خیلی ها فکر می کنند که سکته در قلب اتفاق می افتد، ولی سکته ها در واقع از مغز سرچشمه می گیرند. هر چه بیشتر درباره سکته بدانید و انواع آن بدانید، آمادگی بیشتری برای پیشگیری از آن دارید و در صورت وقوع سکته می توانید اقدامات درست و مناسبی انجام بدهید.
دو نوع سکته وجود دارد: سکته انسدادی یا ایسکمیک (ischemic) و سکته خونریزی دهنده یا هموراژیک (hemorrhagic). بنا به گفته متخصصان قلب، وقتی درباره سکته حرف می زنیم، اغلب اوقات منظورمان سکته انسدادی یا ایسکمیک است که در آن جریان خون به مغز قطع می شود. سکته های هموراژیک کمتر اتفاق می افتند و زمانی رخ می دهند که یک شریان ضعیف یا پاره شده باعث نشت خون در مغز می شود.
تفاوت سکته ایسکمیک با سکته هموراژیک
در طول سکته ایسکمیک، شریانهای مغز بسته یا به خاطر وجود یک لخته خون تنگ می شوند. بسته به محل تشکیل لخته خون، سکته های ایسکمیک به دو دسته ترومبوتیک (thrombotic) و آمبولیک (embolic) طبقه بندی می شوند.
در سکته ترومبوتیک، لخته خون در سرخرگی تشکیل می شود که خون را به مغز می برد. این لخته معمولا در سرخرگی که قبلا به خاطر تجمع پلاک تنگ شده به وجود می آید. در سکته آمبولیک، لخته خون در قسمت دیگری از بدن تشکیل می شود و بعد از آن قسمت جدا شده و به سمت مغز کشیده می شود. اغلب این لخته های خونی در قلب تشکیل می شوند.
حتما بخوانید: سکته در زنان، علائم، هشدارها، پیشگیری
سکته هموراژیک هم وقتی پیش می آید که یکی از سرخرگهای مغز باز می شود و یا به خاطر فشار خون بالا، مصرف بیش از حد داروهای رقیق کننده خون و یا برآمدگی عروق خونی (آنوریسم)، خون از سرخرگها به داخل مغز نشت می کند.
اثرات سکته و اینکه چه تعداد سلول طی سکته در مغز میمیرند بسته به اینکه سکته در کجای مغز رخ می دهد متفاوت است. سکته کردن باعث فلج، مشکل در بلع یا صحبت کردن، از دست دادن حافظه، درد، تغییرات روحی و مشکلات رفتاری می شود. مراجعه سریع به پزشک و تحت درمان قرار گرفتن در جلوگیری از اثرات طولانی مدت سکته مغزی بسیار موثر است.
سکته ایسکمیک گذرا (TIA) را به هیچ وجه نباید نادیده گرفت
حمله یا سکته ایسکمیک گذرا (TIA) که اغلب با نام سکته خفیف شناخته می شود زمانی رخ می دهد که یکی از رگهای خونی مسدود شده و در نتیجه خونرسانی به بخشی از مغز متوقف میشود.
با اینکه در این نوع سکته معمولا جریان خون کمتر از پنج دقیقه مسدود می شود؛ اما سکته خفیف هم درست به اندازه یک سکته شدید، جدی و مهم است. سکته های خفیف معمولا به خاطر لخته شدن خون اتفاق می افتند و اغلب علامت هشدار دهنده سکته ایسکمیک هستند. در حقیقت بیشتر از یک سوم افراد، در عرض یک سال بعد از وقوع سکته خفیف دچار سکته شدید می شوند.
طبق گفته متخصصین، کسی که دچار سکته خفیف یا شدید شده علائم مشابهی را بروز می دهد، بنابراین باید هر چه سریعتر او را به اورژانس رساند. با اینکه سکته ایسکمیک گذرا معمولا هیچ آسیبی ایجاد نمی کند، اما درمان آن مانع از بروز سکته در آینده می شود.
چگونه از سکته جلوگیری کنیم؟
حالا که متوجه شدید سکته چرا و چطور اتفاق می افتد، احتمالا از خودتان میپرسید که برای جلوگیری از سکته چکار باید کرد. مهمترین کار شناخت و کنترل عوامل خطر مثل فشار خون بالا، سیگار کشیدن، دیابت، رژیم غذایی نامناسب، چاقی، کلسترول بالا، AFib (فیبریلاسیون دهلیزی) و بیماری قلبی است. در صورتی که به هر یک از این موارد دچار هستید باید تحت نظر پزشک آنها را کنترل و درمان کنید.
داشتن سبک زندگی سالم و درست، رژیم غذایی سالم، ورزش کردن، دوری از سیگار و دخانیات و مدیریت و کنترل مشکلات فعلی در جلوگیری از بروز سکته تاثیر زیادی دارد. روشهای محافظت از سلامت قلب نیز به شما کمک می کنند تا احتمال سکته را کاهش بدهید.
علائم و نشانه های سکته
وقتی کسی دچار سکته می شود، در اسرع وقت باید او را به پزشک رساند تا جریان خون به مغز برگردد یا جلوی خونریزی در مغز گرفته شود.
این علائم نشان می دهند که فرد در حال سکته کردن است:
- مشکل در صحبت کردن یا ناتوانی در فهمیدن صحبتهای دیگران
- از دست دادن ناگهانی تعادل یا هماهنگی
- از دست دادن بینایی یا تیره شدن یک چشم
- مشکل در بلع
- سردرد ناگهانی و شدید بدون علت
- افتادگی صورت
- ضعف دستها
به محض مشاهده هر یک از علائم فورا با اورژانس (115) تماس بگیرید.
