کاربرد قرص بوپروپیون، عوارض جانبی و روش مصرف آن

در این مطلب با کمک چندین مجله معتبر پزشکی در دنیا، فواید، مضرات، نحوه استفاده و نکات مهم پیرامون قرص بوپروپیون (ولبان) را به شما معرفی می کنیم.

بوپروپیون چیست؟

بوپروپیون یک قرص تجویزی است. این دارو در دو فرم سریع الاثر و آهسته رهش موجود است. هر دو فرم خوراکی هستند. قرص آهسته رهش به آهستگی درطول زمان آزاد میشود اما قرص سریع الاثر عملکرد سریعی دارد.

بوپروپیون تحت نام های تجاری Wellbutrin SR, Wellbutrin XL, Aplenzin, Forfivo XL و Zyban دردسترس است. این دارو بصورت ژنرال (عمومی) هم موجود است که معمولا قیمت کمتری دارند و ممکن است در فرم و شدت مورد نظر موجود نباشند.

کاربرد و عملکرد

• بوپروپیون برای درمان علایم افسردگی و اختلال عاطفی فصلی (افسردگی زمستانی یا پاییزی نوعی افسردگی تلقی می‌شود که در آن فردی که در اکثر اوقات سال از شرایط روحی نرمال برخوردار است در این فصلها دچار عوارض افسردگی می‌شود) مورد استفاده قرار میگیرد.
• بوپروپیون برای کمک به ترک سیگار هم استفاده میشود.
• بوپروپیون متعلق به دسته ی داروهای ضد افسردگی است.
• بوپروپیون با افزایش فعالیت مواد شیمایی طبیعی در مغز کار میکند. اعصاب از این موادشیمایی برای ارسال پیام بهم استفاده میکنند. این موادشیمیایی دوپامین و نوراپی نفرین هستند.

عوارض جانبی بوپروپیون

عوارض جانبی شایع

• آشفتگی
• خشکی دهان
• یبوست
• سردرد
• استفراغ
• تعریق
• لرزش
• مشکل در خوابیدن
• تاری دید
• ضربان قلب سریع
• گیجی
• دانه های پوستی
• عصبانیت
• ریتم غیرطبیعی قلب
• تغییر در شنوایی مانند شنیدن صداهایی که وجود ندارند.

اگر این عوارض خفیف باشند، در عرض چند روز یا چند هفته از بین میروند. اگر شدید و طولانی شدند به پزشک مراجعه کنید.

عوارض جانبی جدی

• افکار خودکشی یا مرگ
• وسوسه برای خودکشی
• افسردگی جدید یا وخیم تر
• اضطراب جدید یا وخیم تر
• احساس آشفتگی یا بیقراری
• حملات پانیک
• تهاجم، عصبانیت یا خشم
• فعالیت یا صحبت زیاد

مشکلات بینایی، علایم آن عبارتنداز:

• دردچشم
• تورم و قرمزی در چشم ها یا اطراف آن
• تغییرات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی

تشنج، علایم آن عبارتنداز:

• گیجی
• خیره شدن به یک نقطه
• حرکات غیرقابل کنترل دستها و پاها
• عدم هشیاری

حتما بخوانید: عوارض قطع سرتالین و سایر داروهای ضد افسردگی (نظر فوق تخصص)

تداخلات با داروهای دیگر

قرص بوپروپیون ممکن است با داروها، ویتامینها و گیاهان دیگر تداخل داشته باشد. تداخل زمانی اتفاق می افتد که نحوه ی عملکرد دارو تغییر میکند. این میتواند مضر باشد یا از عملکرد مناسب دارو جلوگیری کند. این داروها را با بوپروپیون مصرف نکنید. انجام اینکار موجب اثرات خطرناک بر بدن میشود. این داروها عبارتنداز:

