گلوتن می تواند در رژیم غذایی برای بسیاری از افراد یک محرک باشد و باعث ایجاد علائم ناراحت کننده ای در معده مثل گرفتگی عضلات، نفخ و اسهال شود. خوشبختانه ، پیروی از رژیم بدون گلوتن نسبتا ساده است زیرا جایگزین های بدون گلوتن زیادی برای کسانی که نمی توانند آن را هضم کنند در اکثر سوپر مارکت ها و رستوران ها عرضه می شود.
حساسیت به گلوتن می تواند ناراحت کننده باشد. از طرفی بیماری سلیاک هم یک بیماری خود ایمنی است که می تواند تأثیر زیادی بر سلامت کلی داشته باشد؛ حتی مقادیر جزئی گلوتن می تواند علائم را تشدید کند. به این ترتیب، یک رژیم غذایی بدون گلوتن برای افراد مبتلا به سلیاک ممکن است سخت تر از افرادی باشد که به گلوتن حساسیت دارند . به طور مثال ممکن است برای غذا خوردن در رستوران ها مجبور باشید مدام درخواست کنید که غذای بدون گلوتن کاملا جداگانه با تجهیزات استریل تهیه شود. علاوه بر این تولید محصولات بدون گلوتن در کارخانه هایی که سایر محصولات حاوی گلوتن را فرآوری می کنند، ممنوع است. (منبع)
با در نظر گرفتن این موضوع، آیا رژیم غذایی بدون گلوتن باز هم مفید است؟ غلات بدون گلوتن کدامند؟ همه چیز هایی که باید در مورد مصرف بدون گلوتن بدانید را در ادامه بخوانید.
گلوتن چیست؟
گلوتن پروتئینی است که در غلاتی مثل گندم، چاودار یا جو یافت می شود که با آن غذا های نشاسته ای مثل پاستا، نان یا کوسکوس درست می کنیم.
دکتر ماریون اسلون، پزشک عمومی و رئیس انجمن مراقبت های اولیه گوارش در بریتانیامی گوید: “گلوتن یک پروتئین در دانه های غلات است. مصرف نکردن گندم ، چاودار یا جو یک رژیم غذایی بدون گلوتن را امکان پذیر می کند. با این وجود این کار مشکل است، زیرا هنگام آماده سازی و پختن بسیاری از غذا ها به ناچار از گلوتن استفاده می شود ؛ زیرا یک ماده ارزان قیمت است. (منبع)
معمولا توصیه می شود که وعده های غذایی تان را بر اساس غذا های نشاسته ای آماده کنید چرا که برخی از غذا های نشاسته ای مثل برنج یا سیب زمینی به طور طبیعی فاقد گلوتن هستند و این کار را برای تان راحت می کند. اکثر افراد می توانند گلوتن را هضم کرده و بدون مشکل از سیستم گوارش شان عبور بدهند، اما بدن مبتلایان به بیماری سلیاک، حساس به گندم یا کسانی که نمی توانند گلوتن را تحمل کنند، برای هضم به زحمت می افتند.
بر اساس بررسی انجام شده در Lancet، بیماری سلیاک در حدود 1 درصد از جمعیت رخ می دهد اگر مشکوک هستید که نمی توانید گلوتن را تحمل کنید، باید با پزشک تان صحبت کنید و آزمایش و درمان مناسب را انجام بدهید و خیال تان را هم راحت کنید.
رژیم غذایی بدون گلوتن چیست؟
در یک رژیم غذایی بدون گلوتن به منظور کنترل علائم بیماری سلیاک ، آلرژی به گندم یا حساسیت به گلوتن، این ماده حذف یا جایگزین می شود. با این که جایگزین های بدون گلوتن زیادی برای غذا های گندمی وجود دارد، اما یک رژیم غذایی موفق بدون گلوتن بیشتر وعده های غذایی دارد که بر پایه غلات دیگر مثل برنج و ذرت یا سبزیجات نشاسته ای مثل سیب زمینی درست می شوند.
