آزمایش MCV (مخفف Mean corpuscular volume) به معنای میانگین حجم گلبولهای قرمز و تستی برای اندازه گیری متوسط تعداد گلبولهای قرمز در یک نمونه خون است. گلبول های قرمز خون (RBC) وظیفه حمل اکسیژن در سراسر بدن را به عهده دارند تا اندامها و بافتها سالم بمانند و عملکرد درستی داشته باشند.
آزمایش MCV بخشی از پنل آزمایشی به نام شاخص های گلبول قرمز است که ویژگیهای خاصی از عملکرد گلبولهای قرمز خون را ارزیابی می کند. این آزمایش کمک می کند تا پزشک متوجه کوچک بودن یا بزرگ بودن بیش از حد گلبولهای قرمز بشود. تغییر در اندازه یا همان حجم گلبولهای قرمز روی نحوه توزیع اکسیژن در بدن تاثیر می گذارد و نشانه ای از یک اختلال خونی یا سایر بیماریها است.
همه چیز درباره آزمایش Mcv
هدف از انجام آزمایش Mcv اندازه گیری میانگین حجم گلبول های قرمز خون و بررسی علائم بیماریهایی مثل کم خونی (Anemia) است. کم خونی یا آنمی نوعی اختلال خونی شایع است که در آن بدن بیمار نمی تواند مقدار لازم و کافی اکسیژن را به اندامها و بافتها برساند.
آزمایش MCV به همراه چندین آزمایش دیگر پنلی به نام شاخص های گلبول قرمز را تشکیل می دهند. شاخص های RBC درباره خصوصیات فیزیکی گلبولهای قرمز اطلاعاتی ارائه می کنند و به عنوان بخشی از آزمایش شمارش کامل خون (CBC) در آزمایش خون معمولی گنجانده می شوند.
آزمایشاتی که در پنل شاخص های RBC قرار دارند عبارتند از:
- میانگین حجم گلبولهای قرمز (MCV)
- میانگین هموگلوبین گلبولی (MCH)
- میانگین غلظت هموگلوبین سلولی (MCHC)
- وسعت توزیع گلبولهای قرمز (RDW)
موقع تجزیه و تحلیل نتایج آزمایش MCV و برای تشخیص انواع مختلف کم خونی از نتایج آزمایش CBC (شمارش کامل خون) و سایر شاخص های گلبول قرمز استفاده می شود.
آزمایش MCV چه چیزی را ارزیابی می کند؟
تست میانگین حجم گلبول های قرمز برای اندازه گیری متوسط اندازه گلبولهای قرمز خون انجام می شود. گاهی اوقات اندازه گلبولهای قرمز خون کوچکتر یا بزرگتر از حد طبیعی می شود. آزمایش MCV اندازه تقریبی گلبولهای قرمز بدن را از طریق بررسی نمونه خون گرفته شده ارزیابی می کند.
چه زمانی باید آزمایش MCV را انجام داد؟
متوسط اندازه سلولها یکی از شاخص های گلبول قرمز است که به عنوان بخشی از آزمایش شمارش کامل خون اندازه گیری می شود. CBC (شمارش کامل خون) نام آزمایش استانداردی است که به دلایل زیادی انجام می شود. ممکن است پزشک برای یک معاینه معمولی یا برای تشخیص و پیگیری طیف وسیعی از بیماریها این آزمایش را تجویز کند.
اگر علائم کم خونی دارید پزشک آزمایش CBC را با سایر آزمایش های شاخص های گلبول قرمز برایتان تجویز و نتایج آنها را به دقت با هم مقایسه می نماید.
حتما بخوانید: 16 کاری که برای سالم ماندن در طول زندگی باید انجام دهید
علائم و نشانه های اولیه کم خونی شامل موارد زیر می شوند:
- احساس ضعف یا خستگی بیشتر از حد معمول
- بی حسی و گزگز در دست و پا
- بی اشتهایی
- احساس عصبانیت
- مشکل در تمرکز یا تفکر
اگر کم خونی پیشرفته شود علائم و نشانه های زیر بروز می کنند:
- آبی شدن سفیدی چشم
- هوس خوردن یخ یا چیزهای غیر خوراکی دیگر مثل خاک
- رنگ پریدگی پوست
- احساس تنگی نفس موقع انجام فعالیت های سبک یا هنگام استراحت
- زخمهای دهانی
- سرگیجه یا سبکی سر موقع بلند شدن
- زخم یا قرمز شدن غیر عادی زبان
- شکنندگی ناخنها
- خونریزی غیر طبیعی یا افزایش یافته در دوران پریود
درمان کمبود گلبول سفید، هشدارها و همه نکات مهم دیگر
نحوه انجام آزمایش MCV
آزمایش MCV در آزمایش شمارش کامل خون (CBC) گنجانده و معمولا در محیط آزمایشگاهی انجام می شود. برای انجام این آزمایش باید از شما خون گرفته شود. نمونه خون مورد نیاز برای آزمایش MCV معمولاً از ورید داخل گودی آرنج یا قسمت بالایی دست شما گرفته و در لوله آزمایش جمع آوری می شود.
