آرتریت عفونی (یا سپتیک)، عفونت مایع و بافت های مفصلی است که معمولاً توسط باکتری ها ایجاد می شود اما گاهی اوقات توسط ویروس ها یا قارچ ها نیز ایجاد می گردد. در این مطلب با آرتریت عفونی و روش های تشخیص و درمان آن آشنا می شوید.
چند نکته ی کلیدی:
- باکتری ها، ویروس ها یا قارچ ها ممکن است از طریق جریان خون یا عفونت های بافت های مجاور به مفصل منتقل شوند و باعث عفونت گردند.
- درد، ورم و تب ناشی از عفونت، معمولاً پس از چند ساعت یا چند روز ایجاد می شود.
- برای تشخیص این بیماری، مایع مفصلی با سوزن خارج می شود و مورد آزمایش قرار می گیرد.
- برای درمان این بیماری، باید مصرف آنتی بیوتیک ها بلافاصله شروع شود.
دو نوع آرتریت عفونی وجود دارد:
- حاد
- مزمن
آرتریت عفونی حاد
آرتریت عفونی حاد که توسط باکتری ها ایجاد می شود، به سرعت شروع می شود. بیشتر موارد آرتریت عفونی حاد هستند. آرتریت عفونی حاد می تواند افراد سالم و همچنین افرادی که دارای عوامل خطر این بیماری هستند را تحت تأثیر قرار دهد. در اثر آرتریت عفونی حاد، غضروف داخل مفاصل که برای عملکرد طبیعی مفصل ضروری است، می تواند ظرف چند ساعت یا چند روز از بین برود یا آسیب ببیند.
گاهی اوقات آرتریت در افرادی ایجاد می شود که دارای عفونت هایی مانند عفونت اندام تناسلی یا اندام های گوارشی هستند بطوریکه استخوان ها یا مفاصل را درگیر نمی کند. این نوع آرتریت واکنشی به آن عفونت است و به همین دلیل آرتریت واکنشی یا ری اکتیو نامیده می شود. در آرتریت واکنشی، مفصل ملتهب است اما در واقع عفونی نشده است. بعبارت دیگر آرتریت واکنشی به معنی ایجاد التهاب در یک مفصل به دنبال عفونت دیگری در قسمت های دیگر بدن است.
آرتریت عفونی مزمن
آرتریت عفونی مزمن طی چند هفته به تدریج شروع می شود. تعداد کمی از موارد آرتریت عفونی، مزمن هستند. آرتریت عفونی مزمن اغلب افرادی را که دارای ریسک فکتورها یا عوامل خطر هستند، تحت تأثیر قرار می دهد.
شایع ترین مفاصلی که عفونی می شوند شامل زانو، شانه، مچ، لگن یا مفصل ران، آرنج و مفاصل انگشتان دست می باشند. اکثر عفونت های باکتریایی، قارچی و مایکوباکتریایی تنها یک مفصل و گهگاه چندین مفصل را تحت تأثیر قرار می دهند. به عنوان مثال باکتری های عامل بیماری لایم اغلب مفاصل زانو را آلوده می کنند. باکتری های گونوکوک (که باعث سوزاک می شود)، ویروس ها (مانند هپاتیت) و برخی از انواع باکتری ها می توانند چند یا چندین مفصل را به طور همزمان آلوده کنند.
علل آرتریت عفونی
ارگانیسم هایی ازجمله باکتری هایی که باعث عفونت می شوند، معمولاً از طریق عفونت های مجاور (مانند استئومیلیت یا عفونت استخوان) یا از طریق جریان خون به مفصل منتقل می شوند. علاوه بر این مفاصل می توانند از طریق جراحی، تزریق یا جراحت (مانند زخم ناشی از گاز انسان، سگ، گربه یا موش) بطور مستقیم نیز عفونی شوند.
آرتریت عفونی حاد
آرتریت عفونی حاد معمولاً توسط باکتری ها و ویروس ها ایجاد می شود.
