مراقبت از پوست، اهمیت زیادی در زیبایی ما دارد و جزء ملزومات مهم سلامتی محسوب می شود. یک راه عالی برای محافظت از پوست و جلوگیری از بیماری های پوستی مختلف، استفاده از ضد آفتاب است. با اینحال با توجه به گسترده شدن برند محصولات، SPF های مختلف و قیمت های متنوع، انتخاب ضدآفتاب خوب و مناسب کار دشواری بنظر می رسد.
اما نگران نباشید. در این مطلب اطلاعات و راهنمای کاملی در مورد ضدآفتاب ها و همه ی نکاتی که لازم است در این زمینه بدانید، آورده شده است.
قبل از هر چیز بهتر است ابتدا بدانیم که ضد آفتاب چیست و جرا استفاده از آن به این اندازه با اهمیت است.
ضد آفتاب چیست؟
ضد آفتاب فرمولی است که به محافظت از پوست در برابر اشعه ماورا بنفش کمک می کند. اشعه ماورا بنفش به دو صورت UVA و UVB وجود دارد:
- UVA طول موج بیشتری دارد به این معنی که می تواند به عمق پوست نفوذ کند و در نتیجه به بافت آن آسیب برساند. این اشعه منجر به پیری زودرس پوست می شود.
- اشعه UVB دارای طول موج کوتاه تری است و به صورت سطحی بر روی پوست می ماند و موجب آفتاب سوختگی و ابتلا به سرطان پوست می شود.
ضد آفتاب ها انواع مختلفی دارند که در این مطلب در مورد آنها بحث شده است. همه ی ضد آفتاب ها موجب جلوگیری و جذب اشعه های خورشید می شوند و از آسیب پوست جلوگیری می نمایند.
چرا باید از ضد آفتاب استفاده کنیم؟
دلیل این امر کاملاً واضح است. پوست انسان بدون ضد آفتاب، در معرض آفتاب سوختگی قرار می گیرد. بسیاری از ما این را می دانیم اما دلایل مهم دیگری هم برای استفاده از ضد آفتاب وجود دارد که باید از آنها اطلاع داشته باشید.
علاوه بر آفتاب سوختگی، خورشید اشعه هایی منتشر می کند که می توانند به بدن آسیب برسانند. قرار گرفتن بیش از حد در معرض این اشعه ها می تواند موجب بروز آسیب های غیرقابل برگشت و حتی تهدید کننده زندگی به پوست و بدن شود.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب می تواند آسیب شدیدی به پوست وارد کند:
- آفتاب سوختگی روند پیری پوست را تسریع کرده و موجب ایجاد چین و چروک و لکه های تیره روی پوست می شود.
- بدون استفاده از ضد آفتاب، خطر ابتلا به سرطان پوست افزایش پیدا می کند.
استفاده نکردن از ضد آفتاب موجب افزایش خطر ابتلا به ملانوم (وخیم ترین نوع سرطان پوست)، کارسینوم سلول بازال (شایعترین سرطان پوست در ایران و جهان) و کارسینوم سلول سنگفرشی (یا سرطان سلول های سنگفرشی) می شود.
انواع مختلف ضد آفتاب
حال که به اهمیت استفاده از ضد آفتاب پی بردیم، بهتر است بدانیم که بهترین نوع ضد آفتاب ها کدامند؟ ضد آفتاب های شیمیایی و فیزیکی، دو نوع اصلی ضد آفتاب ها هستند که در قسمت زیر در مورد آنها توضیح داده شده است.
1- ضد آفتاب های شیمیایی
ضد آفتاب های شیمیایی با جذب اشعه ماورا بنفش و سپس تبدیل آن به گرما در داخل پوست، از پوست محافظت می کنند. این ضد آفتاب ها نرم و لطیف بوده و به راحتی قابل استفاده هستند و موجب سفیدی یا غیر طبیعی شدن رنگ پوست نمی شوند. اگرچه برخی از مارک های این کرم ها، بخوبی با پوست هماهنگ می شوند و می توانند زیر ساز میکاپ خوبی باشند، اما محافظت شیمیایی می تواند منافذ پوست را مسدود کند و باعث ایجاد آکنه شود. همچنین با گرم کردن پوست، شرایط ایده آلی برای رشد باکتری ها فراهم می کند.
