کیست تخمدان چیست؟ انواع آن و روش تشخیص توسط پزشک

روش های مختلف و بدون پشتوانه علمی زیادی در اینترنت جهت روش های درمان کیست تخمدان وجود دارد که اکثرا علمی و موثر نمی باشند. در این مقاله جدیدترین یافته ها در زمینه علایم، انواع کیست و نحوه درمان آن را در اختیار شما قرار می دهیم.

کیست تخمدان چیست؟

تخمدانها بخشی از سیستم تولید مثل زنان هستند. آنها در قسمت پایین شکم در دو طرف رحم قرار دادند. زنان دو تخمدان دارند که تخمکها و همچنین هورمونهای استروژن و پروژسترون تولید میکنند. گاهی اوقات یک کیسه پر از مایعات بنام کیست در یکی از تخمدانها ایجاد میشود. بسیاری از زنان، درطول زندگیشان حداقل یک کیست دارند. در اغلب موارد کیستها بدون درد و بدون علامت هستند.

حتما بخوانید: خواص و مضرات رازیانه برای تخمدان، کیست و نکات دیگر برای زنان

انواع کیستهای تخمدان

انواع مختلفی از کیستهای تخمدان وجود دارد، مانند کیست آندومتریا و درموئید. بااین وجود کیستهای فانکشنال شایعترین نوع کیست هستند. شایعترین نوع کیستهای فانکشنال هم شامل فولیکول و کیست لوپوس است.

1-کیست فولیکول

درطول سیکل قاعدگی زنان، تخمک در کیسه ای بنام فولیکول رشد میکند. این کیسه درون تخمدان وجود دارد. در بیشتر این موارد، این فولیکول یا کیسه باز میشود و تخمک آزاد میشود. اما اگر فولیکول شکسته و باز نشود، مایع درون فولیکول باعث ایجاد کیست در تخمدان میشود.

2- کیست لوپوس

کیسه های فولیکول معمولا پس از آزاد کردن تخمکها از بین میروند. اما اگر این اتفاق نیفتد مایع درون فولیکول تجمع میابد و کیست ایجاد میشود. انواع دیگر کیست تخمدان عبارتند از:

• کیست درموئید: کیسه مانند هایی که درون تخمدان رشد میکنند و میتوانند حاوی مو، چربی و دیگر بافتها باشند.
• کیست cystadenomas: این کیستها از بافت خود تخمدان ایجاد میشوند و استعداد بزرگ شدن دارند. آنها میتوانند در سطح خارجی تخمدانها رشد کنند.
• کیست اندومتریوم: بافتهایی که بصورت طبیعی در رحم رشد میکنند، میتوانند در خارج از رحم رشد کنند و به تخمدانها بچسبند، نتیجه ی آن یک کیست است. به عبارت دیگر این کیست توسط بیماری اندومتریوز ایجاد میشود.

برخی زنان وضعیتی بنام سندروم تخمدان پلی کیستیک دارند. این بدین معناست که تخمدان حاوی تعداد زیادی کیستهای کوچک است. این موجب بزرگ شدن تخمدان میشود. اگر اینها درمان نشوند، این نوع کیست موجب نازایی میگردد.

حتما بخوانید: بهترین و جدیدترین روشهای طبیعی پاکسازی ریه طبق تحقیقات جدید چیست؟

علائم کیست تخمدان

در اغلب موارد، کیستهای تخمدان علایمی از خود نشان نمیدهند. بااینحال وقتی کیست رشد میکند، علایم ظاهر میشوند. علایم عبارتند از:

• نفخ شکم یا تورم
• حرکات روده ای دردناک
• درد لگن قبل یا درطول چرخه قاعدگی
• مقاربت دردناک
• درد پایین کمر یا ران
• حساسیت سینه
• تهوع و استفراغ

علایم شدید کیست تخمدان که نیاز به مراقبتهای پزشکی فوری دارند عبارتند از:

• درد شدید لگن
• تب
• ضعف و سرگیجه
• تنفس سریع

این علایم میتواند نشاندهنده ی پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان باشد. هر دو عارضه اگر سریع درمان نشوند، عواقب جدی در پی خواهند داشت.

عوارض کیست تخمدان

بیشتر کیستهای تخمدان خوش خیم هستند و بطور طبیعی و بدون درمان از بین میروند. این کیستها اگر وجود داشته باشند، علایم کمی دارند. اما در موارد نادر پزشک میتواند با یک معاینه ی روتین، به وجود کیست سرطانی تخمدان پی ببرد.

پیچ خوردگی تخمدان یکی دیگر از عوارض نادر کیستهای تخمدان میباشد. پیچ خوردگی و یا پیچیدن تخمدان زمانی رخ می دهد که یک کیست بزرگ موجب میشود که یک تخمدان به طور ناگهانی پیچ بخورد و جریان خون به سمت آن متوقف می شود و اگر درمان نشود موجب آسیب یا مرگ بافت تخمدان میگردد. اگرچه اینها زیاد شایع نیستند اما حدود 3درصد از جراحی های اورژانسی زنان را تشکیل میدهد. ترکیدن کیست هم نادر است اما میتواند موجب درد شدید و خونریزی داخلی شود. این عوارض خطر ابتلا به عفونتها را افزایش میدهند و اگر درمان نشوند میتوانند خطرناک باشند.

