پولیپ معده توده های سرطانی نیستند بلکه رشد غیرطبیعی بافت معده است وممکن است موجب علائمی درد، خونریزی و یا اسهال شود. معمولا این پولیپ ها با افزایش سن و یا ورود باکتری ها به معده ایجاد میشوند و روش های تصویر برداری مانند اندوسکوپی در تشخیص این توده ه بسیار موفق ظاهر شده اند. در این مقاله به دلایل ابتلا به پولیپ و روش های تشخیصی آن پرداختیم.
پولیپ معده چیست؟
معده از یک مخاط یا آستر داخلی، یک زیر مخاط که بافت های ارتباطی و سلول های عصبی در این لایه قرار دارند، ماهیچه اصلی معده و سروس معده یا لایه بیرونی معده تشکیل شده است. پولیپ معده، در واقع رشد غیر معمول بافت لایه داخلی معده است که بسته به موقعیت پولیپ نوع پولیپ مشخص میشود. نکته حائز اهمیت درباره پولیپ معده غیرسرطانی بودن آن است اما ریسک ابتلا به سرطان را افزایش میدهد.
علائم پولیپ معده
انواع پولیپ معده
| پولیپ غده‌ای | این پولیپ‌ها غالبا کوچکتر از 1 سانتیمتر هستند و در افرادی که دارای سندروم پولیپی هستند مشاهده میشود. |
| پولیپ هایپرپلاستیک | این پولیپ‌ها کوچکتر از 2 سانتیمتر هستند و در افرادی که دارای نفخ معده هستند رایج است. |
| پولیپ‌های فیبروییدی التهابی | این پولیپ‌ها، سفت، قرمز و بزرگ هستند. این پولیپ‌ها بقدری بزرگ هستند که می‌توانند منجر به انسداد مسیرها بشوند. |
| زانتوم (پولیپ زرد رنگ) | این پولیپ‌های زردرنگ غالبا خیلی کوچک هستند (کوچکتر از 3 میلی‌متر). |
| پولیپ‌های هامارتوماتوس | این پولیپ‌ها در وسط معده قرار دارند و در افراد دارای سندروم پولیپی شایع است. |
| پولیپ های غیرسرطانی معده | انواع: تومور بافت معده‌ای، لیپوما، لیومیوما، تومورهای عصبی، نابجایی لوزالمعده ، همانژیوما، تومور کیستی |
دلایل پولیپ معده
1- دلیل اصلی ایجاد پولیپ معده، حضور یک نوع باکتری خاص به نام هلیکوباکتر پیلوری که در اختصار به آن اچ پیلوری می‌گویند، است. این باکتری به عنوان دلیل زخم معده نیز شناخته میشود. اگر چه این باکتری باعث ایجاد مشکلی نمی‌شود، اما می‌تواند باعث ایجاد عفونت و التهاب پوشش داخلی دستگاه گوارش شود.
2- یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده پولیپ معده، واکنش‌های خود ایمنی هستند (که در آن سیستم ایمنی بدن در برابر بافت‌ها و مواد موجود در بدن بیش‌فعال میشود) که منجر به کمبود ویتامین B12 میشوند.
3- التهاب مزمن معده یا همان گاستریت شرایطی که موجب تشکیل پولیپ های هایپرپلاستیک و آدنوماها می شود. احتمال این که پولیپ های هایپرپلاستیک به سرطان تبدیل شوند پایین است؛ در حالی که اندازه بزرگ تر از 1 سانتی متر خطر را بیشتر می کند.
4- پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی یک سندرم ژنتیکی نادر دیگر علت پولیپ معده است که موجب تبدیل نوع خاصی از سلول های پوشش معده به نوع خاصی از پولیپ معده به نام پولیپ های غده فوندیک می شود. زمانی که پولیپ معده تحت تاثیر این سندرم ایجاد گردد باید برداشته شود؛ زیرا احتمال سرطانی شدن آن وجود دارد.
