احتمالا برای شما هم پیش آمده که به خاطر آبله مرغان، گزش حشرات، تماس با گیاهان سمی یا هر دلیل دیگری دچار خارش و قرمزی پوست بشوید. حالا سوال اینجاست که چرا پوست ما دچار خارش و قرمزی می شود و مهمتر اینکه برای برطرف کردن آن چه کار باید کرد؟
پوست شبیه مانعیست که از اجزای داخلی بدنمان مراقبت می کند. پوست از سلولهای خاص سیستم ایمنی تشکیل شده که از بدن در برابر ویروس ها، باکتری ها و سایر تهدیدات محافظت می کند. زمانی که این سلولها ماده مشکوکی را تشخیص بدهند شروع به ایجاد یک واکنش زنجیره ای برای مقابله با آن می کنند که نتیجه اش التهاب است. به این واکنش در پزشکی درماتیت (dermatitis) گفته می شود، اما مردم بیشتر با نام راش آن را می شناسند.
درماتیت انواع مختلفی دارد که هر کدامشان مجموعه درمانهای خاص خودشان را می طلبند. گاهی اوقات سلولهای ایمنی پوست به چیزی که مستقیما پوست را لمس می کند واکنش نشان می دهند، ولی بعضی وقتها هم دلیل فعال شدن سیستم ایمنی بدن وجود یک عفونت یا بیماری در کل بدن است.
حتما بخوانید: پسوریازیس، انواع، نشانه ها، علل، درمانهای جدید خانگی و نکات
علائم راش یا درماتیت خیلی شبیه سایر بثورات پوستی است. بنا به گفته پزشکان، خارش یکی از علائم رایج همه مشکلات پوستی است. خیلی از بثورات پوستی قرمز، دردناک و تحریک پذیر هستند. بعضی از مشکلات پوستی هم با تاول یا پوسته پوسته شدن همراهند. سایر بثورات پوستی طولانی مدت هستند و به درمان بیشتری نیاز دارند.
اگزما یا درماتیت آتوپیک (atopic dermatitis) نوعی بیماری پوستی همراه با خشکی، قرمزی و خارش است. از هر 5 نوزاد و کودک خردسال یک نفر به اگزما دچار می شود. (منبع) این بیماری اغلب اوقات با گذشت زمان بهبود پیدا می کند اما ممکن است تا بزرگسالی هم ادامه داشته باشد یا در سنین بعدی زندگی ظاهر شود. وقتی سد محکم بین سلولهای پوست ضعیف می شود، رطوبت و سایر مواد وارد پوست می شوند و اگزما ایجاد می کنند. برای همین افراد مبتلا به اگزما بیشتر از بقیه مستعد عفونتهای پوستی هستند و باید پوستشان را مرطوب نگه دارند. محققان اخیرا ژنی را کشف کرده اند که در حفظ سد پوستی نقش دارد. به نظر می رسد احتمال ابتلای برخی افراد با ژنهای خاص به اگزما بیشتر است.
بیرونی ترین نگهبان بدن برای مقابله با باکتریها و عوامل مضر، پوست بدن ماست. زمانی که این سد محافظ به هر دلیلی می شکند عوامل حساسیت زا به داخل بدن راه پیدا می کنند. آلرژی پوستی یا درماتیت تماسی آلرژیک یکی دیگر از بیماریهای پوستی است که علائمی مثل بثورات قرمز و خارش دار ایجاد می کند که گاهی اوقات با تاول ها یا برجستگی های کوچکی همراه است. حساسیت یا آلرژی پوستی زمانی ایجاد می شود که پوست شما با یک ماده حساسیت زا تماس پیدا می کند. این ماده آلرژی زا معمولا بی خطر است، اما سیستم ایمنی بدن به آن حمله می کند. صابون، کرم و حتی حیوانات خانگی نمونه هایی از این آلرژنها هستند.
ممکن است اولین بار که با یک ماده حساسیت زا مواجه می شوید بدنتان هیچ واکنشی نشان ندهد، ولی با گذشت زمان سیستم ایمنی بدنتان نسبت به این ماده حساس شود و در تماس های بعدی دچار التهاب و بثورات آلرژیک بشوید.
