یکی از داروهایی که پزشکان برای کاهش تورم، قرمزی، خارش و واکنش های آلرژیک تجویز می کنند پماد فلوئوسینولون می باشد که روی پوست استفاده می شود. در این مقاله با کمک نتایج آخرین تحقیقات پزشکان، با جدیدترین اطلاعات علمی درمورد پماد فلوئوسینولون، موارد استفاده برای صورت، جوش، واژن و همه نکات مهم در این زمینه آشنا می شوید.
موارد استفاده
از این دارو برای درمان انواع بیماری های پوستی از جمله اگزما، درماتیت، آلرژی و همین طور بثورات جلدی استفاده می شود. در واقع فلوئوسینولون یک کورتیکو استروئید با قدرت متوسط است که باعث کاهش تورم، خارش و قرمزی ناشی از این بیماری ها می شود.
نحوه استفاده
از این دارو فقط به شکل موضعی و روی پوست می توان استفاده کرد؛ اما یادتان باشد نباید پماد را روی پوست صورت، کشاله ران یا زیر بغلتان بمالید مگر اینکه پزشک آنرا تجویز کرده باشد.
قبل از مصرف پماد دست هایتان را کاملا بشویید و خشک کنید. بعد ناحیه آسیب دیده را تمیز و خشک کنید و یک لایه نازک از پماد را روی آن قرار بدهید. معمولا باید 3 تا 4 بار در روز به همین شکل از پماد فلوئوسینولون استفاده کنید یا دقیقا طبق دستور پزشک آن را مصرف کنید.
هیچ وقت روی محلی که پماد زده اید را با باند یا دستمال نپوشانید؛ مگر اینکه پزشک اینکار را توصیه کرده باشد. اگر از این دارو در نواحی زیر پوشک بچه استفاده می کنید بعد از مصرف پماد از پوشاندن پوشک یا لباس های تنگ به نوزاد خودداری کنید. بعد از استفاده از پماد هم دستهایتان را کاملا بشویید؛ مگر اینکه از آن برای درمان عوارض پوست دستتان استفاده کرده باشید.
حتما بخوانید: زاج سفید – کاربردها، عوارض، طرز استفاده جهت پوست، واژن، زیبایی و زنان
اگر باید پماد فلوئوسینولون را روی پوست اطراف چشمتان بمالید حتما حواستان باشد که دارو وارد چشم نشود چون باعث ایجاد گلوکوم و یا بدتر شدن آن می شود. علاوه بر این، دارو نباید وارد دهان و بینی تان شود. در صورتی که این اتفاق افتاد حتما محل را با آب تمیز و فراوان بشویید.
از این دارو فقط باید برای بیماری فعلی تان و در همان مدتی که پزشک تجویز کرده استفاده کنید. اگر بعد از 2 هفته مصرف پماد فلوئوسینولون بیماری تان درمان نشد یا حتی بدتر شد حتما به پزشک اطلاع بدهید.
عوارض جانبی
هنگام استفاده از این دارو ممکن است دچار سوزش، قرمزی، خارش، تحریک یا خشکی پوست شوید. احتمالا این عوارض چند روز بعد از مصرف پماد و وقتی بدنتان به دارو عادت کرد از بین می روند؛ اما اگر عوارض همچنان ادامه داشت یا بدتر شد حتما پزشک را در جریان بگذارید. یادتان باشد که پزشک به این دلیل دارو را برایتان تجویز می کند که منافع آن بیشتر از عوارضش است؛ پس اگر احساس می کنید عوارض جانبی مصرف دارو بیش از حد است حتما او را مطلع کنید. البته پماد فلوئوسینولون در بیشتر افراد عارضه جانبی خاص و مهمی ایجاد نمی کند.
با این حال در صورت بروز هر یک از علائم زیر حتما و بلافاصله پزشکتان را در جریان قرار بدهید:
- کشیدگی پوست و نازک شدن آن
- تغییر رنگ پوست و آکنه شدید
- رشد موهای زائد
- ریزش مو
- فولیکولیت (التهاب یا عفونت فولیکول مو)
علاوه بر این عفونت های پوستی در طول استفاده از این دارو ممکن است بدتر شوند. اگر قرمزی، تورم، خارش و تحریک پوستتان بعد از استفاده از پماد بهتر نشد حتما به پزشک مراجعه کنید. به ندرت اتفاق می افتد که فلوئوسینولون از راه پوست جذب خون شود؛ اما در صورت بروز این اتفاق احتمالا دچار عوارض کورتیکو استروئیدی شدیدتری می شوید. این عوارض در کودکان و افرادی که از این دارو برای مدت طولانی و در مناطق وسیعی از پوستشان استفاده می کنند بیشتر است.
