هورمون درمانی جایگزین HRT نوعی درمان است که در آن بیمار هورمون دریافت می کند، که معمولا به شکل مکمل برای فقدان هورمون های طبیعی بکار می رود. بسیاری از مردان و زنانی که ممکن است در حال هورمون درمانی جایگزین باشند، نمی دانند از کجا شروع کنند.
- پزشکان خانواده همیشه با HRT آشنا نیستند، یا حداقل اینکه چگونه آن را به صورت فردی تجویز کنند یا از کجا شروع کنند را نمی دانند.
- بهترین روش تحقیق در مورد پزشک است که متخصص HRT یا BHRT (هورمون درمانی جایگزین به روش بیولوژیک) باشد.
- هورمون ها مواد بیوشیمیایی تنظیمی هستند که در غدد تولید می شوند و توسط سیستم گردش خون به اندام هدفمند منتقل می شوند و انواع فعالیت های فیزیولوژیکی و رفتاری را تنظیم می کنند.
- غدد بخشی از سیستم غدد درون ریز بدن هستند. هورمون ها از غدد درون ریز به طور مستقیم در جریان خون ترشح می شوند.
برخی از غدد ترشح کننده اصلی
- غده هیپوفیز که در مغز قرار دارد و کنترل می کند، و به معنای دیگر سایر غدد درون ریز را تحت کنترل دارد.
- غده پینه آل نیز در مغز قرار دارد و ملاتونین ترشح می کند، هورمونی است که در تنظیم خواب نقش دارد. تحقیقات اخیر نشان می دهد که ممکن است در تنظیم ساعت های بیولوژیکی یعنی پیر شدن نیز نقش اساسی داشته باشد.
- غده تیموس که در قفسه سینه قرار دارد، هورمونی به نام تیموزین تولید می کند که به سیستم ایمنی بدن کمک می کند.
- غده تیروئیدکه باعث آزاد شدن هورمون تیروئید می شود و بر میزان متابولیک تأثیر می گذارد.
- غدد فوق کلیوی که در بالای کلیه ها قرار دارند و انواع مختلفی از هورمون ها را تولید می کنند که چندین عملکرد بدن را تنظیم می کنند از جمله پاسخ به استرس، التهاب، تعادل آب / نمک، ضربان قلب، فشار خون و سیستم ایمنی بدن.
- لوزالمعده که در نزدیکی معده قرار دارد، هورمون های انسولین و گلوکاگون را تولید می کند و سطح گلوکز را در بدن تنظیم می کند. نقص لوزالمعده می تواند به دیابت منجر شود.
- بیضه ها که باعث ترشح هورمون های مردانه ای می شوند که عملکرد جنسی را تنظیم می کنند.
- تخمدان ها، هورمون های زنانه از جمله استروژن و پروژسترون را ترشح می کنند که قاعدگی و باروری را تنظیم می کنند و به ساخت استخوان های قوی نیز کمک می کنند.
این غدد در مقادیر بسیار کمی هورمون ترشح می کنند، بنابراین افزایش یا کاهش اندک هورمون می تواند منجر به خطر افتادن سلامتی شود.
برخی از بیماری های مشترک غدد مختلف
- دیابت – هنگامی که پانکراس انسولین کافی تولید نمی کند یا وقتی انسولین تولید شده بهینه عمل نمی کند.
- آکرومگالی- غده هیپوفیز هورمون رشد بیش از حد تولید می کند.
- بیماری آدیسون – هنگامی که غده آدرنال آسیب دیده یا بیمار است و کورتیزول و آلدوسترون کافی تولید نمی کند.
- سندرم کوشینگ – هنگامی که غده فوق کلیوی بیش از حد کورتیزول ترشح می کند.
- گریوز – هنگامی که غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید تولید می کند.
- هاشیموتو – این بیماری شامل کاهش تولید هورمون تیروئید، کم کاری تیروئید و نتایج حمله سیستم ایمنی بدن به تیروئید است.
- پرولاکتینوما- غده هیپوفیز باعث ایجاد پرولاکتین بیش از حد می شود که باعث تولید شیر مادر می شود.
- سندرم زولینجر-الیسون – این یک بیماری نادر است که تومورها در پانکراس ایجاد می شوند. این تومورها یا گاسترینوما، مقدار زیادی گاسترین تولید می کنند که منجر به ایجاد اسید معده اضافی می شود.