باکتری های مختلف می توانند مفصل را عفونی کنند اما باکتری های عامل عفونتی که به احتمال زیاد باعث آرتریت عفونی حاد می شوند، به سن فرد بستگی دارد:
- نوزادان: استافیلوکوکوس اورئوس استرپتوکوک های گروه B ، اشرشیاکلی ( (E. coliو سایر باکتری های معروف به باسیل های گرم منفی
- نوزادان و کودکان خردسال: استافیلوکوکوس اورئوس، استرپتوکوک ها، باسیل های گرم منفی و گینگلا
- کودکان بزرگتر و بزرگسالان: استافیلوکوکوس اورئوس، استرپتوکوک و گونوکوک
اسپیروکت ها نیز باکتری هایی هستند که باعث بیماری لایم و سفلیس می شوند و می توانند مفاصل را عفونی کنند.
ویروس هایی مانندHIV ، پاروویروس ها و آنهایی که باعث سرخچه، اوریون و هپاتیت B و هپاتیت C می شوند، می توانند مفاصل هر فردی را در هر سنی عفونی کنند.
آرتریت عفونی ریسک فکتورها یا عوامل خطر مختلفی دارد اما این عوامل در کودکان مبتلا به این بیماری، بطور کامل شناخته شده نیست.
عوامل خطر آرتریت عفونی حاد عبارتند از:
- داشتن سابقه عفونت مفصلی
- جراحی مفصلی یا مفصل مصنوعی
- استفاده از سوزن سرنگ برای تزریق دارو
- ابتلا به بیماری های مزمن (مانند دیابت، لوپوس و اختلالات مزمن ریوی یا کبدی)
- بالا بودن سن
- اعتیاد به الکل
- رفتارهایی که خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی را افزایش می دهد (مانند داشتن رابطه جنسی با چند شریک جنسی بدون استفاده از کاندوم)
- اختلالاتی که باعث آسیب مداوم مفاصل می شوند (از جمله آرتریت روماتوئید، آرتروز و آرتریت ناشی از آسیب)
- عفونتی که به جریان خون می رسد (باکتریمی)
- هموفیلی
- افرادی که تحت درمان دیالیز قرار می گیرند
- ابتلا به عفونت های پوستی
- ابتلا به بیماری کم خونی داسی شکل
همچنین برخی باکتری ها ممکن است در افراد مبتلا به ذات الریه (عفونت ریه) یا سپسیس (عفونت خون) در یک یا چند مفاصل رسوب کرده و منجر به آرتریت عفونی شوند.
آرتریت عفونی حاد ممکن است در کودکانی رخ دهد که عامل خطری ندارند. حدود 50 درصد از کودکان مبتلا به عفونت مفصلی، زیر 3 سال سن دارند. با این حال واکسیناسیون معمول دوران کودکی برای هموفیلوس آنفلوآنزا و استرپتوکوکوس پنومونیه باعث کاهش شیوع این بیماری در این گروه سنی می شود.
آرتریت عفونی مزمن
آرتریت عفونی مزمن معمولاً توسط مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (عامل اصلی سل)، قارچ ها یا باکتری ها ایجاد می شود.
عوامل خطر آرتریت عفونی مزمن عبارتند از:
- روماتیسم مفصلی
- ویروس نقص سیستم ایمنی انسانی یا اچ آی وی
- سرکوب سیستم ایمنی (به دلیل سرطان یا استفاده از داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند)
- داشتن مفصل مصنوعی
آیا میدانستید که …
افرادی که به آرتریت مزمن مانند روماتیسم مفصلی مبتلا هستند و ناگهان دچار درد و ورم در یک مفصل می شوند باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرند، زیرا ممکن است دچار عفونت شده باشند حتی اگر تب نداشته باشند.
علائم آرتریت عفونی
علائم آرتریت عفونی حاد، معمولاً در عرض چند ساعت تا چند روز شروع می شود. مفصل عفونی معمولاً به شدت دردناک و گاهی قرمز و گرم می شود. بطوریکه حرکت دادن یا لمس آن بسیار دردناک می باشد. مایع در مفصل آلوده جمع می شود و باعث متورم و سفت شدن آن می گردد. علائم گاهی شامل تب و لرز نیز می شود.