در صورتی که متوجه هر یک از عوارض زیر شدید حتما به پزشک مراجعه کنید:
- خستگی شدید یا غیر عادی
- کاهش وزن، سردرد، تورم پا یا مچ پا
- عطش، افزایش ادرار، مشکلات بینایی
واکنش آلرژیک و حساسیت زا به این دارو به ندرت اتفاق می افتد اما اگر دچار هر یک از علائم آلرژیک شدید زیر شدید حتما به پزشک مراجعه کنید:
- جوش، خارش پوستی
- تورم به خصوص در ناحیه صورت، زبان و گلو
- سرگیجه شدید
- مشکلات تنفسی
موارد گفته شده همه عوارض جانبی مصرف پماد فلوئوسینولون را شامل نمی شوند؛ بنابراین در صورت بروز هر نوع عارضه جانبی جدی و مهم حتما به پزشکتان اطلاع بدهید.
احتیاط های لازم قبل از مصرف
قبل از مصرف پماد فلوئوسینولون و در صورتی که به این دارو و یا هر کورتیکو استروئید دیگری مثل هیدروکورتیزون یا پردنیزون حساسیت دارید و یا اگر مبتلا به هر نوع آلرژی و حساسیت دیگری هستید حتما پزشکتان را در جریان قرار بدهید.
این دارو ممکن است حاوی ترکیبات غیر فعالی باشد که باعث ایجاد واکنش های آلرژیک و حساسیت زا و یا مشکلات دیگر می شوند. برای اطلاع از مواد تشکیل دهنده دارو می توانید از پزشک داروساز سوال کنید. علاوه بر این قبل از مصرف پماد فلوئوسینولون باید سابقه پزشکی تان را در اختیار پزشک قرار بدهید؛ به خصوص اگر به یکی از موارد زیر مبتلا هستید:
- گردش خون ضعیف
- دیابت
- مشکلات سیستم ایمنی
در صورتی که ناحیه مورد نظر دچار زخم یا عفونت شده است دارو را روی این قسمت ها مصرف نکنید. در موارد نادری مشاهده شده که استفاده از کورتیکو استروئیدها برای مدت طولانی یا روی قسمت های وسیعی از پوست باعث کاهش توانایی بدن در پاسخ به استرس های فیزیکی می شود.
قبل از هر نوع جراحی مثل جراحی دندان و یا درمان های اورژانسی حتما به پزشک یا دندانپزشکتان بگویید که از پماد فلوئوسینولون استفاده می کنید یا در طی چند ماه اخیر از آن استفاده کرده اید.
با اینکه بعید به نظر می رسد اما استفاده طولانی مدت از پماد فلوئوسینولون ممکن است روند رشد کودکان را با کندی مواجه کند؛ بنابراین در طول استفاده از این دارو به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا قد کودکتان را اندازه بگیرد.
هنوز مشخص نیست که این دارو وارد شیر مادر می شود یا نه؛ اما اگر به نوزادتان شیر می دهید قبل از استفاده از آن به پزشک اطلاع بدهید چون داروهای مشابه با این پماد وارد شیر می شوند و می توانند به بدن نوزاد منتقل شوند.
احتیاط های عمومی
جذب سیستمیک کورتیکو استروئیدهای موضعی باعث سرکوب محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال (HPA) و منجر به بروز سندروم کوشینگ، افزایش قند خون و گلوکوزوری در برخی بیماران شده است. مصرف استروئیدهای قوی تر، استفاده از پماد فلوئوسینولون در مناطق وسیعی از پوست، استفاده طولانی مدت از این دارو و استفاده از پانسمان روی پماد باعث افزایش جذب سیستمیک فلوئوسینولون می شود.
بنابراین بیمارانی که تحت درمان با یک داروی استروئید مثل پماد فلوئوسینولون قرار دارند یا برای مدت طولانی و یا در سطح گسترده روی پوست از آن استفاده می کنند و همین طور کسانی که روی پماد را با پانسمان پوشش می دهند باید به صورت دوره ای تحت آزمایشات مربوط به سرکوب HPA قرار بگیرند. اگر مشخص شد که استفاده از این دارو باعث سرکوب محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال شده است بیمار باید مصرف دارو را قطع کند یا دوز مصرفی اش را کاهش دهد و یا اینکه از یک استروئید ضعیف تر به جای آن استفاده کند.
حتما بخوانید: جدیدترین روش طبیعی-گیاهی برای سفید کردن واژن در زمان کوتاه
معمولا پس از قطع مصرف پماد فلوئوسینولون عملکرد محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال خیلی سریع دوباره به حالت قبل بر میگردد؛ اما به ندرت ممکن است بدن بیمار علائم قطع مصرف کورتیکو استروئید را نشان بدهد که در این صورت باید کورتیکو استروئیدهای سیستمیک مکمل مصرف شوند.
کودکان نسبت به بزرگسالان جذب سیستمیک نسبتا بیشتری دارند و به همین دلیل بدنشان بیشتر از بقیه افراد مستعد ابتلا به مسمومست سیستمیک است؛ بنابراین قبل از مصرف پماد فلوئوسینولون برای کودکان حتما باید به این مساله توجه کرد.
