علت عرق کردن بیش از حد و 8 گزینه درمانی موثر

هیپرهیدروز یا همان هایپرهیدروز (تعریق زیاد) یک اختلال پوستی است که در آن عرق، بیشتر از مقدار مورد نیاز برای حفظ دمای بدن تولید میشود. هیپرهیدروز ممکن است به شدت کیفیت زندگی را کاهش دهد. این می تواند باعث خجالت، استرس و اضطراب اجتماعی شود. همچنین ممکن است زندگی نرمال فرد را بهم بزند و مانع وقت گذرانی با خانواده و دوستان شود. رطوبت دایم باعث می شود که پوست بیشتر مستعد ابتلا به عفونت باشد.

علل هایپرهیدروز

دانشمندان معتقدند که علت تعریق بیش از حد، سیگنالهای غیر طبیعی سیستم عصبی سمپاتیک است. فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک توسط استرس باعث ایجاد پاسخ بیش از حد از غدد عرق می شود.

شکل 1: سیستم عصبی سمپاتیک

2 نوع هایپرهیدروز وجود دارد:

• اولیه
• ثانویه

هایپرهیدروز اولیه

پزشکان به طور کامل علت هیپرهیدروز اولیه را نمیدانند. مطالعات نشان می دهد که هیپرهیدروز اولیه کمی به ژنتیک مربوط است. 35 تا 56 درصد افراد مبتلا به هیپرهیدروز اولیه حداقل یک عضو خانواده شان به این بیماری مبتلا است. اگر هر یک از والدین شما هیپرهیدروز اولیه داشته باشند، احتمال این که شما آن را به ارث ببرید 50٪ است. این خطر برای مردان و زنان یکسان است. هر گونه ژن هایی که در ایجاد هیپرهیدروز نقش دارند، در کنترل عملکرد مغز نیز نقش مهمی دارند. تغییرات در عملکرد قشر مغز احتمالا عامل اصلی این وضعیت است.

حتما بخوانید: درد قفسه سينه سمت راست، علل، روشهای درمان و نکات مهم دیگر

هایپرهیدروز ثانویه

هیپرهیدروز ثانویه تعریق بیش از حد است که پزشکان می توانند علت آن را پیدا کنند. عوامل زیادی ممکن است به عملکرد عصبی نرمال آسیب بزنند، ازجمله:

• داروها
• مواد مخدر
• تماس با سموم
• هیپرتیروئیدی
• دیابت
• نارسایی قلبی
• بارداری
• نقرس
• سرطان
• چاقی
• بیماری پارکینسون
• عفونت
• آرتریت روماتوئید
• سکته مغزی
• آسیب نخاعی
• سوختگی های شدید
• عملکرد غیر طبیعی هیپوتالاموس
• عملکرد غیر طبیعی هیپوفیز
• اختلالات ژنتیکی

هایپرهیدروز چه میزان شایع است؟

• بسته به کشور، میزان هیپرهیدروز بین 0.5 تا 3 درصد است.
• اعتقاد بر این است که بیش از 90 درصد از موارد هیپرهیدروز، اولیه هستند.

علائم هایپرهیدروز

علائم هایپرهیدروز اولیه

علائم اصلی هیپرهیدروز اولیه تعریق مزمن بیش ازحد است. عرق کردن معمولا در مناطقی است که غده های عرق زیادی دارد مانند:

• زیر بغل
• کف دست
• کف پاها

گاهی اوقات ممکن است تعریق روی صورت یا پوست سر باشد. در موارد نادر، این تعریق ممکن است در اطراف شکم و یا بالای ران باشد. عرق کردن در طول روز رخ می دهد. تعریق در هر دو طرف بدن یکسان است.

در هیپرهیدروز اولیه، عرق کردن معمولا هنگامی که از نظر احساسی ناراحت هستید، بدتر می شود. همچنین هنگام ورزش یا در محیط گرم، تشدید میشود. معمولا علائم هیپرهیدروز اولیه در دوران کودکی مشاهده خواهد شد. علائم تقریبا همیشه قبل از سن 25 سالگی شروع می شود. ممکن است علائم دیگر مربوط به تغییرات سیستم عصبی باشد. ازجمله:

• انگشتان دست و پا در پاسخ به سردی یا استرس سفید می شود
• سرگیجه پس از ایستادن
• ضعف پس از ایستادن
• تغییرات غیر طبیعی ضربان قلب هنگام استرس یا ورزش

ظهور این علایم و شدت آنها، احتمالا به جهش ژن بستگی دارد.