5- پولیپ های معده غده فوندیک در میان افرادی شایع هستند که به طور مرتب از داروهای مهار کننده پمپ پروتونی به منظور کاهش اسید معده استفاده می کنند. این نوع پولیپ معده عموما کوچک است و نگرانی به دنبال ندارد.
ریسک فاکتورهای پولیپ معده
نحوه تشخیص توسط پزشک
تومورهای غیر سرطانی معده معمولا هنگامی مشخص میشوند که فرد دارد برای دلایلی دیگر آزمایشی را انجام می دهد (بصورت تصادفی متوجه وجود تومور می شود). اگر احساس می کنید علایم آن را دارید و یا دکترتان احتمال میدهد که تومور دارید، باید آزمایش انجام بدهید. آزمایشاتی که برای تشخیص تومور غیرسرطانی معده انجام میشود به شرح زیر است:
- اندوسکوپی ناحیه فوقانی معده
- فراوانگاری اندوسکوپیک
- بافت برداری اندوسکوپیک
نحوه انجام اندوسکوپی
- در هنگام اندوسکوپی معده شما باید خالی باشد
- برای اندوسکوپی باید به سمت چپ خود دراز بکشید
- به قسمت گلوی شما یک اسپری بی حس کننده زده میشود
- یک وسیله محافظ روی دندان‌های شما قرار می‌گیرد تا از آسیب دیدن دندان جلوگیری شود
- پزشک سر اندوسکوپ را درون دهان شما می‌گذارد و از شما می‌خواهد تا آن را قورت دهید. با این کار اندوسکوپ به سمت معده می‌رود
- هنگامیکه اندوسکوپ به معده رسید توسط لوله‌ای که در آن قراردارد معده باد میشود تا درون آن بهتر مشاهده بشود
- درصورت نیاز پزشک بافت برداری می‌کند (از معده)
- هنگامیکه بررسی معده تمام شد اندوسکوپ بیرون آورده میشود.
درمان پولیپ معده
- پولیپ‌های کوچکی که آدنوم نیستند نیاز به درمان خاصی ندارند زیرا نه عوارض خاصی ایجاد می‌کنند و نه خطرناک هستندو با گذشت زمان درمان میشوند.
- عمل جراحی و برداشت پولیپ با نام پولیپکتومی شناخته میشود و یک عمل جراحی با حداقل تهاجم است. در این عمل جراحی، ضایعه از پایه برداشته میشود؛ این کار با ابزار خاصی انجام میشود که پولیپ‌ها را از غشای مخاطی بیرون می‌کشد. بعد از برداشت پولیپ، یک عملیات حرارتی روی محل‌های مورد نظر اعمال میشود تا جریان خون دوباره به گردش درآید.
- در صورتی که پولیپ ناشی از وجود باکتری اچ‌پیلوری باشد، ممکن است پزشک داروهای آنتی باکتریال و آنتی بیوتیک را برای شما تجویز کند تا باکتری‌های معده از بین بروند.
- در جراحی Gastrostomy جراح با برش روی دیواره معده پولیپ را بر می‌دارد. این نوع جراحی معمولا برای پولیپ‌های سرطانی به کار می‌رود. در بعضی موارد به دلیل افرایش تعداد پولیپ، قسمتی از معده برداشته میشود.
نکات تکمیلی
- از مصرف غذاهای فرآوری شده و فست فودها و مواد قندی اجتناب کنید.
- از روغن‌های گیاهی مانند روغن کنجد و روغن هسته انگور و روغن زیتون برای طبخ غذا استفاده کنید.
- سبزیجات سبز رنگ، میوه های قرمز و دانه های روغنی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- از خوردن زیاد قرص‌های ژلوفن، استامینوفن و ایبوپروفن بپرهیزید.
- کاهش وزن و جلوگیری از چاقی یکی از بهترین راه های کنترل پولیپ معده است.
- ورزش‌های هوازی و پیاده‌روی‌های طولانی مدت به داشتن زندگی سالم به شما کمک خواهد کرد.
