در آزمایش فاویسم (بیماری باقلایی) سطح آنزیم گلوکز ۶ فسفات دهیدروژناز اندازه گیری میشود، این آنزیمی است که در خون شما وجود دارد. آنزیم نوعی پروتئین است که در عملکرد سلولها نقش دارد. در این مطلب شما را به طور کامل با این آزمایش آشنا می کنیم.
فاویسم به عملکرد نرمال گلبولهای قرمز کمک میکند و همچنین موجب حفاظت آنها درمقابل ترکیبات جانبی مضر میشود که میتواند هنگام مبارزه با عفونت توسط برخی داروها، در بدن تجمع کنند. کاهش فاویسم موجب آسیب پذیری بیشتر گلبولهای قرمز در فرایند همولیز (تخریب گلبول قرمز) میشود. فاویسم یک آزمایش خون ساده است. این آزمایش برای پی بردن به نقایص فاویسم انجام میشود.
آزمایش فاویسم به چه منظور انجام میشود؟
نقص فاویسم یک اختلال ارثی است. این بیماری بیشتر در مردان آفریقایی، آسیایی یا مدیترانه ای رایج است. فاویسم در مردان بیشتر از زنان شایع است. نقص در این آنزیم موجب نوعی کم خونی بنام آنمی همولیتیک (نوعی کم خونی ناشی از همولیز) میشود. تست فاویسم اغلب برای تعیین علل کم خونی همولیتیک مورد استفاده قرار میگرد.
فاویسم از گلبولهای قرمز درمقابل موادشیمیایی بنام گونه های اکسیژن واکنش پذیر ROS محافظت میکند. ROS درموارد زیر در بدن ساخته میشود:
- در طول تب یا عفونت
- مصرف داروهای خاص
- هنگام خوردن باقلا
اگر سطح فاویسم خیلی پایین باشد، گلبولهای قرمز نمیتوانند از بدن درمقابل این موادشیمیایی محافظت کنند. گلبولهای قرمز از بین میروند و منجر به آنمی میشود.
حتما بخوانید: بیماری فاویسم، درمان گیاهی، داروهای ممنوعه، نوزادان و نکات مهم دیگر
برخی غذاها، داروها، عفونتها و استرس شدید موجب حملات همولیتیک میشود. حملات همولیتیک به معنی تخریب سریع گلبولهای قرمز است. در افرادیکه به بیماری کم خونی همولیتیک مبتلا هستند، بدن قادر به جایگزینی گلبولهای قرمز از دست رفته نیست.
چه علایمی پزشک را به آزمایش فاویسم وادار می کند؟
پزشکان بسته به علایمی مانند موارد زیر، برای افرادیکه مشکوک به آنمی همولیتیک هستند، یک آزمایش فاویسم تجویز میکنند:
- طحال بزرگ شده
- ضعف
- خستگی
- زردی
- پوست رنگ پریده
- ضربان قلب سریع
- قرمز یا قهوه ای شدن ادرار
- تنگی نفس
آزمایش فاویسم زمانی انجام میشود که پزشک تمام علل دیگر کم خونی و زردی را رد کرده باشد. آنها زمانی این آزمایش را انجام میدهند که حملات همولیتیک فروکش کرده باشد.
خطرات آزمایش فاویسم چیست؟
خون دادن یک فرایند روتین است و بندرت موجب عوارض جانبی جدی میشود. درموارد بسیار نادر خطرات خون دادن عبارتنداز:
- خونریزی زیر پوستی
- خونریزی بیش ازحد
- ضعف
- عفونت در محل سوراخ سوزن
حتما بخوانید: همه عوارض کم خونی بر مغز، پوست و بدن (طبق نظر 3 فوق تخصص)
چگونه خود را برای آزمایش فاویسم آماده کنیم؟
برخی داروها ممکن است با نتایج این آزمایش تداخل داشته باشند. درمورد همه ی داروهای تجویزی و غیرتجویزی و همچنین مکملهای غذایی با پزشک صحبت کنید. پزشک ممکن است به شما توصیه کند قبل از انجام این آزمایش، مصرف این داروها را متوقف کنید. آزمایش فاویسم نباید بلافاصله پس از انتقال خون انجام شود، انجام اینکار موجب عدم اعتبار در نتایج میشود.
اگر اخیرا باقلا خورده اید یا از سولفا داروها مصرف کرده اید به پزشک اطلاع دهید. سولفا داروها عبارتنداز:
- داروهای آنتی بیوتیک یا ضدقارچ
- داروهای دیورتیک یا قرصهای آب
- داروهای ضدانعقاد
سولفاداروها موجب واکشنهای سخت بخصوص در افراد مبتلا به فاویسم میشوند. اگر حملات همولیتیک اتفاق افتاد، آزمایش فاویسم ممکن است با تاخیر انجام شود چون بر نتایج آزمایش تاثیرگذار خواهد بود.
پزشک درمورد نحوه ی آماده شدن برای خون دادن توصیه های لازم را انجام میدهد. ناشتا بودن قبل از آزمایش لازم نیست.
حتما بخوانید: روش ساده تشخیص علائم کم خونی + بهترین رژیم غذایی برای درمان قطعی
نحوه انجام آزمایش فاویسم چگونه است؟
- خون گرفتن در بیمارستان یا آزمایشگاهها انجام میگیرد.
- پرستار یا مسئول آزمایشگاه قبل از فروکردن سوزن در پوست، آن را تمیز میکند تا از آلوده شدن پوست جلوگیری شود.
- یک بند برروی بازو میبندد تا رگها مشخص شوند.
- ممکن است پرستار چندین نمونه ی خون از بازو بگیرد
- وقتی نمونه ی خون گرفته شد، یک گاز یا باند برروی آن قرار میدهند
- نمونه ها برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده میشوند. نتایج آزمایش باید به پزشک نشان داده شود.
- سطح طبیعی افراد 1 ساله و بالاتر 8.8-13.4 واحد در هر گرم هموگلوبین (U/gHb) است.
بعد از آزمایش فاویسم چه اتفاقی می افتد؟
سطح پایین فاویسم خون نشاندهنده ی یک نقص ارثی است. هیچ درمانی برای این اختلال وجود ندارد. بااینحال بااجتناب از برخی عوامل میتوان از حملات همولیتیک و علایم آنمی پیشگیری کرد. عوامل مرتبط با حملات همولیتیک نقص فاویسم عبارتنداز:
- خوردن باقلا
- سولفا داروها
- نفتالین
- دیگر عوامل بالقوه مانند مصرف آسپیرین و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن
مواد دیگری وجود دارند که باید از آنها اجتناب کنید، این عوامل تداخلاتی بوجود می آورد. این مواد عبارتنداز:
- متیلن بلو
- نیتروفورانتوئین، دارویی که برای عفونت مجاری ادراری استفاده میشود.
- فناستین که یک مسکن است.
- پریماکین که یک داروی ضدمالاریا است.
- Quercetin، ترکیبی است که در بعضی مکملهای غذایی استفاده میشود.
در ادامه بخوانید: بهترین و جدیدترین روش درمان خانگی کم خونی با روش گیاهی سنتی
