قرص متروماکس برای چیست؟ عوارض و طرز مصرف اصولی

در این مطلب با کمک مجلات معتبر پزشکی در سر تا سر دنیا شما را با عوارض جانبی، نحوه استفاده، دوز و نکات مهم دیگر قرص متروماکس آشنا می کنیم.

متروماکس چیست؟

• قرص متروماکس برای درمان یک عفونت منتقله ی جنسی (تریکومونیازیس) استفاده میشود.
• متروماکس برای درمان عفونتهای تناسلی (تریکومونیازیس بدون علامت) هم مورد استفاده قرار میگیرد.
• از این دارو برای درمان شرکای جنسی بدون علامت هم استفاده میشود.
• متروماکس برای درمان عفونتهای انگلی کولون (آمیبیازیس) و عفونتهای انگلی روده ی کوچک (ژیاردیازیس) استفاده میشود.
• قرص ماتروماکس برای درمان عفونتهای باکتریایی بی هوازی خاصی استفاده میشود که شامل عفونتهای داخل شکمی، عفونتهای پوستی و ساختارهای پوست، عفونتهای اندامهای تولیدمثل زنان، مسمومیت خون (سپتیسمی باکتریایی)، عفونتهای دستگاه تنفسی تحتانی، عفونتهای جدی قلب، عفونتهای سیستم عصبی مرکزی و همچنین عفونتهای مفصل و استخوان استفاده میشود.
• علاوه برآن از متروماکس برای جلوگیری از عفونتهایی که ممکن است قبل یا بعد از عملهای جراحی روده (جراحی انتخابی کولورکتال) اتفاق بیفتد استفاده میشود.
• قرص متروماکس برای درمان عفونتهای دندانی حاد مانند عفونتهای دردناک لثه (پریکونیت حاد) هم استفاده میشود.
• متروماکس به گروه داروهای نیتروایمیدازول ضدمیکروبی تعلق دارد.
• قرص متروماکس برای عفونتهای ویروسی مانند سرماخوردگیهای معمول کاربردی ندارد.

نحوه مصرف

دوز مصرفی متروماکس به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. برای انتخاب بهترین دوز باید با پزشک مشورت کنید. دوز متروماکس به موارد زیر بستگی دارد:

• سن بیمار
• وزن بیمار
• سلامتی بیمار
• سلامت کلیه های بیمار
• پاسخ بدن به درمان

داروی مشابه: قرص مترونیدازول چیست؟ طریقه مصرف، عوارض و نکات مهم دیگر

دوز متروماکس

برای عفونتهای منتقله جنسی ایجاد شده توسط انگل (تریکومونیازیس)

• بزرگسالان: دوز توصیه شده: 2000 میلیگرم در یک دوز یا 1000 میلی گرم در دو دوز در یک روز یا 250 میلی گرم 3 بار در روز بمدت 7 روز.
• کودکان (کودکان 1 تا 10 سال): دوز توصیه شده: 40 میلی گرم/کیلوگرم در یک دوز یا روزانه 15-30 میلی گرم/کیلوگرم در 2-3 نوبت. دوز حداکثر: 2000 میلی گرم

برای عفونت انگلی کولون (آمیبیازیس)

• بزرگسالان: دوز توصیه شده: 500 یا 750 میلی گرم 3 بار در روز بمدت 5 تا 10 روز
• کودکان: دوز توصیه شده: 35 تا 50 میلی گرم/کیلوگرم/روز در 3 نوبت بمدت 10 روز

برای عفونت باکتریایی بیهوازی

• بزرگسالان: دوز توصیه شده: 7.5 میلی گرم/کیلوگرم هر 6 ساعت بمدت 7 تا 10 روز. دوزحداکثر: روزانه 4000 میلی گرم بمدت 7 تا 10 روز

برای رشدزیاد باکتریها در واژن (واژینوز باکتریال)

• بزرگسالان (بزرگسالان و کودکان بالای 10 سال): دوزتوصیه شده: 2000 میلی گرم در یک دوز یا 400 میلی گرم 2 بار در روز بمدت 5 تا 7 روز

برای عفونت انگلی روده ی کوچک (ژیاردیازیس)

• بزرگسالان (بزرگسالان و کودکان بالای 10 سال): دوز توصیه شده: 2000 میلی گرم یکبار در روز بمدت 3 روز یا 400 میلیگرم 3 بار در روز بمدت 5 روز یا 500 میلی گرم 2 بار در روز بمدت 7 تا 10 روز
• کودکان (7 تا 10 ساله): دوز توصیه شده: 1000 میلی گرم یکبار در روز بمدت 3 روز
• کودکان (3 تا 7 سال): دوز توصیه شده: 600-800 میلی گرم یکبار در روز بمدت 3 روز
• کودکان (1 تا 3 سال): دوز توصیه شده: 500 میلی گرم یکبار در روز بمدت 3 روز