• مهار کننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، مانند فنلزین یا سلیگلیین. استفاده از این داروها بهمراه بوپروپیون موجب افزایش فشارخون میشود. بین استفاده از این دو دارو حداقل باید 14 روز فاصله باشد.
• داروهای ضد افسردگی مانند ونلافاکسین، نورتریپتیلین، ايمي پرامين، ديزاپامين، پاروکستين، فلوکستين يا سرترالين. افزایش عوارض جانبی میتواند منجر به تشنج شود. اگر مصرف این داروها ضروری است، پزشک از دوزهای کم شروع میکند و بتدریج مقدار دارو را افزایش میدهد.
• آنتی سایکوتیک ها مانند هالوپریدول، ریسپریدون یا ترییدیدین. افزایش عوارض جانبی میتواند منجر به تشنج شود. اگر مصرف این داروها ضروری است، پزشک از دوزهای کم شروع میکند و بتدریج مقدار دارو را افزایش میدهد.
• داروهای بلوک کننده بتا، مانند متپرولول. افزایش عوارض جانبی شامل فشارخون پایین است. در صورت مصرف بوپروپیون پزشک ممکن است دوز این داروها را پایین بیاورد.
• داروهای ضد آرتریت، مانند پروپافنون یا فلکاینید. افزایش عوارض جانبی شامل ضعف و تغییر در ضربان قلب است (خیلی سریع یا آهسته). در صورت مصرف بوپروپیون پزشک ممکن است دوز این داروها را پایین بیاورد.
• تئوفیلین. افزایش عوارض جانبی میتواند منجر به تشنج شود. اگر مصرف این داروها ضروری است، پزشک از دوزهای کم شروع میکند و بتدریج مقدار دارو را افزایش میدهد.
• کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزولون یا متیل پردنیزولون. افزایش عوارض جانبی میتواند منجر به تشنج شود. اگر مصرف این داروها ضروری است، پزشک از دوزهای کم شروع میکند و بتدریج مقدار دارو را افزایش میدهد.

هشدارها

هشدار در مورد آلرژی

ممکن است این دارو موجب واکنشهای آلرژیک شود. علایم آن عبارتنداز:

• دانه های پوستی
• تورم در لبها و زبان
• خارش
• کهیر
• تب
• التهاب غدد لنفاوی
• زخم های دردناک اطراف دهان یا چشم ها
• تنگی نفس

اگر به واکنشهای آلرژیک مبتلا شدید سریعا به پزشک مراجعه کنید. اگر علایم خیلی شدید بود به اورژانس مراجعه کنید. درصورت آلرژی به این دارو از مصرف دوباره ی آنها اجتناب کنید. این میتواند کشنده باشد.

هشدار در مورد تداخل با الکل

درصورت استفاده زیاد از نوشیدنی های الکلی هنگام مصرف بوپروپیون، خطر تشنج افزایش میابد. این خطر همچنین هنگام قطع یکباره ی الکل وجود دارد. اگر الکلی هستید، درمورد بیخطر بودن این دارو برای خودتان با پزشک مشورت کنید.

هشدار برای افراد مبتلا به بیماری های خاص

• افراد مبتلا به اختلال تشنج: این دارو خطر تشنج را افزایش میدهد. درصورت داشتن اختلال تشنج این دارو را مصرف نکنید.
• افراد مبتلا به پرخوری یا بی اشتهایی عصبی: این دارو احتمال تشنج را افزایش میدهد. درصورت ابتلا به اختلالات غذاخوردن این دارو را مصرف نکنید.
• افراد مبتلا به اختلال دوقطبی: بوپروپیون میتواند موجب بدتر شدن این بیماری شود. درصورت ابتلا به اختلال تشنج این دارو را مصرف نکنید.
• افراد مبتلا به اختلالات کلیه: افراد مبتلا به بیماری های کلیه ی خفیف تا شدید، نمیتوانند بطور کامل این دارو را از بدن دفع کنند. این موجب افزایش میزان بوپروپیون در بدن میشود. ممکن است پزشک برای بیماران مبتلا به بیماری های کلیه، دوز یا دفعات مصرف بوپروپیون را پایین بیاورد.
• افراد مبتلا به بیماری های کبد: ممکن است پزشک برای بیماران مبتلا به بیماری های کبد، دوز یا دفعات مصرف بوپروپیون را پایین بیاورد.

هشدار برای گروههای دیگر

• زنان باردار: بوپروپیون به داروهای بارداری گروه C تعلق دارد که به 2 معناست:

1. مطالعات برروی حیوانات نشان داد که درصورت مصرف این قرص توسط مادر، اثرات بدی برروی جنین مشاهده میشود.
2. مطالعات کافی برای تعیین نحوه ی اثر دارو بر انسان انجام نشده است.

اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک اطلاع دهید. مزایای استفاده از این دارو باید از مضرات آن بیشتر باشد. اگر در حین مصرف این دارو باردار شدید سریعا به پزشک اطلاع دهید.