ضد آفتاب های شیمیایی برای چه کسانی مناسب هستند؟ کسانی که زیاد عرق می کنند یا فعالیت های آبی زیادی دارند. این ضد آفتاب ها معمولاً ضد آب هستند.
مواد موثره فعال: آووبنزون، اکتینوکسات، اکسی بنزن
2- ضد آفتاب های فیزیکی
کرم های ضد آفتاب فیزیکی همانطور که از نامشان پیداست، اشعه UV را مسدود می کنند و پرتوهای مضر خورشید را مثل آیینه منعکس و منحرف می نمایند. این ضد آفتاب ها به طور معمول غلیظ هستند و رنگ بسیار سفیدی دارند. اگرچه ممکن است بخوبی زیر آرایش قرار نگیرند اما در محافظت از پوست بسیار موثر عمل می کنند. ضد آفتاب های فیزیکی معمولاً حاوی اکسید روی هستند. این ماده می تواند قرمزی پوست را کاهش دهد، پوست را تسکین دهد و برای کسانی که پوستی حساس یا مستعد آکنه دارند بسیار ایده آل می باشد.
ضد آفتاب های فیزیکی برای چه کسانی مناسب هستند؟ برای کودکان و کسانی که پوستی حساس و حاوی آکنه دارند.
مواد موثره فعال: دی اکسید تیتانیوم و اکسید روی
SPF چیست؟
معمولا روی بطری ضد آفتاب عددی مشاهده می کنید که همان SPF است. اما معنی آن چیست؟
SPF به معنی فاکتور محافظت در برابر آفتاب است و در واقع روشی برای درک توانایی ضد آفتاب برای جلوگیری از آسیب اشعه ی UVB به پوست است.
برای درک بهتر معنای SPF توجه کنید که: شماره ی درج شده روی محصول، مربوط به مدت زمانی است که ضد افتاب از پوست شما محافظت می کند. بنابراین اگر از ضد آفتابی با SPF 15 استفاده کنید، محافظت از پوست در مقابل امواج خورشید، 15 برابر بیشتر از زمانی ست که از ضد آفتاب استفاده نکرده اید.
بعبارت دیگر درجه SPF نشان دهنده این است که مصرف کننده قبل از این که دچار آفتاب سوختگی شود، تا چه حد می تواند زیر نور آفتاب بماند. برای مثال شما می توانید بدون استفاده از کرم ضد آفتاب، تا ۱۰ دقیقه زیر آفتاب بمانید و احساس سوختگی نکنید. اما زمانیکه از کرم ضد آفتاب استفاده می کنید می توانید زمان ۱۰ دقیقه را ضرب در میزان SPF ضد آفتاب کنید و به مقدار زمان به دست آمده زیر آفتاب بمانید. یعنی اگر SPF ضد آفتاب ۱۵ باشد، شما می توانید ۱۵۰ دقیقه (یا به عبارتی به مدت ۲ ساعت و نیم) در زیر آفتاب بمانید.
بنابراین ضد آفتاب های حاوی SPF بالاتر، بهتر هستند؟
لزوما خیر. در حقیقت طبق گفته ی بنیاد سرطان پوست، بیشتر ضد آفتاب های حاوی SPF 15، برای محافظت از پوست در برابر UVB کافی هستند.
کرم ضد آفتاب باSPF 15 ، 93% اشعه UVB را مسدود می کند. SPF30 تقریباً 97٪ از این اشعه را مسدود می کند.
طبق نتایج آزمایشات و مطالعات انجام شده، افزایش SPF به بیش از 50، موجب کاهش میزان محافظت از پوست می شود. اخیرا ضدآفتاب هایی به بازار عرضه شده اند که ادعا می کنند دارای SPF 100 هستند. این ضد آفتاب ها قادر نیستند بخوبی از پوست محافظت کنند چون از لحاظ پزشکی محصولات باکیفیتی محسوب نمی شوند. این ضد آفتاب ها حاوی پارابن هستند که بیشتر از اشعه ی ماوراء بنفش، به پوست آسیب می رسانند!