عملکرد طبیعی هورمون ها وظایف و فرآیندهای بدنی مختلفی را تنظیم می‌کنند، برخی از این موارد شامل:
- توسعه و رشد
- متابولیسم و ذخیره انرژی
- عملکرد و خلق و خوی شناختی
- عملکرد جنسی و رشد و سلامت تولید مثل
- حفظ دمای بدن و تشنگی
برخی از علائم عدم تعادل هورمون جنسی عبارتند از
- انرژی کم: زنان در سن یائسگی بیش تر در معرض خطر کاهش سطح استروژن هستند. بدون استروژن کافی که خواب و استرس را نیز تنظیم می کند، بیش تر مستعد خستگی در طول روز هستند. کمبود پروژسترون نیز منجر به اضطراب و اختلال خواب می شود.
- کاهش میل جنسی: این مورد می تواند در زنان و مردان اتفاق بیفتد. در دوران یائسگی نه تنها سطح استروژن کاهش می یابد بلکه میزان هورمون مردانه نیز کاهش می یابد و این امر باعث می شود زنان دیگر مانند گذشته تحریک جنسی نداشته باشند.
در مردان نیز کاهش هورمون مردانه وابسته به سن وجود دارد، اما علت آن نیز ناشی از داروهای ضد افسردگی از نوع SSRI و داروهای ضد فشار خون است که برای فشار خون بالا تجویز می شود.
- بد خلقی: در دوران یائسگی میزان استروژن و پروژسترون کاهش می یابد اما همچنان در نوسان است. نوسانات خلقی ناشی از نوسانات استروژن، پروژسترون و احتمالا سروتونین (ماده شیمیایی مسئول خلق و خو) است.
- افزایش چربی بدن: استروژن کم به دلایل مختلف باعث افزایش وزن می شود. با کاهش سطح استروژن، بدن چربی ها را ذخیره می کند و حتی شروع به تبدیل توده عضلات به چربی می کند.
- اختلال عملکرد نعوظ(ED) : این مورد با عدم توانایی یا حفظ نعوظ در حین عملکرد جنسی مشخص می شود. علاوه بر کمبود هورمون مردانه، علل شایع آن بیماری قلبی عروقی و عوارض جانبی دارو است.
- گرگرفتگی: علت دقیق ناشناخته است، اما به طور کلی دلایل پذیرفته شده، نقص عملکرد هیپوتالاموس و سیستم عصبی خود مختار بدن (تنظیم کننده گرما بدن) است. عدم تعادل هورمونی می تواند باعث تحریک هیپوتالاموس در تنظیم دمای بدن شود.
- کاهش احساس تندرستی: وقتی سطح استروژن کاهش می یابد، سطح سروتونین (تنظیم کننده خلقی) نیز کاهش می یابد و زنان را در دوران یائسگی در معرض خطر بیش تری برای افسردگی قرار می دهند.
سایر عوارض جانبی کاهش هورمون ها مشکل در تمرکز، کاهش حافظه، ریزش مو، اختلالات خواب، اضطراب، میگرن و سردرد است.
- هورمون درمانی Bioidentical توسط یک پزشک متخصص انجام می شود که می تواند یک روش درمانی اختصاصی برای رفع علائم خاص تجویز کند.
- برای دستیابی به نتایج بهینه، پزشک باید به پیچیدگی های عدم تعادل هورمون آگاه باشد.
- آزمایشات آزمایشگاهی می توانند میزان هورمون موجود در خون، ادرار و یا بزاق را اندازه بگیرند و همراه با علائم شما می توانند تشخیص اختلال هورمون را بیان کنند.
- استرس، عفونت و تغییر در عدم تعادل مایعات و الکترولیت بدن نیز می تواند بر سطح هورمون تأثیر بگذارد.
- در مردان، هورمون مردانه باعث رشد مو بر روی سینه ی مرد می شود. همچنین ماهیچه ها و استخوان های مرد را قوی نگه می دارد و علاقه او به رابطه جنسی را حفظ می کند.
- بعد از سن 30 سالگی، سطح هورمون مردانه به تدریج کاهش می یابد. این امر می تواند به ایجاد افسردگی، سطح پایین انرژی و بیماری های قلبی کمک کند.