علائم هایپرهیدروز ثانویه

علائم هیپرهیدروز ثانویه به علت آن بستگی دارد. به طور کلی، تعریق در هیپرهیدروز ثانویه بیشتر از هیپرهیدروز اولیه است. ممکن است عرق بر روی سر، گردن، پشت و یا شکم، پاها، یا مچ دست باشد. در هیپرهیدروز ثانویه، تعریق تنها در یک سمت بدن رخ میدهد. معمولا علائم هیپرهیدروز ثانویه بعد از 25 سالگی شروع می شود. اگر هیپرهیدروز ثانویه دارید، به احتمال زیاد تعریق در شب و یا در زمان خواب رخ میدهد.

تشخیص هایپرهیدروز

تشخیص هایپرهیدروز اولیه

پزشکان از دستورالعمل های خاص برای تشخیص هیپرهیدروز اولیه استفاده می کنند. تشخیص تقریبا براساس سابقه ی پزشکی شماست. پزشک سوالات بسیار زیادی درمورد سلامتیتان میپرسد. اگر نشانه های شما مطابق با معیارهای ذکر شده در زیر باشد، ممکن است هیپرهیدروز اولیه تشخیص داده شود:

• علائم بیش از 6 ماه طول کشیده باشد.
• عرق کردن حداقل یک بار در هفته اتفاق بیفتد.
• عرق کردن در زیر بغل، کف دستها و یا کف پاها باشد.
• دو طرف بدن عرق کند.
• عرق کردن فعالیت های طبیعی روزمره را مختل کند.
• عرق کردن در شب اتفاق نمی افتد.
• عرق کردن قبل از 25 سالگی شروع شده است.
• اعضای خانواده شما هیپرهیدروز دارند.

تشخیص هایپرهیدروز ثانویه

تشخیص هیپرهیدروز ثانویه هم بیشتر بر اساس سابقه ی پزشکی است. در شرایط زیر ممکن است هیپرهیدروز ثانویه تشخیص داده شود:

• شروع علایم بعد از 25 سالگی است.
• تنها یک طرف بدن عرق میکند.
• عرق کردن در قسمت های دیگر بدن به غیر از زیر بغل، کف دست ها، پاها یا صورت است.
• علائم در شب رخ می دهد.

اگر سابقه پزشکی نشاندهنده ی یک اختلال یا دارویی باشد که موجب تعریق بدن شود، هیپرهیدروز ثانویه تشخیص داده میشود.

درمان هایپرهیدروز

درمان هایپرهیدروز اولیه

از آنجایی که پزشکان علت هیپرهیدروز اولیه را نمی دانند، درمان بر روی کنترل علائم تمرکز دارد. پنج نوع درمان برای تعریق بیش از حد وجود دارد. اینکه پزشک کدام روش را انتخاب کند به محل تعریق بستگی دارد. با این حال، درمان به موارد زیر نیز بستگی دارد:

• پاسخ علایم به هر روش درمانی
• عوارض جانبی
• روش برخورد بیمار با درمان

1-کرمهای موضعی

برای اکثر موارد هیپرهیدروز، کرم های پوستی گزینه ی اول درمان هستند. این کرم ها معمولا حاوی آلومینیوم کلراید یا گلیکوپیرولات هستند.

2- آلومینیوم کلراید

آلومینیوم کلراید ماده فعال در ضد عرق های معمولی است. عملکرد آلومینیوم کلراید مشخص نیست اما تصور می شود که احتمالا به غدد عرق آسیب میرساند و از فعالیت آنها جلوگیری میکند. اگر نشانه های شما خفیف باشد، ضد عرق های غیرتجویزی ممکن است کمک کننده باشند.

عوارض جانبی آلومینیوم کلراید: حدود یک چهارم افراد واکنش پوستی به این ماده دارند. اگر سوزش اتفاق افتد، پزشک شما ممکن است یک کرم هیدروکورتیزون 1 درصد تجویز کند. اگر این روش درمانی کارساز نبود، پزشک از گزینه های دیگر استفاده میکند.

3- گلیکوپیرولات

گلیکوپیرولات یکی دیگر از محصولات موضعی است. این معمولا در دوزهای 0.5، 1 یا 2 درصد است. می توان آن را هر روز یا چند روز یکبار استفاده کرد. این درمان معمولا موثر است.

عوارض جانبی گلیکوپیرولات: گلیکوپیرولات به ندرت عوارض جانبی دارد

4- داروهای خوراکی

اگر کرم های موضعی به خوبی کار نکنند، پزشک ممکن است قرص تجویز کند. دو دسته دارو معمولا تجویز می شود: ترکیبات آنتی کولینرژیک و داروهای آلفا آدرنژیک آگونیست.