همچنین لازم به ذکر است که اگرچه استفاده از ضد آفتاب های حاوی SPF بالا، از آفتاب سوختگی جلوگیری می کنند اما این محافظت در مقابل اشعه ی UVB بوده و در برابر UVA، هیچ محافظتی ندارند. UVA پیری پوست را تسریع می کند، به پوست آسیب می رساند و می تواند منجر به ابتلا به سرطان پوست شود.
آیا همه ی ضد آفتاب های موجود در بازار، قابل اعتماد هستند؟
یک بررسی، 104 ضد آفتاب را طی 4 سال آزمایش کرد و نشان داد که تنها 52٪ از آنها، کاملا استاندارد و موثر هستند. بنابراین سعی کنید خرید معقول و درستی داشته باشید. بهترین ضدآفتاب ها را در اینجا معرفی کرده ایم
بهترین ضد آفتاب کدام است؟
برخی از کرم های ضد آفتاب در ایالات متحده، به عنوان دارو تجویز می شوند زیرا ادعا می کنند که خواص دارویی دارند یعنی به جلوگیری از آفتاب سوختگی یا کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست و پیری زودرس ناشی از آفتاب، کمک می کنند.
این محصولات در اتحادیه اروپا یا سایر نقاط جهان، به دلیل تفاوت در ترکیبات بکار رفته در آنها به عنوان لوازم آرایشی مورد استفاده قرار می گیرند.
شایان ذکر است که ضد آفتاب ها در ایالات متحده، قبل از تجاری شدن باید توسط FDA تایید شوند. این بدان معناست که مواد فعال موجود در ضد آفتاب قبل از اینکه ایمن و بیخطر اعلام شوند، مورد آزمایشات بالینی قرار می گیرند.
مهمترین خصوصیات یک ضد آفتاب خوب عبارتنداز:
- از پوست در مقابل هر دو اشعه UVA و UVB محافظت کند
- بدون عطر باشد و خطر ابتلا به آلرژی و تحریک پوست را کاهش دهد
- منافذ پوست را مسدود نکند
- SPF30 یا بالاتر داشته باشد
مواد تشکیل دهنده زیر مورد تایید FDA قرار گرفته اند:
- آمینوبنزوئیک اسید
- آووبنزون
- سینوکسات
- دیوکسی بنزون
- هوموسالات
- مرادیمات
- اکتوکریلن
- اکتینوکسات
- اکتیزالات
- اکسی بنزون
- پادیمات او
- انسولیزول
- سولیزوبنزون
- دی اکسید تیتانیوم
- سالاسیلات ترولامین
- اکسید روی
از ضد آفتاب های حاوی ترکیبات زیر استفاده نکنید
اکسی بنزون
اگرچه این ترکیب مورد تایید FDA قرار گرفته است اما اکسی بنزون یا بنزن -3 می تواند برای پوست بسیار تحریک کننده باشد. این ماده می تواند جذب جریان خون شود و سطح هورمون های طبیعی بدن را برهم زند.
رتینیل پالمیتات
رتینیل پالمیتات با قرار گرفتن در معرض نور خورشید، شکسته می شود. این ترکیب می تواند به سلول های پوست و DNA آسیب برساند و موجب ایجاد تومورهای پوستی شود.
عطر یا الکل
رایحه ها و الکل باعث تحریک و خشکی پوست می شوند. خوشبختانه اکثر ضد آفتاب های فیزیکی از هیچ یک از این مواد در فرمول های خود استفاده نمی کنند.
اگر از اگزما رنج می برید، استفاده از برخی روغن ها و ترکیبات روی پوست، می تواند باعث ایجاد خارش شود. مواد شیمیایی، مواد نگهدارنده و مواد پایه مورد استفاده، همگی می توانند در تحریک پوست نقش داشته باشند. محصولاتی که برای اگزما بیخطر هستند عبارتنداز:
- مواد معدنی مانند دی اکسید تیتانیوم و اکسید روی
- محصولات بدون الکل
- ضد آفتاب های حاوی SPF 30 یا بیشتر
- ضد آفتاب هایی که از پوست در مقابل طیف گسترده ای از اشعه ها مانند اشعه ی ماورابنفش UVA و UVA B محافظت می کنند
بنابراین اگر به اگزما مبتلا هستید، سعی کنید از محصولات حاوی خصوصیات فوق استفاده کنید. با این حال ضد آفتاب های فیزیکی بهترین گزینه برای شما هستند. از آنجا که پوست شما حساس است، توصیه می کنیم که قبل از قرار دادن ضد آفتاب روی کل پوست صورت، ابتدا آن را روی مچ دست یا آرنج خود قرار دهید و اجازه دهید به مدت 24 تا 48 ساعت بماند. به این ترتیب می توانید از واکنش های آلرژیک، بثورات یا قرمز شدن پوست جلوگیری نمایید.
