کولون و رکتوم، بخش هایی از دستگاه گوارش هستند که روده بزرگ را تشکیل میدهند. ۱۵۰-۱۲۰ سانتی متر ابتدای روده بزرگ، کولون و ۱۵ سانتی متر انتهایی روده بزرگ رکتوم نام دارد. هضم و جذب مواد غذایی در روده بزرگ صورت میگیرد و از این رو سلامت آن حائز اهمیت است.کولونوسکوپی آزمایشی است که برای تشخیص تغییرات یا موارد غیر عادی در روده بزرگ و رکتوم ( راست روده ) مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله این روش تشخیصی را به طور کامل بررسی کرده ایم و نحوه و عوارض آن را شرح خواهیم داد.
كولونوسكوپی چیست؟
كولونوسكوپی روشي است كه برای متخصصین گوارشی امكان كنترل و ارزيابي داخل كولون (يا روده بزرگ) را فراهم مي كند. کولونوسکوپ لوله ای با طول 120 سانتیمتر است که به اندازه ضخامت یک انگشت با یک دوربین و نور در نوک آن است.
نوک کولونوسکوپ از مقعد وارد بدن می شود و سپس به آرامی، تحت کنترل تصویری، به راست روده و از طریق کولون تا سیکوم یا روده کور (قسمت ابتدایی روده بزرگ) پیشروی می کند. معمولاً تا چندین سانتیمتر نیز می تواند برای بررسی به داخل روده کوچک نیز وارد شود.
کاربردهای کولونوسکوپی
کولونوسکوپی به پزشک کمک کند دلایل احتمالی در مورد درد شکمی، خونریزی از رکتوم، یبوست مزمن، اسهال مزمن و دیگر مشکلات روده را تشخیص دهد.
اگر سن شما بالای ۵۰ سال باشد و در خطر متوسط ابتلا به سرطان قرار داشته باشید، ممکن است پزشک کولونوسکوپی را هر ۱۰ سال یکبار و یا زودتر توصیه کند. کولونوسکوپی یکی از گزینه های موجود برای تشخیص سرطان روده بزرگ است.
در صورت داشتن سابقه ابتلا به پولیپ پزشک برای بررسی و یا برداشتن پلیپ های اضافی از کولونوسکوپی کمک میگیرد.
عوارض کولونوسکوپی
- واکنش نامطلوب به آرام بخش های استفاده شده در طول آزمایش
- خونریزی از مکانی که بیوپسی انجام شده و یا پلیپ و سایر بافت های غیر عادی برداشته شده است
- پارگی در دیواره روده بزرگ و یا رکتوم
نکات مراقبتی قبل از کولونوسکوپی
همه جامدات باید از دستگاه گوارش با پیروی از یک رژیم غذایی مایع از یک تا سه روز قبل از انجام کولونوسکوپی خالی شوند.
بیماران باید از نوشیدن مایعات حاوی رنگ بنفش یا قرمز خودداری کنند.
شب قبل از کولونوسکوپی، استفاده از مسهل و یا تنقیه و شیاف لازم است.
مصرف آب گوشت یا اب مرغ بدون چربی، آب میوه، قهوه ساده ، چای ساده و ژله قبل از انجام کولونوسکوپی مجاز است.
در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر پزشک خود را مطلع سازید:
- آسپیرین
- داوهای آرتروز
- رقیق کننده های خون
- داروهای دیابت
- ویتامینهای حاوی آهن
انجام کولونوسکوپی
1- قبل از کولونوسکوپی باید لباس بیمارستان را بپوشید.
2- اکثر افراد داروهای آرامبخش و مسکن را بصورت داخل وریدی دریافت می کنند.
3- در حین انجام عمل روی یک میز معاینه به پهلو دراز خواهید کشید.
4- پزشک احتمالاً برای داشتن زاویه بهتر نسبت به روده بزرگ شما را در موقعیتی قرار می دهد که زانوها نزدیک قفسه سینه قرار داشته باشند.
5- پس از قرار گرفتن روی پهلو و تزریق آرامبخش پزشک کولونوسکوپ را به آرامی از طریق مقعد به سمت روده بزرگ هدایت می کند.
6- پزشک یک کولونوسکوپ را در داخل رکتوم شما قرار می دهد. اسکوپ شامل یک چراغ و یک لوله است که به پزشک اجازه می دهد هوا را به داخل روده ی بزرگ پمپ کند. هوا باعث باد شدن روده می شود و همین امر به پزشک اجازه می دهد مسیر روده را به خوبی مشاهده کند.
7- زمانی که اسکوپ حرکت داده می شود یا هوا به داخل آن دمیده می شود، ممکن است درد شکم و یا احساس اجابت مزاج داشته باشید.
8- این احتمال وجود دارد که پزشک در طی این روش پولیپ یا یک نمونه بافتی را برای بیوپسی بردارد.
9- کولونوسکوپ حاوی یک دوربین ویدئویی کوچک است و به پزشک این امکان را میدهد تا دید بهتری داشته باشد.
10- پزشک می تواند ابزاری را در کانال (لوله) قرار دهد تا بتواند نمونه ای از بافت ها را بردارد و یا اینکه پلیپ ها وسایر بافت های غیر عادی را حذف کند.
11- در حین کولونوسکوپی بیدار خواهید بود بنابراین پزشک می تواند با شما درباره اقداماتی که انجام می دهد صحبت کند.
12- این عمل بطور کامل ۱۵ دقیقه تا یک ساعت طول خواهد کشید.
بعد از آزمایش کولونوسکوپی
1- بعد از آزمایش، معمولا یک ساعت طول می کشد تا اثر آرام بخش از بین برود. شما ممکن است به یک نفر نیاز داشته باشید که شما را به منزل برساند.
2- بهتر است تا 24 ساعت از کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند بپرهیزید.
3- ممکن است برای چند ساعت بعد از آزمایش ممکن است حالت نفخ و یا تهوع داشته باشید.
4- پیاده روی می تواند به تسکین درد و ناراحتی شما کمک کند.
5- بعد از آزمایش ممکن است متوجه خون شوید که معمولا نشانه جدی نیست. اگر خونریزی و لخته های خون ادامه داشت و یا تب و لرز داشتید باید با پزشک مشورت نمایید.
نتایج آزمایش کولونوسکوپی
- پزشک نتایج حاصل از آزمایش را بررسی کرده و سپس آن را با شما به اشتراک خواهد گذاشت.
- اگر پزشک نتواند موارد غیر عادی در نتیجه کولونوسکوپی شما پیدا کند، نتیجه منفی در نظر گرفته می شود.
- کولونوسکوپی زمانی مثبت در نظر گرفته می شود که پزشک پلیپ یا بافت غیر عادی در روده پیدا کند.
- اگر پزشک فوق تخصص گوارش در مورد کیفیت اسکوپ نگران باشد ممکن است تکرار کولونوسکوپی را توصیه کند. اگر پزشک نتواند اسکوپ را در سراسر روده بزرگ حرکت دهد، می تواند تنقیه باریومیا کولونوسکوپی مجازی را برای بررسی بقیه روده بزرگ توصیه کند.