5- یونتوفورزیس

یونتوفورزیس روشی ست که در یک سینی کم عمق از آب که جریان الکتریکی کمی از طریق آن حرکت میکند استفاده میکند. کارشناسان نحوه ی عملکرد دقیق آن را نمیدانند اما بنظر میرسد که این روش از نفوذ عرق به سطح پوست جلوگیری میکند. پس از یادگیری این روش میتوانید دستگاه را خریداری کنید و این روند را در خانه انجام دهید. در ابتدا، احتمالا از آن بمدت 10 دقیقه هر دو یا سه روز استفاده میکنید. پس از حدود دو هفته، میزان درمان به یک بار در هفته یا یک بار در هر دو هفته کاهش میابد.

6- سموم بوتولیسم

این یکی دیگر از گزینه های درمانی است. محققان به این نتیجه رسیده اند که بوتاکس یک درمان موفقیت آمیز برای بیماران مبتلا به هیپرهیدروز اولیه ی شدید است. برای تاثیر بیشتر میتوان بوتولیسم را بهمراه یونتوفورزیس استفاده کرد تا زمان بین دوره های درمان هم کاهش یابد.

حتما بخوانید: عرق سرد، علت ها، هشدارها، روشهای موثر درمان خانگی و همه نکات مهم

7- تزریق (بوتاکس)

یک درمان معمول برای هیپرهیدروز، تزریق سم بوتولیسم زیر پوست است. همانطور که در بالا ذکر شد، سموم بوتولیسم ترکیبات قدرتمندی هستند که از رسیدن سیگنال ها از اعصاب به غدد عرق جلوگیری می کنند. پزشکان سموم را در چندین نقطه تزریق می کنند تا اطمینان حاصل کنند که کل ناحیه تعریق را متوقف می کند. تزریق با یک سوزن کوچک انجام می شود. در هر نقطه، مقدار کمی از سم (2 تا 2.5 واحد) چند میلی متر زیر پوست تزریق می شود.

شکل 2: تزریق سم بوتولیسم در کف دست برای درمان هایپرهیدروز

کاهش تعریق معمولا 3 تا 8 ماه طول می کشد. این درمان تنها سالی یکبار مورد نیاز است.

اثرات جانبی

ممکن است عوارض جانبی مضر بوتاکس را تجربه کنید. این شامل:

• درد در محل تزریق
• کاهش قدرت عضلانی در منطقه درمان شده
• ناراحتی معده
• خشکی دهان

دلایل عدم استفاده از بوتاکس

درموارد زیر از این روش استفاده نمیشود:

• ALS (بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک)
• بیماری لو ژیگر
• سندرم ایتون لامبرت
• میاستنی گراویس
• مشکل در بلع
• مشکل در تنفس

8- عمل جراحی

اگر علائم با درمان های دیگر بهبود نمی یابد، پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند.

جراحی موضعی: جراحی های موضعی را می توان برای تعریق بیش از حد در زیر بغل انجام داد. در این جراحی، پزشکان غدد عرق زیر بغل را بر میدارند. این عمل جراح فقط نیاز به بی حسی موضعی دارد.

جراحی عصب: در موارد شدیدتر هیپرهیدروز، جراحی عصب ممکن است انجام شود. این جراحی نیاز به بیهوشی کامل دارد. در طی این جراحی، جراح برای رسیدن به عصب یک یا چند برش کوچک ایجاد میکند. سپس عصبهایی که مسئول ایجاد عرق هستند را قطع میکند. جراحی عصب تقریبا صرفا برای کف دست انجام میشود. این به این دلیل است که توقف عرق کردن در دست، تنها نیاز به از بین بردن یک عصب دارد.

درمان هایپرهیدروز ثانویه

مرحله ی اول درمان برای هیپرهیدروز ثانویه، درمان علت است. در برخی موارد، این آسان است. به عنوان مثال، اگر تعریق بیش از حد ناشی از یک دارو باشد، درمان این است که مصرف دارو متوقف شود.

برای عرق بیش از حد ناشی از بیماری های مزمن (مانند دیابت یا نقرس)، هدف درمان این است که بیماری اولیه را کنترل کنید. در صورت لزوم، پزشک همچنین ممکن است از یکی از روشهای درمانی بالا استفاده کند.

برای بیماریهای دائمی (مانند آسیب نخاعی یا آسیب مغزی) هدف این است که علائم تعریق را به حداقل برسانید. پزشک شما احتمالا یکی از درمان های فوق را شرح تجویز میکند.

حتما بخوانید: بهترین تمرینات ورزشی مخصوص هر فرد کدامند+ نکات مهم

روش درمان ساده از نظر طب اسلامی