قبل از انجام آزمایش
معمولا قبل از خونگیری برای انجام آزمایش MCV آمادگی خاصی لازم نیست، مگر اینکه پزشک چیزی تجویز کرده باشد. از آنجایی که آزمایش CBC جزو آزمایشات ارزیابی سلامت رایج محسوب می شود، احتمالا از شما برای انجام سایر آزمایشات هم خون می گیرند. بسته به هدف شما از انجام این آزمایش، ممکن است به شما توصیه شود که مدت معینی چیزی نخورید یا موارد دیگری از شما خواسته شود. هر نوع سوال در این رابطه را می توانید قبل از انجام آزمایش از پزشکتان بپرسید.
در طول آزمایش
آزمایش MCV طی چند مرحله انجام می شود:
1- پزشک یا متخصص دارای مجوز، ورید بازو، دست یا قسمت دیگری از بدن شما که از آن خون می گیرند را پیدا می کند.
2- قسمتی که قرار است سوزن در آن وارد شود را با پد الکلی تمیز می کنند.
3- بعد یک نوار لاستیکی به نام تورنیکت یا رگ بند دور بازی شما می گذارند تا رگ دست برجسته شود و سوزن راحتتر وارد آن شود.
4- سپس سوزن را وارد رگ می کنند. یک لوله نمونه خون هم به سوزن متصل می کنند تا نمونه خون گرفته شده در آن جمع شود. موقع وارد شدن سوزن به رگ کمی احساس سوزش یا درد خفیف می کنید.
5- پس از پر شدن ویال نمونه، سوزن و تورنیکت را جدا می کنند.
بعد از آزمایش
بعد از انجام نمونه گیری، روی ناحیه ای که سوزن واردش شده پنبه یا باند می گذارند تا از خونریزی جلوگیری شود و از شما می خواهند پنبه را تا یک ساعت یا بیشتر از روی محل برندارید. عوارض جانبی شایع بعد از خونگیری شامل سرگیجه خفیف، سبکی سر و کبودی است. عوارضی مثل حالت تهوع، غش یا خونریزی مداوم کمتر اتفاق می افتند.
اگر بعد از خونگیری احساس سرگیجه یا سبکی سر دارید از شما خواسته می شود کمی بنشینید تا تحت نظر باشید و مطمئن شوند می توانید بدون هیچ مشکلی محل را ترک کنید.
تفسیر نتایج آزمایش MCV
بسته به محل انجام آزمایش و تجهیزات آزمایشگاهی، نتایج آزمایش MCV و CBC ممکن است در عرض چند دقیقه یا چند روز بعد از خونگیری آماده شوند. نتایج آزمایش MCV شما با محدوده مرجع یا مجموعه مقادیری که آزمایشگاه برای یک فرد سالم در نظر گرفته می شود مقایسه می شوند.
نتایج این آزمایش معمولاً بر حسب فمتولیتر (fL) گزارش می شوند. اگر میزان MCV در محدوده مورد انتظار برای یک فرد سالم باشد، نتیجه آزمایش در محدوده مرجع گزارش می شود. اگر هم این میزان خارج از محدوده مرجع باشد به صورت بالاتر یا پایینتر گزارش می شود. نتیجه آزمایش MCV برای افراد مبتلا به کم خونی یا بیماریهای دیگر غیر طبیعی خواهد بود.
مشابه MCV : ای اس آر چیست؟ نجوه انجام آزمایش، قبل و بعد
نتایج این آزمایش در بیماران مبتلا به کم خونی به شرح زیر طبقه بندی می شود:
- MCV پایین: این نتیجه یعنی گلبول های قرمز خون کوچکتر از حد طبیعی هستند که می تواند نشانه ای از کم خونی ماکروسیتیک (macrocytic anemia) باشد. این نوع کم خونی ناشی از کمبود آهن، مسمومیت با سرب یا تالاسمی است. تالاسمی نوعی بیماری ژنتیکی است که باعث می شود بدن شما نسبت به حالت عادی هموگلوبین کمتری داشته باشد.
- MCV طبیعی: این نتیجه می تواند نشانه کم خونی نورموسیتیک (normocytic anemia) باشد که در آن فرد دچار علائم کم خون به خاطر دست دادن ناگهانی خون، نارسایی کلیه یا کم خونی آپلاستیک (aplastic anemia) -اختلال نادری که که در آن بدن گلبول های قرمز کافی تولید نمی کند- می شود.
- MCV بالا: این نتیجه نشان می دهد که گلبولهای قرمز خون بیش از اندازه بزرگ هستند نشان دهنده کم خونی ماکروسیتیک هم هست. این نوع کم خونی به دلایل متعددی مثل مقدار پایین فولات یا ویتامین B12 و یا شیمی درمانی رخ می دهد.
معمولا آزمایش MCV به عنوان یک آزمایش جداگانه تفسیر نمی شود، بلکه با نتایج سایر شاخص های گلبول قرمز و مقادیر CBC مثل هموگلوبین و هماتوکریت مقایسه می شود. علاوه بر این پزشک موقع تفسیر نتایج آزمایش هر نوع علامت یا تغییر در سلامتی شما را هم در نظر می گیرد.