غذا های بدون گلوتن به شدت فرآوری می شوند تا شبیه محصولاتی مثل نان و ماکارونی شوند، بنابراین برای سلامت عمومی بهتر ( و به صرفه تر ) است که جایگزین های تازه پیدا کنید و تا جایی که می توانید غذا های فرآوری نشده مصرف کنید. فرآوری می تواند باعث آلودگی هم شود. برخی از جایگزین های بدون گلوتن در کارخانه هایی ساخته می شوند که هنوز محصولات گندم را تولید می کنند و بنابراین ممکن است حاوی مقادیر کمی گلوتن باشند. این چیزی است که به طور کلی روی برچسب محصول ذکر شده است. (منبع)
با این حال، حذف کامل غذا های فرآوری شده برای اکثر مردم غیر قابل تحمل است. غذا هایی مثل ماکارونی و نان تهیه راحت و آسانی دارند که باعث می شود وقتی زمان کمی برای پخت دارید، گزینه خوبی باشد. اگر این قضیه در مورد شما صادق است، برچسب غذا هایی که ادعا می کنند فاقد گلوتن هستند را به دقت بخوانید تا مطمئن شوید که خطر انتقال آلودگی وجود ندارد.
دکتر اسلون می گوید که افراد مبتلا به بیماری سلیاک یا حساس به گلوتن می توانند اکثر غذا ها را بخورند. برنج، سیب زمینی و آرد ذرت، که از ذرت تهیه می شود ، حاوی گلوتن نیستند، بنابراین خوب هستند.
مزایای رژیم غذایی بدون گلوتن
با این که اکثر افراد هیچ بهره خاصی از قطع گلوتن نمی برند، اما کسانی که گلوتن را به دلیل حساسیت یا بیماری سلیاک حذف می کنند، لطف بزرگی در حق خودشان می کنند . گلوتن باعث آسیب به روده کوچک مبتلایان به بیماری سلیاک می شود که این مشکل می تواند منجر به کمبود مواد مغذی به دلیل سوء جذب شود. با حذف گلوتن از رژیم غذایی، می توان این بیماری را مدیریت کرد تا به روده فرصتی برای بهبودی داده شود.
با پرهیز از مصرف گلوتن تحریک پذیری پوشش روده متوقف می شود که معنایش این است که روده سالم می ماند و می تواند به کار خودش برای جذب تمام مواد مغذی غذای هضم شده ادامه بدهد. اگر دیواره روده در اثر یک واکنش آلرژیک مداوم ملتهب شود، آسیب دیده می شود و نمی تواند به طور موثر عمل جذب را انجام بدهد . این مشکل باعث عدم جذب بسیاری از مواد مغذی، به ویژه آهن و فولات می شود.
علائم کسانی که آلرژی وابسته به IgE یا آلرژی گندم دارند، ممکن است با بیماری سلیاک متفاوت باشد، اما این افراد به طور مشابه متوجه خواهند شد که پرهیز از مصرف محصولات گندم به کنترل علائم آن ها کمک می کند. با این که این گلوتن نیست که به آن واکنش نشان می دهند ، اما ممکن است رژیم غذایی بدون گلوتن را برای خودشان مؤثر ترین بدانند.
کسانی که حساسیت گلوتن غیر سلیاکی دارند، با خوردن گلوتن هیچ آسیب واقعی را تجربه نمی کند ، اما ممکن است برای هضم آن دچار مشکل شوند و علائمی مثل نفخ، اسهال و گاز را از خودشان بروز بدهند. این علائم می تواند بسیار دردناک باشد، بنابراین پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن هم ممکن است به این افراد کمک کند که بدون مشکل و علائم باشند . حساسیت به گلوتن غیر سلیاکی بیشتر یک نوع عدم تحمل است تا یک بیماری، بنابراین سطح حساسیت به گلوتن ممکن است کم تر باشد. اگر این بیماری را دارید، ممکن است نیازی نباشد از انتقال آلودگی پیشگیری کنید، زیرا این یک آلرژی یا بیماری نیست و مقادیر کم گلوتن ممکن است برای تان محرک نباشد.
در رژیم غذایی بدون گلوتن چه بخوریم و از چه چیز هایی باید پرهیز کرد؟
چه نخوریم:
- محصولات گندم مثل نان، پاستا، کوسکوس و غلات ( یادتان باشد که جو های دوسر مخصوص فرنی ممکن است حاوی گلوتن ناشی از آلودگی متقابل باشند )
- محصولات چاودار مثل کراکر و نان چاودار
- آبجو
- شیرینی و پای
- کیک و کلوچه
چه بخوریم:
- سیب زمینی
- میوه و سبزیجات
- غلاتی مثل کینوا ، برنج و ذرت
- حبوبات و محصولات حبوبات مثل توفو
- جایگزین های آرد مثل آرد برنج و سیب زمینی
- دانه ها و آجیل ها فرآوری نشده و به شکل طبیعی خودشان
- تخم مرغ تازه
- گوشت، مرغ و ماهی تازه (مزه دار نشده و داخل روکش خمیری قرار نگرفته)
در ادامه بخوانید: آیا غذا می تواند سلامت روان را بهبود بخشد؟