• زنان شیرده: ممکن است بوپروپیون از شیرمادر عبور کند و موجب اثرات جانبی در نوزادان شود. درصورت شیردهی به پزشک اطلاع دهید. فرد باید بین مصرف این دارو و شیردادن به نوزاد یکی را انتخاب کند.
• سالمندان: عملکرد کلیه ها، قلب و کبد افراد سالمند به اندازه ی کافی خوب نیست. این موجب میشود که بدن دارو را آرام تر پردازش کند و درنتیجه میزان بیشتری دارو در زمان طولانی تر در بدن باقی میماند. این احتمال عوارض جانبی ناشی از دارو را بالا میبرد.
• کودکان: ایمنی و موثر بودن این دارو برای کودکان اثبات نشده است.

حتما بخوانید: 8 تا از بهترین گیاهان دارویی برای کمک به درمان سریع افسردگی در بزرگسالان

نحوه مصرف بوپروپیون

دوز مصرفی بوپروپیون برای هر فردی متفاوت است و به شرایط زیر بستگی دارد:

• سن فرد
• بیماری تحت درمان
• شدت بیماری فرد
• دیگر بیماری هایی که فرد به آنها مبتلا است
• نحوه ی واکنش فرد به اولین دوز دارو

دوز افسردگی

• عمومی: بوپروپیون
• فرم: قرص خوراکی آهسته رهش
• شدت:  100 mg, 150 mg, 200 mg, 300 mg
• فرم: قرص خوراکی آهسته رهش
• شدت: 100 mg, 150 mg, 200 mg, 300 mg
• نام تجاری: Aplenzin
• فرم: قرص خوراکی آهسته رهش
• شدت:  174 mg, 348 mg, 522 mg
• نام تجاری: Wellbutrin XL
• فرم: قرص خوراکی آهسته رهش
• شدت: 150 mg, 300 mg

دوز بزرگسالان (18-64 سال)

قرصهای ژنرال سریع الاثر:

• دوز معمول برای شروع: 200 میلی گرم در روز، مصرف بصورت 100 میلی گرم دوبار در روز
• افزایش دوز: بعداز 3 روز، ممکن است میزان دارو به 300 میلی گرم در روز برسد. مصرف بصورت 100 میلی گرم 3 بار در روز است. بین دوزها حداقل 6 ساعت فاصله است.
• دوز حداکثر: 450 میلی گرم در روز، هر دوز بیشتر از 150 میلی گرم نباشد. اگر به دارو پس از چند هفته درمان، پاسخ داده نشود پزشک از این دوز استفاده میکند.

بوپروپیون از نوع Aplenzin

• دوز معمول شروع: 174 میلی گرم یکبار در روز صبحها.
• افزایش دوز: پس از 4 روز، ممکن است میزان دارو به 348 میلی گرم افزایش یابد. یکبار در روز صبحها مصرف شود.

بوپروپیون از نوع Forfivo XL:

• دوز معمول شروع: 450 میلی گرم یکبار در روز
• موراد استفاده: از این برند در این موارد استفاده میشود:
• روزانه 300 میلی گرم از محصول دیگر بوپروپیون را حداقل بمدت 2 هفته مصرف کرده اید و نیاز است که میزان مصرف دارو به 450 میلی گرم در روز برسد.

دوز کودکان (0-17 ساله)

• ایمنی و اثربخشی این دارو برای افراد زیر 18 سال تایید نشده است.

سالمندان (65 ساله و بالاتر)

• عملکرد کلیه ها، قلب و کبد افراد سالمند به اندازه ی کافی خوب نیست. این موجب میشود که بدن دارو را آرام تر پردازش کند و درنتیجه میزان بیشتری دارو در زمان طولانی تر در بدن باقی میماند. این احتمال عوارض جانبی ناشی از دارو را بالا میبرد.

دوز اختلال عاطفی فصلی

• عمومی: بوپروپیون
• فرم: قرص خوراکی آهسته رهش
• شدت:  100 mg, 150 mg, 200 mg, 300 mg
• فرم: قرص خوراکی آهسته رهش
• شدت: 100 mg, 150 mg, 200 mg, 300 mg
• نام تجاری: Aplenzin
• فرم: قرص خوراکی آهسته رهش
• شدت:  174 mg, 348 mg, 522 mg
• نام تجاری: Wellbutrin XL
• فرم: قرص خوراکی آهسته رهش
• شدت: 150 mg, 300 mg

دوز بزرگسالان (سن 18-64 سال)

قرص آهسته رهش عمومی:

• دوز معمول برای شروع: 150 میلی گرم یکبار در روز
• افزایش دوز: پس از 7 روز، میزان دوز دارو ممکن است به 300 میلی گرم افزایش یابد. مصرف یکبار در روز صبحها است.