برای عفونت لثه (ژنژیویت حاد)

• بزرگسالان (بزرگسالان و کودکان بالای 10 سال): دوز توصیه شده: 200 میلی گرم 3 بار در روز بمدت 3 روز
• کودکان (7 تا 10 ساله): دوز توصیه شده: 100 میلی گرم 3 بار در روز بمدت 3 روز
• کودکان (3 تا 7 سال): دوز توصیه شده: 100 میلی گرم 3 باردر روز بمدت 3 روز
• کودکان (1 تا 3 سال): دوز توصیه شده: 50 میلی گرم 3 بار در روز بمدت 3 روز

برای عفونتهای حاد دندان

• بزرگسالان: دوز توصیه شده: 200 میلی گرم 3 بار در روز بمدت 3 تا 7 روز

برای هلیکوباکترپیلوری

• کودکان: دوز توصیه شده: 20 میلی گرم/کیلوگرم/روز بمدت 7-14 روز. دوز حداکثر: 500 میلی گرم بمدت 7-14 روز
• حداقل سن: نوزادان کمتر از 8 هفته

حتما بخوانید: هلیکوباکترپیلوری چیست؟ بهترین رژیم غذایی و جدیدترین روشهای درمان

فرم ها

• قرص: شدت: 500 و 250 میلی گرم
• کپسول: شدت: 375 و 500 میلی گرم
• کرم: شدت:  7.5 mg/1g, 0.75%, 1%, 10 mg/1g, 10 mg/60g و 10%
• ژل: شدت: 7.5 mg/1g, 0.75%, 1%, 10 mg/1g, 65 mg/5g و 13 mg/1g
• قرص، آهسته رهش: شدت: 750 میلی گرم
• تزریقی، مایع: شدت: 500 میلی گرم/100 میلی لیتر
• مایع: شدت: 5 میلی گرم

فراموش کردن یک دوز

دوز فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید. اگر تقریبا زمان مصرف دوز بعدی باشد، از مصرف نوبت فراموش شده خودداری کنید و برطبق برنامه ی منظم به مصرف دارو ادامه دهید. هیچگاه دو قرص را همزمان باهم مصرف نکنید.

اوردوز

در صورت مصرف بیش ازحد دارو سریعا به اورژانس یا پزشک مراجعه کنید.

درصورت اوردوز، سطح خطرناکی از دارو در بدن وجود خواهد داشت. در این موارد علایم اوردوز عبارتنداز:

• خشک شدن بدن
• تهوع
• آسیب عصبی
• تشنج
• تمایل به خودکشی
• استفراغ

احتیاط ها

• اگر به متروماکس یا ترکیبات موجود در آن حساسیت دارید قبل از مصرف دارو پزشک را مطلع کنید. پزشک احتمالا داروی جایگزینی برای شما تجویز خواهد کرد.
• قبل از مصرف متروماکس درمورد سابقه ی پزشکی تان از قبیل اختلالات خونی، التهاب دستگاه گوارش (بیماری کرون)، بیماری کبد، بیماری کلیه، بیماری های نادر، پیری زودرس، حساسیت زیاد به نورخورشید و مشکل در یادگیری (سندروم کوکاین) به پزشک اطلاع دهید.
• در افراد مبتلا به بیماری های کبد باید تنظیم دوز دارو صورت گیرد و در بیماران کرون احتمال ابتلا به سرطان روده و معده بیشتر است.
• برای بیماران مبتلا به سندروم کوکاین، در طول درمان و بعد از مصرف متروماکس باید عملکرد کبد آنالیز و اندازه گیری شود.
• در حین درمان با متروماکس از مصرف الکل اجتناب کنید. مصرف الکل موجب واکنشهایی به دارو از قبیل گرفتکی های معده، تهوع، استفراغ، سردرد و گرگرفتگی میشود.
• درمورد مصرف متروماکس در طول بارداری با پزشک مشورت کنید. متروماکس میتواند از جفت عبور کند ولی اثر آن بر اندام های جنین هنوز مشخص نیست. این دارو تنها در زمانی برای زنان باردار استفاده میشود که پزشک تشخیص دهد مصرف آن ضروری است.
• در مورد استفاده از متروماکس در طول شیردهی هم با پزشک مشورت کنید. متروماکس میتواند از شیرمادر عبور کند. مصرف این دارو در طول شیردهی تنها به ضرورت استفاده از آن و تشخیص پزشک بستگی دارد.
• قرص متروماکس موجب خواب آلودگی میشود. هنگام رانندگی، کاربا ماشین آلات و دیگر فعالیتهایی که نیاز به تمرکز دارند هشیار باشید.
• مصرف الکل بهمراه متروماکس موجب خواب آلودگی بیشتر میشود. قرص متروماکس موجب تشنج در برخی افراد میشود.
• قرص متروماکس موجب افرایش عوارض جانبی در سالمندان میشود.

