قرص پیشگیری از بارداری لوونورژسترول یکی از داروهای ضد بارداری اورژانسی است که مانع از بروز حاملگی می شود. این قرص 1.5 میلی گرمی به قرص “صبح روز بعد” هم معروف است. ماده دارویی فعال موجود در این دارو شامل یک ماده ضد بارداری اورژانسی به نام لوونورژسترول است.
نحوه مصرف
این قرص یک داروی پیشگیری از بارداری اورژانسی است که طی 72 ساعت بعد از رابطه جنسی محافظت نشده استفاده می شود. اثر بخشی قرص لوونورژسترول بسته به اینکه چند ساعت بعد از رابطه جنسی محافظت نشده استفاده شود به شرح زیر است:
- در عرض 24 ساعت بعد رابطه جنسی محافظت نشده : 95%
- در عرض 25تا 48 ساعت بعد رابطه جنسی محافظت نشده : 85%
- در عرض 49 تا 72 ساعت بعد رابطه جنسی محافظت نشده : 58%
مقدار مصرف
یک عدد قرص لوونورژسترول در اسرع وقت و ترجیحا ظرف 12 تا 72 ساعت بعد از رابطه جنسی محافظت نشده باید مصرف شود. اگر تا 3 ساعت بعد از مصرف قرص آن را بالا آوردید بلافاصله باید یک قرص دیگر مصرف کنید.
مصرف این دارو ممکن است روی دوره بعدی قاعدگی تان تاثیر بگذارد و آن را چند روز عقب بیندازد. اما اگر سیکل پریودتان کاملا مختل شد یا بیشتر از هفت روز عقب افتاد و همچنین در صورت غیر طبیعی بودن دوره قاعدگی تان حتما با پزشکتان در این خصوص صحبت کنید و آزمایش بدهید تا از باردار نبودنتان مطمئن شوید.
دسته دارویی و مکانیسم اثر
این دارو که به قرص صبح روز بعد هم معروف است برای کاهش احتمال بارداری پس از رابطه جنسی محافظت نشده استفاده می شود.
در واقع لوونورژسترول حاوی هورمون جنسی زنانه پروژسترون است. دقیقا مشخص نیست که این دارو چطور جلوی بارداری را می گیرد؛ اما به نظر می رسد لوونورژسترول مانع از تخمک گذاری و لقاح می شود و همچنین بسته به اینکه فرد در چه مرحله ای از سیکل قاعدگی اش قرار دارد عمل می کند.
در چرخه نرمال قاعدگی یک زن، تخمدان ها بعد از آزاد کردن یک تخمک پروژسترون تولید می کنند تا مانع از تخمگ گذاری بیشتر شوند. لوونورژسترول هم با استفاده از پروژسترون مصنوعی موجود در خودش از همین ترفند برای جلوگیری از تخمک گذاری استفاده می کند تا مانع از آزاد شدن تخمک ها و در نتیجه بارداری شود.
حتما بخوانید: معرفی 7 گیاه قاعده آور قوی که فوق العاده موثر هستند (کاملا طبیعی)
علاوه بر این لوونورژسترول ضخامت مخاط گردنه رحم را افزایش می دهد که این مساله به نوبه خود از ورود اسپرم از واژن به رحم جلوگیری می کند. بنابراین اسپرم ها شانس کمتری برای لقاح با تخمک ها پیدا می کنند و بارداری اتفاق نمی افتد.
همچنین به نظر می رسد این دارو بافت رحم را طوری تغییر می دهد که تخمک بارور را پس بزند. به این معنی که اگر تخمک از تخمدان آزاد و بارور شود نمی تواند در رحم لانه گزینی کند و احتمال باروری به حداقل می رسد.
همه این فرایندهای گفته شده، از لقاح گرفته تا لانه گزینی تخمک بارور در رحم سه روز طول می کشد. بنابراین قرص لوونورژسترول فقط تا 72 ساعت بعد از رابطه جنسی محافظت نشده می تواند از بارداری جلوگیری کند و هر چه زودتر مصرف شود اثر آن نیز بیشتر خواهد بود.
هشدارها و احتیاط های لازم
قبل از مصرف این دارو حتما پزشکتان را در جریان تمام داروهای مصرفی تان از داروهای بدون نسخه گرفته تا مکمل های گیاهی و ویتامین ها قرار بدهید. همچنین در صورتی که دچار مشکلات زیر هستید از لوونورژسترول با احتیاط استفاده کنید:
- بیماری کرون
- مشکلات ارثی نادر در ارتباط با عدم تحمل گالاکتوز، کمبود لاکتاز یا سوء جذب گلوکز-گالاکتوز
موارد منع مصرف
مصرف این دارو در موارد زیر ممنوع است:
- بارداری
- گذشت بیش از 72 ساعت از رابطه جنسی محافظت نشده و یا تاخیر در دوره قاعدگی جدید
- وجود اختلال در عملکرد کبد
علاوه بر این اگر به لوونورژسترول حساسیت دارید نباید از آن استفاده کنید. اگر قبلا این دارو را مصرف کرده اید و دچار علائم آلرژی شده اید قبل از مصرف مجدد آن با پزشک مشورت کنید.