Aplenzin:

• دوز معمول شروع: 174 میلی گرم یکبار در روز
• افزایش دوز: پس از 7 روز، دوز دارو به 348 میلی گرم افزایش میابد. مصرف یکبار در روز است.

Wellbutrin XL:

• دوز معمول شروع: 150 میلی گرم یکبار در روز
• افزایش دوز: پس از 7 روز، دوز دارو به 300 میلی گرم افزایش میابد. مصرف صبحها یکبار در روز است.

دوز کودکان (0-17 ساله)

• ایمنی و اثربخشی این دارو برای افراد زیر 18 سال تایید نشده است.

سالمندان (65 ساله و بالاتر)

• عملکرد کلیه ها، قلب و کبد افراد سالمند به اندازه ی کافی خوب نیست. این موجب میشود که بدن دارو را آرام تر پردازش کند و درنتیجه میزان بیشتری دارو در زمان طولانی تر در بدن باقی میماند. این احتمال عوارض جانبی ناشی از دارو را بالا میبرد.

دوز مورد نیاز برای ترک سیگار

• عمومی: بوپروپیون
• فرم: قرص خوراکی آهسته رهش
• شدت: 150 میلی گرم
• فرم: قرص آهسته رهش خوراکی
• شدت: 100 mg, 150 mg, 200 mg, 300 mg
• نام تجاری: Zyban
• فرم: قرص خوراکی
• شدت: 150 میلی گرم

دوز بزرگسالان (18-64 سال)

قرص خوراکی آهسته رهش:

• درمان با این دارو باید قبل از شروع ترک سیگار انجام شود. در دو هفته ی اول درمان با این دارو باید ترک سیگار شروع شود. درمان باید 7-12 هفته ادامه پیدا کند.
• دوز معمول برای شروع: 150 میلی گرم قرص در روز بمدت 3 روز.
• افزایش دوز: در روز چهارم، این مقدار به 300 میلی گرم در روز افزایش پیدا میکند. 150 میلی گرم قرص دوبار در روز. بین هردوز باید 8 ساعت فاصله باشد.
• دوز حداکثر: 300 میلی گرم در روز

Zyban:

• درمان با این دارو باید قبل از شروع ترک سیگار انجام شود. در دو هفته ی اول درمان با این دارو باید ترک سیگار شروع شود. درمان باید 7-12 هفته ادامه پیدا کند.
• دوز معمول برای شروع: روزانه یک قرص 150 میلی گرمی بمدت 3 روز
• افزایش دوز: در روز چهارم، میان دارو به 300 میلی گرم در روز میرسد. مصرف قرص 150 میلی گرمی دوبار در روز است. بین هر قرص حداقل 8 ساعت فاصله باشد.
• دوز حداکثر: 300 میلی گرم در روز

دوز کودکان (0-17 ساله)

• ایمنی و اثربخشی این دارو برای افراد زیر 18 سال تایید نشده است.

سالمندان (65 ساله و بالاتر)

• عملکرد کلیه ها، قلب و کبد افراد سالمند به اندازه ی کافی خوب نیست. این موجب میشود که بدن دارو را آرام تر پردازش کند و درنتیجه میزان بیشتری دارو در زمان طولانی تر در بدن باقی میماند. این احتمال عوارض جانبی ناشی از دارو را بالا میبرد.

مصرف صحیح بوپروپیون

• قرص خوراکی بوپروپیون برای درمان طولانی مدت افسردگی یا اختلال عاطفی فصلی مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو جهت ترک سیگار در کوتاه مدت است.
• درصورت مصرف صحیح بوپروپیون این دارو عوارض جانبی به دنبال نخواهد داشت.
• اگر مصرف دارو ناگهانی متوقف شود یا بطورکلی دارو مصرف نشود: ممکن است علایم افسردگی یا اختلال عاطفی فصلی بدتر شود. یا اینکه فرد قادر به ترک سیگار نباشد.
• درصورت فراموش کردن یک دوز یا عدم مصرف آن طبق برنامه ی زمانی مشخص: دارو عملکرد خوبی نخواهد داشت یا عملکرد آن بطور کلی متوقف میشود. برای عملکرد مناسب این دارو، مقدار مشخصی از آن باید همیشه در بدن باشد.