آرتروز گنوکوک معمولاً علائم خفیف تری ایجاد می کند. فرد مبتلا به این وضعیت معمولاً به مدت 5 تا 7 روز تب می کند. علاوه بر این ممکن است تاول های پوستی، برجستگی، زخم یا بثورات یا زخم هایی روی دهان یا اندام تناسلی، دست ها یا پاها داشته باشد. درد ممکن است قبل از متورم شدن و حساس شدن مفصل، از مفصلی به مفصل دیگر منتقل شود. تاندون ها هم ممکن است ملتهب شوند.
نوزادان و کودکان بسیار خردسال که نمی توانند احساسات خود را ابراز کنند، تمایل ندارند مفصل عفونی را حرکت دهند، تحریک پذیر هستند، از غذا خوردن امتناع می کنند و ممکن است تب داشته باشند یا نداشته باشند. کودکان خردسال مبتلا به عفونت زانو یا لگن ممکن است از راه رفتن اجتناب کنند.
علائم آرتریت عفونی مزمن معمولاً شامل ورم تدریجی، گرمای ملایم مفصل، قرمزی خفیف ناحیه مفصل و درد است که ممکن است خفیف تر یا شدیدتر از آرتریت عفونی حاد باشد. در این وضعیت معمولاً یک مفصل درگیر می شود.
اگر علت آرتریت عفونی گاز (گزش) عفونی باشد ،افراد ممکن است علائم دیگری مانند علائم بیماری لایم یا ورم غدد لنفاوی هم داشته باشند.
روش های تشخیص آرتریت عفونی
- آزمایش مایع مفصلی
- آزمایش خون
- آزمایش خلط، مایع نخاعی و آزمایش ادرار
- آزمایشات تصویر برداری مانند اشعه ایکس، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) یا سونوگرافی
پزشک سابقه ی پزشکی بیمار را بررسی می کند. افرادیکه سابقه ی ابتلا به عفونت مفصلی دارند و یا علائم این بیماری را از خود نشان می دهند، مشکوک هستند و باید مورد آزمایش قرار بگیرند.
معمولاً نمونه مایع مفصلی با سوزن (که به آن آسپیراسیون مفصلی یا آرتروسنتز گفته می شود) گرفته می شود. این آزمایش برای اهداف مختلف و آزمایش باکتری ها و سایر موجودات زنده انجام می شود. آزمایشگاه می تواند آزمایش کشت انجام دهد و باکتری های عفونی را از مایع مفصلی شناسایی کند، مگر اینکه فرد به تازگی آنتی بیوتیک مصرف کرده باشد. با این حال باکتری های عامل سوزاک، بیماری لایم و سفلیس به سختی از مایع مفصلی بازیابی می شوند. اگر باکتری ها در محیط کشت رشد کنند، آزمایشگاه آزمایش می کند که کدام آنتی بیوتیک برای درمان آن موثرتر است.
آزمایش خون برای تشخیص آرتریت عفونی به این دلیل انجام می شود که باکتری های عامل عفونت مفصل، اغلب در جریان خون ظاهر می شوند. خلط، مایع نخاعی و ادرار نیز ممکن است از نظر وجود باکتری مورد آزمایش قرار گیرند تا به تعیین منبع عفونت و تعیین اینکه آیا عفونت در جای دیگری قرار دارد یا خیر کمک کنند.
فیبرومیالژیا (دردهای مفصلی): علایم و 5 درمان طبیعی تسکین درد
اگر پزشکان مشکوک باشند که آرتریت عفونی ناشی از گونوکوک است، نمونه هایی نیز از مجرای ادرار، دهانه رحم، راست روده و گلو گرفته می شود. در این مورد آزمایشات مربوط به عفونت کلامیدیایی دستگاه تناسلی (یکی دیگر از بیماریهای مقاربتی) نیز انجام می شود زیرا بسیاری از افرادی که به سوزاک مبتلا هستند، به عفونت کلامیدیا نیز مبتلا می باشند.
پزشکان ممکن است از اشعه ایکس مفصل آسیب دیده، برای رد بیماری های دیگر استفاده کنند. اگر مفصل به راحتی قابل آزمایش یا آسپیراسیون نباشد، پزشکان ممکن است تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) انجام دهند. MRI یا سونوگرافی نیز برای شناسایی تجمع مایعات یا چرک ها (آبسه) انجام می شود.