برخی از دلایل پایین بودن هورمون مردانه در کنار سن می تواند موارد زیر باشد: اختلالات هورمونی،HIV / AIDS، عفونت، چاقی، بیماری مزمن کبد یا کلیه و دیابت. این موارد باید قبل از شروع هورمون درمانی رد شود.
فرم های هورمون درمانی جایگزین
قرص ها، پچ ها، پلت ها، تزریق، کرم یا ژل، حلقه های واژینال، دستگاه های داخل رحمی
هورمون درمانی: تنها روش درمان قطعی و سریع گرگرفتگی در زنان +نکات مهم
انواع جایگزین های هورمونی
- HRT دوره ای: شامل تجویز روزانه استروژن، با پروژستین (نوعی پروژسترون مصنوعی) 10-14 روز از ماه.
- HRT مداوم: هم استروژن و هم پروژسترون بصورت روزانه مصرف می شوند.
مدیریت مصرف با توجه به اثر در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال یک حلقه واژن برای خشکی واژن مؤثر است، زیرا استروژن به صورت محلی تجویز می شود. بعلاوه روی کاهش حافظه و گرگرفتگی نتایج بهتری از سایر اشکال هورمون ها خواهد داشت.
جایگزین هورمونی بیولوژیکی
این جایگزین ها معمولا به صورت کرم، ژل یا خوراکی تجویز می شوند. اشکال خوراکی می تواند قرص یا قرص مکیدنی باشد (که زیر زبان حل می شوند).
هورمون درمانی جایگزین در مردان به چند روش انجام می شود:
- پچ های پوستی (transdermal) که بر روی بازو یا قسمت فوقانی بدن قرار داده می شوند: هورمون مردانه هنگام استفاده روزانه از ژل، به طور مستقیم از طریق پوست جذب می شود. برخی از مارک ها نیز در پمپ ها قرار می گیرند.
- پچ دهانی: این مورد به شکل قرص است که به سقف دهان می چسبد و روزانه دو بار استفاده می شود که باعث آزاد شدن هورمون مردانه از طریق دهان به درون خون می شود.
- تزریق: هورمون مردانه را می توان به صورت مستقیم به عضله تزریق کرد.
- پلت ها: این مورد یک هورمون زیست شناختی است که در بافت های نرم قرار می گیرد و بدن به آرامی آن را به جریان خون وارد می کند.
HRTبه روش طبیعی
مطالعات در سراسر جهان از بکار گیری بسیاری از گزینه های طبیعی برای هورمون درمانی جایگزین پشتیبانی می کنند. کرم های طبیعی پروژسترون در درمان علائم یائسگی به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند.
- این ایده که گیاهان خاص ممکن است علائم یائسگی را کاهش دهند، با توجه به اینکه بسیاری از داروهای امروزی ما گیاهان دارویی هستند، چندان دور از ذهن نیست.
- سویا ماده اصلی فعال درProvera ، پروژسترون HRT پرفروش است. ریشه سیب زمینی وحشی مکزیک به عنوان منبع پروژسترون در قرص های ضد بارداری استفاده شده است.
- رژیم های غذایی حاوی ترکیبات گیاهی استروژن نیز ممکن است به کاهش علائم یائسگی کمک کنند.
- برای آن دسته از افراد که تمایل به جراحی تغییر جنسیت دارند، هورمون درمانی جایگزین ضروری است.
- این شامل مصرف استروژن برای تغییر از مرد به زن و هورمون مردانه برای تغییر از زن به مرد است. برای به دست آوردن ظاهر بدنی جنس مورد نظر HRT مناسب لازم است.
مزایا و خطرات HRT
زنان
مزایا:
- طرفدار عمده در مواردی است که برای ناراحتی های یائسگی استفاده می شود. که شامل موارد زیر است:
- * گرگرفتگی * تعریق شبانه * تحریک پذیری * نوسانات خلقی * خشکی واژن * مشکلات خواب
- HRT هنگامی که زنان در حال تجربه یک یا چند مورد از این علائم هستند، درمان انتخابی محسوب می شود.
