سکته ی مغزی یک عارضه ی جدی است و علائم آن بسته به شدت آسیب، متفاوت می باشد. این عارضه در اثر انسداد رگ های خونرسان به مغز ایجاد می شود و باعث آسیب به بخشی از مغز و اختلال در عملکرد آن می گردد.
سکته ی مغزی باعث ایجاد ناتوانایی های مختلف در فرد می شود و نوع ناتوانی، به ناحیه ای از مغز بستگی دارد که تحت تاثیر سکته قرار گرفته است. این ناتوانایی ها می تواند شامل بی حسی اندام ها، ناتوانی در صحبت کردن و فلج شدن قسمت هایی از بدن باشد.
درمان پس از سکته معمولا زمانبر است اما با خونرسانی مجدد به ناحیه ی آسیب دیده ی مغز و بازسازی سلول های آسیب دیده، می توان به بهبودی بیماران کمک نمود. به نظر می رسد شروع توانبخشی فشرده دو تا سه ماه پس از آسیب مغزی در افرادی که سکته کرده اند، موجب می شود که عملکرد دست، بازو و دیگر اندام های بدن آنها بهبود پیدا کند.
مطالعه روی 72 بیمار سکته مغزی نشان داد که در این دوره ی بحرانی، مغز بیشترین ظرفیت را برای سیم کشی (اتصالات عصبی) مجدد دارد. (منبع)
الیسا نیوپورت، یکی از نویسندگان این مطالعه و مدیر مرکز پلاستیسیته مغز می گوید: این یافته روش فعلی شروع توانبخشی در اسرع وقت پس از سکته را به چالش می‌کشد و نشان می دهد که توانبخشی فشرده باید بیشتر از زمان تعیین شده ادامه یابد.
نیوپورت خاطرنشان می کند: ” اکثر مردم حدود دو تا سه ماه پس از سکته مغزی در خانه هستند و مشغول انجام توانبخشی نیستند.”
یکی از استادان جراحی مغز و اعصاب در دانشگاه پزشکی سیراکوز نیویورک می گوید: “اگر این یافته ها در سایر مطالعات بزرگتر تأیید شود، پروتکل بالینی برای زمان بندی توانبخشی سکته مغزی تغییر خواهد کرد.”
یکی از بیمارانی که در سن 45 سالگی درگیر سکته ی مغزی شده بود می گوید که در زمان سکته، بطور ناگهانی توانایی او برای حرکت کاهش پیدا کرد. (منبع)
او می گوید که چند ساعت قبل از سکته با فرزندانش در حال بازی بود اما ناگهان مشاهده کرد که نمی تواند بایستد.
او پس از سکته مغزی، یک هفته را در بیمارستان برای درمان و بیش از یک ماه را در یک مرکز توانبخشی گذراند. او کم کم توانایی راه رفتن را به دست آورد. اما پس از بازگشت به خانه، همچنان در انجام کارهای اساسی مربوط به بازو و دست راستش مشکل داشت.
او می گوید: “قبل از سکته بطور معمول می توانستم در عرض 20 دقیقه دوش بگیرم، لباس بپوشم و بیرون بروم. اما انجام این کارها بعد از سکته، دو ساعت طول کشید”.
این مطالعه با الهام از تحقیقات قبلی در مورد توانبخشی حیواناتی که سکته کرده بودند، انجام شده است.
نیوپورت می گوید: وقتی توانبخشی خیلی سریع شروع می شود، عوارض سکته مغزی بزرگتر و بدتر می شود. اما هنگامی که درمان توانبخشی برای مدت کوتاهی به تعویق بیفتد، بسیار موفقتر عمل خواهد کرد. این در حالیست که اگر مدت زمان زیادی از سکته بگذرد، دیگر موفقیتی حاصل نخواهد شد.”
حتما بخوانید: سکته در زنان، علائم، هشدارها، پیشگیری و همه نکات مهم که باید بدانید!