عوارض جانبی

عوارض جانبی شایع میتواند در زمان استفاده از متروماکس اتفاق بیفتد. درصورت بدتر یا طولانی شدن این علایم به پزشک مراجعه کنید:

• تغییر رنگ ادرار (تیره شدن ادرار)
• یبوست
• گرفتگی های معده
• اسهال
• تکرر ادرار
• سردرد
• التهاب عروق ناشی از لخته شدن خون
• درد قسمت بالای معده
• درد در هنگام ادرار کردن یا احتباس ادرار
• بی اشتهایی
• برآمدگی های کوچک برروی زبان
• استفراغ

عوارض جانبی نادر زیر ممکن است هنگام مصرف متروماکس اتفاق بیفتد:

• احساس فشار برروی لگن
• پایین آمدن سطح نوتروفیل ها
• پایین آمدن غیرطبیعی سطح ترومبوسیتها
• کاهش میزان گلبولهای سفیدخون
• سرگیجه
• خشکی دهان
• خشکی واژن
• غش کردن
• گرگرفتگی
• کهیر
• بی اختیاری ادرار
• عدم هماهنگی
• التهاب زبان
• بیخوابی
• درد هنگام رابطه ی جنسی
• دانه های پوستی ناشی از بیماری ها، آلرژی و عفونتها
• خارش شدید
• اختلال در صحبت کردن
• تورم در لایه ی زیرین پوست
• طعم ناخوشایند فلزمانند در دهان
• سرگیجه
• ضعف

هنگام مصرف متروماکس عوارض جانبی شدید زیر ممکن است اتفاق بیفتد:

• اختلالات معده و روده
• اختلالات کبد و پانکراس
• اختلالات کلیه
• عفونت سیستم تولیدمثل زنان
• بیماری های سیستم عصبی مرکزی ازجمه مغز
• واکنش های آلرژیک
• اختلالات خونی
• اختلالات چشمی

پزشک زمانی متروماکس را تجویز خواهد کرد که فواید آن از مضراتش بیشتر باشد. بسیاری از افرادیکه از متروماکس استفاده میکنند عوارض جدی مشاهده نخواهند کرد. این مطلب تمامی عوارض جانبی متروماکس را شامل نمیشود.

هشدارها

• بیماری مغزی که موجب تغییر عملکرد یا ساختار مغز میشود (انسفالوپاتی): خطر ابتلا به انسفالوپاتی با مصرف متروماکس افزایش میابد. این بیماران در خطر ابتلا به انسفالوپاتی و ضعف، بیحسی و درد ناشی از آسیب عصبی در دستها و پاها هستند.
• ضعف، بیحسی و درد بعلت آسیب عصبی (نوروپاتی محیطی): خطر ابتلا به نوروپاتی محیطی با مصرف متروماکس افزایش میابد.
• التهاب مغز و نخاع (مننژیت ویروسی): خطر ابتلا به مننژیت ویروسی با مصرف متروماکس افزایش میابد.
• بیماران همودیالیز: در بیماران همودیالیزی متروماکس در دوره های دیالیز از بدن خارج میشود. متروماکس پس از همودیالیز باید بلافاصله مصرف شود.
• کاهش عملکرد کبد: از آنجاییکه پردازش متروماکس در بدن توسط آنزیم های کبدی انجام میشود، پردازش دارو در افراد مبتلا به بیماریهای کبد با مشکل مواجه میشود. تجمع متروماکس در بدن این بیماران موجب میشود که بدن قادر به خارج کردن ترکیبات مضر نباشد و مقادیر زیاد این دارو در خون موجب ایجاد علایم انسفالوپاتی در بیمار میشود. در این افراد متروماکس باید با احتیاط مصرف شود و میزان مصرف به 1.3 حد مجاز کاهش یابد.
• تشنج: احتمال تشنج در بیمارانی که متروماکس مصرف میکنند افزایش میابد.
• استفاده از متروماکس در طولانی مدت: بیمارانی که در زمان طولانی از متروماکس استفاده میکنند بیشتر در معرض خطر قرار دارند. استفاده ی دراز مدت متروماکس در این بیماران ممکن است موجب تغییر در مقدار یا ساختار ماده ی ژنتیکی سلولها (جهش) شود.
• تغییر رنگ ادرار: بیمارانی که با متروماکس درمان میشوند بیشتر درمعرض تیره شدن رنگ ادرار قرار دارند.