آیا آرتریت عفونی خطرناک است؟
آرتریت عفونی ناشی از باکتری های غیر گنوکوکی می تواند غضروف مفصلی را در عرض چند ساعت یا چند روز برای همیشه از بین ببرد.
آرتریت عفونی ناشی از باکتری گونوکوک معمولاً به مفاصل آسیب دائمی نمی رساند.
بطور کلی اگر آرتریت عفونی به موقع تشخیص داده شود، قابل درمان است و تنها چند روز پس از شروع درمان، علائم بهبود پیدا می کنند. اما اگر این بیماری درمان نشود، می تواند باعث آسیب دائمی به مفاصل گردد.
درمان آرتریت عفونی
- آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضد قارچ
- تخلیه مایع مفصلی
- آتل بندی مفصل و به دنبال آن فیزیوتراپی
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) هم می توانند به کاهش درد، التهاب و تب کمک کنند.
آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضد قارچ
اگر به عفونت مفاصل مشکوک شده اید، توصیه می شود که هر چه زودتر مصرف آنتی بیوتیک ها را آغاز کنید حتی قبل از اینکه آزمایشگاه، ارگانیسم عفونت زا را شناسایی کند. آنتی بیوتیک های از بین برنده ی باکتری های عفونت زا، معمولاً 48 ساعت پس از انجام آزمایش مایع مفصلی، تجویز می شود. آنتی بیوتیک ها ابتدا بصورت وریدی تجویز می شوند تا از رسیدن مقدار کافی دارو به مفصل عفونی اطمینان حاصل شود.
اگر آنتی بیوتیک ها در برابر باکتری های عفونی موثر باشند، بهبودی معمولاً در عرض 48 ساعت حاصل می شود. پزشک به محض دریافت نتایج آزمایشگاهی، ممکن است بسته به حساسیت باکتری عفونت زا به آنتی بیوتیک های خاص، نوع آنتی بیوتیک را تغییر دهد. تزریق آنتی بیوتیک های داخل وریدی به مدت 2 تا 4 هفته ادامه می یابد. سپس آنتی بیوتیک های خوراکی با دوزهای بالا به مدت 2 تا 6 هفته دیگر تجویز می شوند.
علایم آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) و نکاتی در مورد سبک زندگی
عفونت های طولانی مدتی که پس از مصرف آنتی بیوتیک های معمولی از بین نمی رود، ممکن است توسط مایکوباکتریوم ها یا قارچ ها ایجاد شده باشند. عفونت های ناشی از قارچ ها با داروهای ضد قارچ درمان می شوند. عفونت های ناشی از مایکوباکتریوم با ترکیبی از آنتی بیوتیک ها درمان می شوند. بطور کلی عفونت های ناشی از قارچ ها و مایکوباکتریوم ها به درمان طولانی مدت نیاز دارند.
عفونت های ناشی از ویروس ها معمولاً به درمان آنتی بیوتیکی پاسخ نمی دهند و باید با روش های دیگری درمان شوند.
تخلیه مایع مفصلی
در این روش پزشک معمولا چرک را با سوزن (آسپیراسیون) برمی دارد تا از تجمع آن جلوگیری کند زیرا چرک انباشته ممکن است به مفصل آسیب برساند و درمان با آنتی بیوتیک ها را دشوارتر کند. اگر تخلیه با سوزن مشکل (مانند مفصل ران) یا ناموفق باشد، آرتروسکوپی انجام می گیرد. این روش به منظور مشاهده، تشخیص و درمان ضایعات داخل مفصل انجام می شود. آسپیراسیون اغلب بیش از یک بار انجام می شود. گاهی لوله ای برای تخلیه چرک در جای خود باقی می ماند.
آتل بندی مفصل و به دنبال آن فیزیوتراپی
آتل بندی مفصل (برای جلوگیری از حرکت آن) در چند روز اول عفونت انجام می شود تا به تسکین درد کمک کند. پس از آن نیز برای تقویت ماهیچه ها و جلوگیری از سفتی و از دست دادن دائمی عملکرد مفاصل، فیزیوتراپی آغاز می شود.