شایع ترین شکل درماتیت تماسی حساسیت به فلز نیکل است. خیلی از گوشواره های ارزان قیمت از جنس نیکل هستند و با گذشت زمان باعث ایجاد واکنش آلرژیک در پوست گوش شما می شوند. تماس با پیچک و بلوط سمی دومین دلیل رایج درماتیت پوستی هستند. ساقه و برگهای این گیاهان نوعی ماده شیمیایی حساسیت زا تولید می کنند که باعث بروز آلرژی می شود. در صورت لمس این گیاهان فورا پوستتان را با آب بشویید. علاوه بر این، ماده شیمیایی موجود در این گیاهان برای مدت طولانی در لباسها باقی می ماند؛ بنابراین خیلی مهم است که لباسها، کفشها یا حتی حیوانات خانگی که در تماس با این گیاهان بوده اند را کاملا بشویید.
معمولا موارد خفیف درماتیت تماسی بعد از چند روز یا چند هفته بهبود پیدا می کنند؛ اما در صورت ادامه پیدا کردن حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا داروهای لازم برای کاش تورم و خارش پوست و محافظت از چشم و صورت شما برایتان تجویز شود.
برای خیلی ها جواب داده: بثورات پوستی: علت، بایدها و نبایدها و بهترین درمانها
علاوه بر این، گاهی اوقات سلولهای ایمنی پوست با واکنش نشان دادن به میکروبهای مهاجم مثل باکتریها، قارچها و ویروسها باعث بروز جوش می شوند. ابتلا به عفونتهای باکتریایی و ویروسی در نهایت لکه های پوستی را به همراه می آورد. به عنوان مثال، ویروس آبله مرغان باعث ایجاد لکه های پوستی خارش دار در کودکان می شود. در سنین بالاتر همین ویروس ممکن است دوباره به صورت بیماری زونا و با علائمی مثل راشهای دردناک و تب دوباره برگردد. تزریق واکسنهای آبله مرغان، زونا و سرخک بسیار مهم است و جلوی بروز راشهای پوستی را می گیرد.
مصرف برخی داروها از جمله آنتی بیوتیکها مثل آموکسی سیلین هم می تواند باعث خارش پوست شود. درست مثل سایر آلرژیهای پوستی، ممکن است بار اولی که دارو مصرف می کنید هیچ نوع علامت حساسیتی در شما بروز نکند ولی بعد از چند بار استفاده این علائم ظاهر شوند. اما همه بثورات دارویی به خاطر حساسیت به دارو نیستند. بنابراین اگر بعد از مصرف هر نوع دارویی دچار خارش پوست شدید فورا به پزشک مراجعه کنید.
با اینکه اکثر بثورات پوستی با گذشت زمان بهبود پیدا می کنند، ولی در برخی موارد مثل پسوریازیس تا آخر عمر این مشکلات پوستی باقی می مانند. پسوریازیس نوعی بیماری پوستی ژنتیکی پیچیده است که در آن سیستم ایمنی بدن باعث رشد سریع سلولهای پوست می شود. به این ترتیب سولهای ضخیم و قرمز رنگی به صورت تکه ای روی پوست ظاهر می شوند. به جز پسوریازیس بیماریهای دیگری مثل لوپوس و برخی از انواع سرطانها هم باعث بروز بثورات پوستی می شوند.
برای بعضی ها جواب داده: 7 روش استفاده روغن بادام تلخ برای پوست صورت
اگر دچار خارش و قرمزی پوست شدید قبل از مصرف هر دارویی دنبال علتش بگردید. کرم ها و داروهایی ضد خارش گاهی اوقات به جای حل مشکل آن را بدتر می کنند؛ بنابراین اول از همه باید دلیل اصلی خارش و قرمزی پوست را بفهمید. باکتری ها، ویروس ها، داروها، آلرژی ها، اختلالات ژنتیکی و حتی نور از جمله عواملی هستند که قرمزی و خارش پوست به دنبال می آورند. برای همین مهم است که بدانید مشکل پوستی شما ناشی از چه عاملیست.
یادتان باشد پوست فقط یک پوشش ساده نیست، بلکه اولین خط دفاعی بدن شما در برابر میکروب ها و مواد شیمیایی است. از پوستتان مراقبت کنید تا آن هم بتواند از بدن شما در برابر عوامل آسیب زا به خوبی محافظت کند.