تشخیص کیستهای تخمدان

پزشک در یک معاینه ی معمولی لگن میتواند به وجود کیست پی ببرد. ممکن است آنها به تورم یکی از تخمدانها پی ببرند و برای تایید وجود کیست، یک اسکن اولتراسوند بگیرد. (اولتراسوند استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصویر از اندام های داخلی است). با استفاده از تست اولتراسوند میتوان به تعیین اندازه، موقعیت، شکل و ترکیب (جامد یا مایع) کیست پی برد. ابزارهای تصویری که میتوان برای تشخیص کیست تخمدان استفاده کرد عبارتند از:

• سی تی اسکن: یک دستگاه تصویر برداری بدن که برای ایجاد تصاویر مقطعی از اندام های داخلی بدن استفاده میشود.
• ام آر آی: تصویرسازی تشدید مغناطیسی نامیده می‌شود، که بر اساس رزنانس مغناطیسی هسته است و برای ایجاد تصاویر عمیق از اندام های داخلی استفاده میشود.
• دستگاه اولتراسوند: یک دستگاه تصویر برداری برای تجسم تخمدان است.

به دلیل اینکه بیشتر کیستها در هفته ها یا ماههای اول از بین میروند، پزشک بالافاصله درمان را توصیه نمیکند. اما ممکن است آزمایشات اولتراسوند را بمنظور بررسی انجام دهند. اگر هیچ تغییراتی در وضعیت فرد ایجاد نشود و یا کیست بزرگتر شود، پزشک ممکن ات آزمایشات اضافی برای مشخص کردن علل علایم فرد درخواست کند. این آزمایشات شامل موارد زیر میباشد:

• تست بارداری برای اطمینان از باردار نبودن فرد.
• تست میزان هورمون ها: برای چک کردن مسایل مربوط به هورمونها مانند استروژن یا پروژسترون
• آزمایش خون CA-125: برای غربالگری سرطان تخمدان

حتما بخوانید: کیست کلیه ساده، روشهای جدید درمان، قرص ها و تمام نکات مهم

درمان کیستهای تخمدان

اگر کیستها بصورت خودبخودی از بین نروند یا بزرگتر شوند، پزشک برای از بین بردن یا کوچک شدن آنها ممکن است درمانهایی توصیه کند.

• قرصهای کنترل بارداری: اگر کیست تخمدان مجدد دارید، پزشک ممکن است داروهای ضدبارداری خوراکی را برای جلوگیری از تخمک گذاری و پیشگیری از ایجاد کیستهای جدید تجویز کند. قرصهای پیشگیری از بارداری خوراکی همچنین ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش میدهند. خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان، پس از یائستگی بیشتر است.
• لاپاروسکوپی: لاپاروسکوپی برای مشاهده ی اعضا و بافتهای داخلی بدن انجام میشود و به تشخیص مشکل و تصمیم گیری درمورد تجویز دارو یا جراحی کمک میکند. در این روش پزشک یک برش کوچک در نزدیکی ناف ایجاد میکند و سپس برای حذف کیست یک وسیله ی کوچک در داخل شکم قرار میدهند.
• لاپاراتومی: اگر شما یک کیست بزرگ داشته باشید، پزشک میتواند از طریق یک برش بزرگ روی شکم، کیست را بصورت جراحی خارج کند. آنها میتوانند سریعا بیوپسی انجام دهند و اگر تشخیص داده شد که کیست سرطانی است، با استفاده از هیسترکتومی تخمدان را برمیدارند.

پیشگیری از کیستهای تخمدان

کیستهای تخمدان قابل پیشگیری نیستند. اما در معاینات روتین میتوان آنها را در همان اوایل تشخیص داد. کیستهای خوش خیم تخمدان سرطانی نمیشوند. بااینحال علایم سرطان تخمدان، میتواند علایم یک کیست تخمدان را ازخود نشان دهد. پس مراجعه به پزشک و تشخیص صحیح اهمیت زیادی دارد. پزشک را از علایمی که نشان دهنده ی مشکل است باخبر کنید، مثلا:

• تغییر در چرخه ی قاعدگی
• درد دراز مدت لگن
• بی اشتهایی
• کاهش وزن زیاد
• پر بودن شکمی

رویکرد طولانی مدت چیست؟

بیشتر کیستها پس از چندماه ناپدید میشوند. بااینحال کیستهای تخمدان مکرر میتوانند پس از یائستگی زنان و زنهایی با عدم تعادل هورمونی اتفاق بیفتد. اگر کیستها درمان نشوند، برخی از آنها باروری را کاهش میدهند. این با اندومتریوم و سندورم تخمدان پلی کیستیک رایج است. برای بهبود باروری، پزشک میتواند کیست را خارج یا کوچک کند. کیستهای فانکشنال، cystadenomas و کیستهای درموئید روی باروری تاثیر نمیگذارند.

حتما بخوانید: 15 تا از علایم آشکار کیست سینه طبق مطالعات جدید در دنیا که باید بدانید

بااین وجود برخی پزشکان از عملهای جراحی برای خارج کردن یا تشخیص هرنوع کیست پس از یائستگی استفاده میکنند. به این دلیل که خطر ابتلا به کیستهای سرطانی یا سرطان تخمدان، پس از یائستگی افزایش میابد. بااینجال کیست تخمدان خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش نمیدهد. برخی از پزشکان کیستهایی باقطر بیش از 5 سانتیمتر را خارج میکنند.

ویدیوی زیر را از دست ندهید