دفعات استفاده از ضد آفتاب چقدر باید باشد؟
علاوه بر انتخاب ضد آفتاب مناسب، روش و زمان استفاده از آن نیز اهمیت زیادی دارد.
ما به شما توصیه می کنیم که هر روز از ضد آفتاب استفاده کنید، نه فقط زمان هایی که به استخر یا ساحل می روید. بنیاد سرطان پوست توصیه می کند که30 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب، کل بدن خود را با حدود 28 گرم ضد آفتاب بپوشانید و هر 2 ساعت یکبار آن را تجدید کنید.
استفاده از ضد آفتاب کار سخت یا پیچیده ای نیست. تنها کافی ست که هر دو ساعت یکبار، مجددا از ضد آفتاب استفاده کنید. اگر در دریا یا استخر هستید و ضد آفتاب تان ضد آب نیست، پس از خشک شدن آن را دوباره اعمال کنید.
استفاده منظم و روزانه از کرم ضد آفتاب حاوی SPF 15 می تواند خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی (SCC) را حدود 40 درصد کاهش دهد و خطر ابتلا به ملانوما را تا 50 درصد کاهش دهد.
نحوه ی استفاده از ضد آفتاب بصورت گام به گام
1- ضد آفتاب را بطور مساوی روی تمام قسمت های بدون پوشش پوست به ویژه لب ها، بینی، گوش ها، گردن، دست ها و پاها بمالید.
2- ضد آفتاب را 15 دقیقه قبل از بیرون رفتن از خانه بزنید.
3- اگر مو ندارید یا کم مو هستید، ضد آفتاب را روی سر خود نیز بزنید یا کلاه بگذارید.
4- حداقل هر دو ساعت یکبار یا بلافاصله پس از شنا دوباره از ضد آفتاب استفاده کنید.
5- از نوزادان و کودکان در زیر نور آفتاب بیشتر مراقبت کنید. قبل از استفاده از ضد آفتاب برای کودکان زیر 6 ماه، از متخصص بهداشت خود سوال کنید.
6- هرگز روی پوست آسیب دیده یا ترک خورده از ضد آفتاب استفاده نکنید.
دیگر مزایای ضد آفتاب
استفاده روزانه از ضد آفتاب فواید دیگری نیز دارد. اول از همه، ضد آفتاب با تنظیم تولید سبوم پوست می تواند به جلوگیری از آکنه کمک کند. این بدان معناست که استفاده مرتب از ضد آفتاب، موجب کاهش جوش های پوستی می شود.
دوم اینکه استفاده از مواد فعال برای درمان آکنه، موجب افزایش حساسیت پوست می شود. استفاده مجدد از کرم ضد آفتاب برای درمان این وضعیت یک امر ضروری است.
نکات کوتاه و مختصر در مورد جلوگیری از آفتاب سوختگی در ساحل
- آب و شن هر دو نور خورشید را منعکس می کنند
- پوست های روشن، انرژی خورشید را به میزان بیشتری جذب می کنند
- کرم ضد آفتاب را به خصوص پس از انجام فعالیت های آبی یا تعریق شدید، مرتباً بزنید
- از قرار گرفتن در معرض آفتاب بین ساعت 10 صبح و 4 بعدازظهر خودداری کنید
- نوزادان زیر 6 ماه را از آفتاب دور نگه دارید
فراموش نکنید که…
اگر متوجه تغییر خال های پوستی، ایجاد لکه یا حتی توده های پوستی شدید، با یک متخصص پوست صحبت کنید. این متخصصان می توانند سرطان پوست را تشخیص دهند. این بیماری باید سریعا تشخیص داده شود چون تشخیص زودهنگام، احتمال مرگ را به میزان 95٪ کاهش می دهد. در غیراینصورت احتمال مرگ ناشی از سرطان وجود دارد. بنابراین غفلت نکنید و سریعا به دنبال درمان باشید.