در یک مطالعه، بیماران سکته مغزی به طور تصادفی 20 ساعت توانبخشی فشرده در یکی از این سه دوره زمانی دریافت کردند: کمتر از 30 روز پس از سکته، 60 تا 90 روز پس از آن و حداقل شش ماه پس از سکته.
نتایج این مطالعه نشان داد که بیشترین بهبودی در افرادی حاصل شد که دو تا سه ماه پس از سکته مغزی تمرینات فشرده خود را دریافت کردند.
علاوه بر روش توانبخشی فشرده، می توان از راه های زیر نیز به بهبودی بیماران مبتلا به سکته ی مغزی کمک نمود:
- حمایت خانواده و پشتیبانی احساسی یکی از روش های موثر برای درمان سکته ی مغزی و برگرداندن بیمار به روال عادی زندگی است.
- درمان مشکلات حسی برخی بیماران با کمک درمانگران.
- اگر سکته ی مغزی باعث فلج یا دیگر مشکلات حرکتی شده است، باید به یک فیزیوتراپ ماهر مراجعه نمود تا با آموزش دادن تمرینات مغزی، کشش عضلات و پیاده روی، به تقویت عضلات و حفظ تعادل بیماران کمک کنند.
- اگر سکته ی مغزی باعث بروز مشکلات شناختی شده است، استفاده از پزشکان حرفه ای و انجام تمرینات ذهنی و فیزیکی خاص می تواند کمک کننده باشد.
- برای درمان تکلم پس از سکته ی مغزی، بهتر است از افراد مختصص گفتار درمانی کمک گرفت تا نحوه ی واضح صحبت کردن و دیگر راه های برقراری ارتباط را به بیماران آموزش دهند.
حتما بخوانید: علت سردی دست و پا، درمانهای خانگی ثابت شده و نکات مهم دیگر
چند نکته که باید در مورد مراقبت از بیماران سکته ی مغزی در خانه مد نظر قرار دهید
- به تغذیه ی بیمار اهمیت بدهید. با استفاده از یک رژیم غذایی سالم و مغذی، علاوه بر تامین انرژی بدن، زمان بهبودی را نیز تسریع ببخشید.
- بیماران سکته ی مغذی برای بهبود و ریکاوری مغز خود، به خواب کافی احتیاج دارند. بنابراین شرایط لازم برای داشتن یک خواب خوب و باکیفیت را برای آنها فراهم کنید.
- انجام ورزش های ساده مثل پیاده روی یا حتی راه رفتن روی تردمیل، می تواند به بهبودی هر چه سریعتر این بیماران کمک کند.
- اگر بیمار شما با مشکلات روانی پس از سکته مواجه شده است، توصیه می شود که برای بهبود وضعیت روحی و جسمی وی، از یک روانشناس مجرب کمک بخواهید.
- برای برقراری ارتباط ذهنی با بیمار، با او صحبت کنید و از راه های مختلف با او ارتباط برقرار نمایید.
- انجام مدیتیشن و یوگا نیز راهی عالی برای کاهش افسردگی و تنظیم احساسات بیمار است.
- اگر بیمار شما در راه رفتن مشکل دارد و قادر به حفظ تعادل خود نیست، می توانید از یک فیزیوتراپ برای بهبود وضعیت او استفاده نمایید.
حرف آخر…
زمان ریکاوری بیماران مبتلا به سکته ی مغزی دقیقا مشخص نیست و از چند ماه تا چند سال می تواند متغیر باشد. این زمان به شدت سکته و پیچیدگی های آن مرتبط است. توجه داشته باشید که مراقبت از این بیماران اهمیت زیادی دارد چون آنها در معرض سکته های بعدی نیز می باشند.
سکته ی مغزی دلایل مختلفی دارد و متاسفانه راهی برای پیشگیری از آن موجود نیست. در پیش گرفتن سبک زندگی سالم و توجه به توصیه های پزشک، می تواند تا حدودی به پیشگیری از بروز این وضعیت کمک کند.
