفظ کنید. خشم و نا امیدی می تواند بر رابطه شما با فرد مشکوک به اسکیزوفرنی تأثیر منفی زیادی بگذارد . چنین فردی خیلی راحت در محیط های پر سر و صدا یا پر هیاهو احساس اضطراب می کند. سعی کنید محیط های آرام را انتخاب کنید و هر کاری که می توانید انجام بدهید تا احساس امنیت و آرامش کند.
- در مواقع اضطراری کمک بگیرید . اگر فرد مشکوک به اسکیزوفرنی در مورد آسیب رساندن به خودش یا دیگران صحبت می کند یا بی قراری، رفتار پارانوئیدی شدید یا خشونت آمیز از خوش نشان می دهد، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
کلام پایانی
اسکیزوفرنی پارانوئیدی یک اصطلاح منسوخ و قدیمی است که برای بیماری اسکیزوفرنی استفاده می شود، اما پارانویا هنوز هم بخشی رایج از علائمی است که افراد مبتلا به آن تجربه می کنند . اسکیزوفرنی یک وضعیت گیج کننده و اغلب ترسناک برای افراد مبتلا است و اغلب باعث می شود تا آن ها ارتباط شان با واقعیت و توانایی شان در تشخیص این که چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست را از دست بدهند.
وقتی افراد پارانویا را تجربه می‌کنند، ممکن است برای اعتماد به افرادی که می‌خواهند کمک شان کنند دچار مشکل شوند و همین تشخیص و درمان این بیماری را بسیار دشوار کند . با این حال به کمک مراقبت های پزشکی، مخصوصا دارو ها، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می توانند از عوارض شدید این بیماری پیشگیری کنند و به روال عادیی زندگی شان برگشته و ادامه بدهند.