اگر احساس می کنید با مصرف لوونورژسترول دچار واکنش های آلرژیک می شوید مصرف دارو را قطع و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
خطر استفاده در بارداری و شیردهی
مصرف لوونورژسترول برای خانم های باردار ممنوع است. اگر احتمال می دهید باردار باشید یا سیکل قاعدگی تان به تاخیر افتاده، اگر آخرین دوره پریودتان بیشتر از 5 روز تاخیر داشته و یا اگر خونریزی کم یا شدیدی دارید قبل از مصرف این دارو حتما باید این موارد را با پزشکتان در میان بگذارید. اگر باردار شده باشید مصرف لوونورژسترول سودی نخواهد داشت.
علاوه بر این، قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی نمی تواند در همه مواقع جلوی بارداری را بگیرد. اما اگر مانع از بارداری نشود اثرات معکوسی هم روی بارداری داخل رحمی ایجاد نمی کند. با این حال این احتمال وجود دارد که بارداری پس از مصرف لوونورژسترول به صورت خارج از رحمی اتفاق بیفتد. بنابراین اگر بعد از مصرف قرص باردار شدید حتما باید پزشک را در جریان بگذارید.
تحقیقات نشان می دهد مقدار کمی از ترکیبات قرص لوونورژسترول می تواند وارد شیر مادر شود. اگر به نوزادتان شیر می دهید و مجبور به استفاده از این دارو هستید می توانید بعد از شیر دادن به نوزادتان قرص را مصرف کنید تا احتمال انتقال دارو به بدن او را به حداقل برسانید چون تا زمان تغذیه بعدی نوزاد اثر دارو در شیر مادر کم می شود و خطر آن برای نوزاد هم کاهش پیدا می کند.
هشدارها
قرص لوونورژسترول را می توانید حتی اگر سیکل قاعدگی تان به تعویق افتاده است مصرف کنید اما اگر این تعویق بیشتر از پنج روز طول کشید قبل از استفاده از آن با پزشک مشورت کنید. اگر احتمال می دهید باردار باشید یا سیکل قاعدگی تان به تاخیر افتاده، اگر آخرین دوره پریودتان بیشتر از 5 روز تاخیر داشته و یا اگر خونریزی کم یا شدیدی دارید قبل از مصرف این دارو حتما باید این موارد را با پزشکتان در میان بگذارید.
حتما بخوانید: 4 تا از بهترین و جدیدترین راههای جلوگیری از بارداری (بهترین زمان)
اگر بعد از مصرف لوونورژسترول باردار شدید احتمالا بارداری خارج از رحمی خواهد بود بنابراین حتما باید به پزشک مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید که این دارو فقط یک روش پیشگیری از بارداری اورژانسی است و مصرف مداوم آن توصیه نمی شود چون باعث اختلال در سیکل قاعدگی می شود. در ضمن اگر بعد از مصرف این قرص دچار دل درد یا دردهای شکمی می شوید باید این مساله را با پزشکتان در میان بگذارید. و در نهایت اینکه مصرف لوونورژسترول مانع از انتقال عفونت ها و بیماری های واگیردار جنسی نمی شود.
عوارض جانبی
مصرف داروها روی افراد تاثیرات و عوارض جانبی مختلفی به جا می گذارد. لیست زیر شامل برخی از عوارض جانبی احتمالی در خصوص مصرف قرص لوونورژسترول است اما ذکر یک عارضه جانبی در اینجا به این معنا نیست که همه افرادی که از لوونورژسترول استفاده می کنند دچار آن می شوند.
- حالت تهوع
- خونریزی واژینال پس از مصرف قرص که مربوط به سیکل قاعدگی تان نیست
- شکم درد
- خستگی
- شروع زود هنگام یا به تعویق افتادن دوره بعدی قاعدگی
- لکه بینی یا خونریزی نامنظم
- سردرد
- اسهال
- سرگیجه
- حساس شدن سینه ها
عوارض جانبی گفته شده شامل همه عوارض جانبی مصرف قرص لوونورژسترول نیست. برای اطلاع کامل از این مساله با پزشک مشورت کنید یا راهنمای موجود در بسته بندی دارو را مطالعه نمایید.
تداخلات دارویی
قبل از مصرف قرص لوونورژسترول حتما باید پزشک را در جریان داروهای مصرفی تان که شامل همه داروهای با نسخه و بدون نسخه، مکمل های گیاهی و ویتامین ها می شود قرار بدهید تا مطمئن شوید که داروهایتان با لوونورژسترول تداخل دارویی ندارد.
مصرف همزمان لوونورژسترول با داروهای زیر باعث کاهش اثر این قرص می شود چون این داروها سرعت از بین رفتن لوونورژسترول در کبد را افزایش می دهند:
- داروهای ضد صرع مثل: کاربامازپین، اکس کاربازپین، فنیتوئین، فنوباربیتال، توپیرامات یا پریمیدون باربیتورات، نویراپین، گریزئوفولوین و مهارکننده های پروتئازی برای درمانHIV مثل ریتوناویر، ریفامایسین، آنتی بیوتیک هایی مثل ریفابوتین یا ریفامپیسین و داروهای گیاهی مخمر.
حتما بخوانید: ۱۵ تا از علائم واضح بارداری در روزها و هفته های اولیه از آمیزش جنسی
اگر به طور مرتب مجبور به استفاده از داروهای ذکر شده هستید باید دو دوز از لوونورژسترول مصرف کنید. یک قرص را بلافاصله و قرص بعد را 12 ساعت بعد مصرف کنید ( در مجموع 3 میلی گرم).
- مصرف لوونورژسترول باعث افزایش سطح سیکلوسپورین ( داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی) در خون می شود.
- علاوه بر این مصرف لوونورژسترول ممکن است میزان داروی لامورژنین در خون را نیز بالا ببرد.