تداخلات دارویی

وقتی دو یا چند دارو با هم مصرف شوند، نحوه ی عملکرد دارو و عوارض جانبی ناشی از آن افزایش میابد. در اصطلاح پزشکی به این تداخل دارویی میگویند.

قرص متروماکس میتواند با وارفارین و دیگر رقیق کننده های خون تداخل پیدا کند. مصرف همزمان متروماکس و رقیق کننده های خون مانند وارفارین، اثر داروهای ضدانعقاد را افزایش میدهد.

تداخلات بسیاری میان متروماکس و نوشیدنی های الکلی وجود دارد. نوشیدنی های الکلی حاوی اتانول هستند. بیمارانی که با متروماکس درمان میشوند با مصرف الکل، عوارض جانبی مانند گرفتگی های معده، تهوع، استفراغ، سردرد و گرگرفتگی را تجربه خواهند کرد. بیمارانی که با متروماکس درمان میشوند باید از مصرف الکل و محصولات حاوی پروپیلن گلیکول در طول درمان یا 3 روز بعد از قطع مصرف دارو اجتناب کنند.

ممکن است قرص متروماکس با دی سولفیرام که برای درمان اعتیاد به الکل استفاده میشود تداخل داشته باشد. احتمال ایجاد مشکلات روانی (واکنشهای روان پریشی) در بیمارانی که از متروماکس بهمراه دی سولفیرام استفاده میکنند وجود دارد. بیمارانی که از دی سولفیرام استفاده میکنند تا دو هفته از مصرف متروماکس اجتناب کنند.

در هنگام مصرف متروماکس بهمراه بوسولفان که برای درمان انواع خاصی از سرطان استفاده میشود، باید به دستورات پزشک توجه کرد. استفاده ی همزمان این دو دارو موجب افزایش سطح بوسولفان در خون میشود و بعلت تجمع این دارو در بدن اثرات مضری از آن در بدن وجود خواهد داشت. تنها در زمانی بوسولفان همراه با متروماکس استفاده میشود که خطرات آن از فوایدش کمتر باشد. اگر راه دیگری وجود نداشته باشد، باید سطح بوسولفان در بدن بطور منظم اندازه گیری شود و دوز مناسب دارو برای بیمار تنظیم شود.

هنگام مصرف متروماکس بهمراه لیتیوم که برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار میگیرد باید ملاحضات ویژه ای اتخاذ نمود. استفاده ی همزمان این دو دارو با هم موجب افزایش میزان لیتیوم در خون میشود. گاهی اوقات بدلیل بالا رفتن میزان لیتیوم در بدن، مسمومیت با لیتیوم اتفاق می افتد. در طول درمان با لیتیوم و متروماکس باید سطح لیتیوم در خون به دقت آنالیز شود و علایم بالینی ناشی از تجمع لیتیوم به دقت بررسی شود.

هنگام مصرف متروماکس بهمراه فلورواوراسیل 5 که برای درمان سرطان استفاده میشود، میزان دفع فلورواوراسیل کاهش میابد و تجمع آن در بدن موجب عوارض جانبی خطرناکی میشود.

هنگام مصرف متروماکس بهمراه سیکلوسپورین باید احتیاط نمود. مصرف این دارو با هم موجب افزایش سطح سیکلوسپورین در خون میشود. این بیماران باید از نزدیک توسط پزشک معاینه شوند و سطح سیکلوسپورین خونشان آنالیز شود.

قرص متروماکس با داروها یا آزمایشات آزمایشگاهی تداخل دارد. این تداخلات شامل آسپارتات ترانس آمیناز، لاکتات دهيدروژناز، آلانين آمينوترانسفراز، تری گليسريد و هگزوکيناز است و ممکن است مقادیر صفر در آزمایشات گزارش شود.

حتما بخوانید: عفونت خون چیست؟ چه دلایلی دارد و چطور آن را با بهترین روش درمان کنیم؟

ممکن است متروماکس با داروهایی که موجب تحریک آنزیم CYP450 میشود مانند فنوباربیتال و فنی توئین که برای جلوگیری از تشنجهای مزمن استفاده میشوند تداخل داشته باشد. استفاده ی همزمان این داروها با هم موجب کاهش میزان متروماکس در خون میشود.

قرص متروماکس میتواند با داروهایی مانند سایمتیدین که برای درمان انواع خاصی از زخم ها استفاده میشود تداخل داشته باشد. این میتواند سطح سایمتیدین در خون را افزایش دهد و دفع متروماکس را افزایش دهد.