- پوکی استخوان: HRT در کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان بسیار مؤثر است. همچنین جایگزینی مناسب برای زنانی است که نمی توانند داروهای دیگری را که از سلامت استخوان ها محافظت می کنند، مصرف کنند.
- خونریزی غیر طبیعی رحم: در این حالت استروژن ها می توانند یک درمان مؤثر باشند. آن ها می توانند به صورت قرص یا از راه داخل وریدی تجویز شوند.
- همچنین باعث می شود که پوشش رحم (آندومتر) رشد سریع داشته باشد که به نوبه خود می تواند خونریزی سنگین را متوقف کند.
- بعضی اوقات برای زنان استروژن و پروژستین تجویز می شود تا به تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش خونریزی شدید کمک کند.
- سرطان آندومتر: از پروژسترون درمانی بر روی سلول های سرطانی استفاده می شود که به هورمون ها پاسخ می دهند.
- این نوع درمان عملکرد هورمون ها را مسدود می کند و می تواند رشد برخی سلول های سرطانی را کند یا متوقف کند.
معایب:
- افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی یا لخته شدن خون
- افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان یا رحم
- احتمال ابتلا به بیماری کیسه صفرا ممکن است افزایش یابد
- بی اختیاری ادرار
- برای زنان مبتلا به بیماری کبد توصیه نمی شود
مردان:
همانند زنانی که یائسگی را پشت سر می گذارند، مردان نیز می توانند برخی از علائم مشابه مانند کمبود انرژی و از دست دادن میل جنسی را تجربه کنند، اگرچه کاهش هورمون ها به اندازه زنان ناگهانی نیست.
در مردانی که به ژنیکوماستی یا بزرگ شدن سینه ها مبتلا می شوند، عدم تعادل هورمونی استروژن و هورمون مردانه وجود دارد که بیش تر اوقات پس از سن 50 سالگی رخ می دهد.
کمبود هورمون مردانه: به آن یائسگی مردان گفته می شود. بسیاری از مردان با سطح هورمون مردانه پایین که تحت درمان با هورمون مردانه قرار دارند، اذعان می کنند که احساس بهتری دارند و انرژی و انگیزه جنسی بیش تری دارند. اینکار از رشد و قدرت عضلات پشتیبانی می کند.
چگونه هورمون ها روی کاهش وزن تاثیر می گذارند + نحوه تنظیم مجدد آن ها
پوکی استخوان: هورمون مردانه در مردان برای جلوگیری از پوکی استخوان استفاده شده است. این روند نازک شدن استخوان را کند کرده و از بین رفتن کلسیم را کاهش می دهد.
کاهش خطر ابتلا به: شواهدی وجود دارد که نشان می دهد خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد.
مزایا:
- کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، دیابت نوع 2، کلسترول غیر طبیعی، فشار خون بالا و سکته مغزی
معایب:
- طبق مطالعات مختلف، خطرات و عوارض جانبی در مقایسه با زنان بسیار کم به نظر می رسد.
آیا ارتباطی بین وزن و هورمون های بدن وجود دارد؟
عدم تعادل هورمون می تواند به طور مستقیم بر وزن بدن تأثیر بگذارد.
- استروژن: این هورمون در متابولیسم چربی ها در زنان و مردان تأثیر دارد. کاهش سطح آن منجر به افزایش ذخایر چربی بخصوص شکم می شود. که می تواند به افزایش وزن منجر شود.
- پروژسترون: در مردان و زنان در اشتها و وزن تأثیر می گذارد.
- هورمون مردانه: هنگامی که سطح این هورمون کاهش می یابد، توده عضلانی و سرعت متابولیک کاهش می یابد و منجر به افزایش وزن می شود.
- تیروئید: کاهش این هورمون می تواند منجر به فشار خون بالا، خستگی، بی حالی و افزایش وزن شود.
خلاصه
هورمون درمانی جایگزین می تواند یک تصمیم چالش برانگیز باشد که فقط باید تحت نظر یک مشاور پزشکی انجام شود. انواع مختلفی از جایگزینی Bioidentical یا Synthetic وجود دارد.
سیستم غدد درون ریز شبکه ای بسیار پیچیده از غدد است که هر کدام به طور مستقل به هم وابسته بوده و پیام هایی را در بدن به ارگان مورد نظر و جریان خون ارسال می کنند.