در صورتی که دچار سوزش پوست شدید باید مصرف دارو را متوقف و درمان مناسب دیگری را جایگزین آن کنید. همچنین در صورت بروز عفونت های پوستی باید از یک داروی ضد قارچ یا ضد باکتری مناسب استفاده شود. اگر عفونت درمان نشد باید مصرف کورتیکو استروئید را قطع کرد.
اطلاعات ضروری دیگر
افرادی که از کورتیکو استروئیدهای موضعی مثل پماد فلوئوسینولون استفاده می کنند باید به موارد زیر توجه داشته باشند:
- این دارو را پزشک تجویز می کند و فقط برای استعمال خارجی است. از تماس دارو با چشم جدا خودداری کنید.
- به هیچ وجه از این دارو برای درمان اختلالات دیگرتان استفاده نکنید.
- ناحیه ای که روی آن پماد مالیده شده نباید باند پیچی یا پانسمان شود مگر اینکه پزشک تشخیص بدهد.
- در صورت بروز هر نوع عارضه جانبی مخصوصا اگر موضع پانسمان شده است حتما باید پزشکتان را در جریان بگذارید.
- اگر این پماد را برای کودکتان استفاده می کنید دقت کنید که پوشک یا لباسهایش تنگ و محکم نباشند چون درست مثل پانسمان عمل می کنند.
حتما بخوانید: این 6 روش درمان قطعی اگزمای پوستی به جای متدهای بی فایده ی گیاهی-خانگی
تست های آزمایشگاهی
ممکن است پزشک از شما بخواهد برای اطمینان از سرکوب نشدن محور HPA آزمایشات زیر را انجام بدهید:
- آزمایش میزان هورمون کورتیزول در ادرار
- تست تحریک ACTH
مصرف کورتیکواستروئیدها در دوران بارداری
کورتیکو استروئیدها در رده C داروهای بارداری قرار دارند. مطالعات کافی و کنترل شده ای درباره اثرات مصرف کورتیکو استروئیدهای موضعی در دوران بارداری انجام نشده است؛ بنابراین در طی بارداری از این داروها فقط باید در صورت لزوم و در شرایط خاص استفاده کرد. داروهای رده C نباید در دوران بارداری به مدت طولانی و در مقادیر زیاد استفاده شوند.
مصرف کورتیکواستروئیدها در دوران شیردهی
دقیقا مشخص نیست که کورتیکو استروئیدهای موضعی قابلیت جذب سیستمیک کافی برای وارد شدن به شیر مادر را دارند یا نه؛ اما اگر در حجم زیاد مصرف شوند ترکیباتشان وارد شیر و در نهایت وارد بدن نوزاد می شود؛ بنابراین استفاده از کورتیکو استروئیدهای موضعی در خانم های شیرده باید با احتیاط صورت بگیرد.
مصرف کورتیکواستروئیدها در کودکان
بدن کودکان نسبت به سایر افراد حساسیت بیشتری در جذب سیستمیک کورتیکو استروئیدهای موضعی دارد و ممکن است مصرف این داروها احتمال بروز سندروم کوشینگ در آنها را افزایش بدهد.
مواردی از سرکوب محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال بعد از مصرف این داروها گزارش شده است. سرکوب غده آدرنال در کودکان باعث تاخیر در رشد قدی، تاخیر در رشد وزنی، کاهش کورتیزول پلاسما، عدم پاسخ به تحریک ACTH وهمین طور افزایش فشار درون جمجمه ای می شود که با علائمی مثل برآمدگی سر، سر درد و تورم عصب بینایی پشت چشم همراه است.
تجویز کورتیکو استروئیدهای موضعی برای کودکان باید با احتیاط و با حداقل مقدار مصرفی صورت بگیرد چون این داروها روی رشد آنها اثر منفی می گذارد.
تداخلات دارویی پماد فلوئوسینولون
قبل از مصرف این دارو پزشکتان را در جریان همه داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین ها، مکمل های غذایی و داروهای گیاهی مصرفی تان قرار بدهید چون ممکن است پماد فلوئوسینولون با داروهای دیگر تداخل دارویی داشته باشد.
حتما بخوانید: 8 تا از تازه ترین روش های درمان جوش صورت با کمک داروهای گیاهی
در صورت استفاده از کورتیکو استروئیدهای خوراکی مثل پردنیزون و یا سایر کورتیکو استروئیدهای موضعی مثل هیدروکورتیزون و داروهای کاهنده سیستم ایمنی بدن مثل سیکلوسپرین حتما به پزشکتان اطلاع بدهید. این مقاله شامل تمام داروهایی که با پماد فلوئوسینولون تداخل دارویی دارند نمی باشد؛ بنابراین قبل از مصرف آن لیست کامل داروهای مصرفی تان را در اختیار پزشک قرار بدهید.
