عوارض داروی آتنولول، فواید و مقدار مصرف آن

از مجلات پزشکی معتبر دنیا استفاده کردیم و در این مطلب به طور کامل شما را با داروی آتنولول، عوارض جانبی، کاربردها، طرز استفاده صحیح و نکات مهم مورد نیاز دیگر آشنا می کنیم.

آتنولول چیست؟

• آتنولول نام دارویی خوراکیست که هم به صورت ژنریک و هم به شکل تجاری عرضه می شود و نام تجاری آن تنورمین (Tenormin) است.
• آتنولول قرصیست که فقط به شکل خوراکی و از راه دهان مصرف می شود.
• از این دارو برای درمان فشار خون بالا و درد قفسه سینه می توان استفاده کرد.
• علاوه بر این آتنولول از بروز حمله قلبی و یا آسیب های قلبی بعد از حمله قلبی جلوگیری می کند (برای کاهش فشار به عضله قلب)

نحوه اثرگذاری

این دارو در دسته داروهای بتا بلوکر قرار دارد. دسته دارویی به گروهی از داروها گفته می شود که عملکردی مشابه با هم دارند و در شرایط شبیه به هم استفاده می شوند.

سلول های قلبی دارای گیرنده های بتا هستند و وقتی آدرنالین یکی از این گیرنده ها را فعال می کند فشار خون و ضربان قلب افزایش می یابد. بتا بلوکرها یا مسدود کننده های بتا اجازه نمی دهند که گیرنده های بتا در قلب و عروق خونی تحت تاثیر آدرنالین قرار بگیرند و به این ترتیب با کاهش فشار در عروق خونی باعث پایین آمدن فشار خون و کاهش درد قفسه سینه می شوند. علاوه بر این بتا بلوکرها میزان نیاز قلب به اکسیژن را هم کاهش می دهند. البته این داروها برای همیشه فشار خون بالا و درد قفسه سینه را درمان نمی کنند اما به مدیریت علائم این بیماری ها کمک می کنند.

حتما بخوانید: 10 تا از بهترین روشهای گیاهی برای تقویت قلب طبق تحقیقات جدید

عوارض جانبی

عوارض جانبی رایج

• سردی دست و پاها
• یبوست
• اسهال
• سرگیجه
• سردرد
• از بین رفتن کامل میل جنسی یا کاهش آن
• تنگی نفس
• خستگی بی دلیل
• پا درد
• فشار خون پایینتر از حد نرمال

اگر این عوارض ملایم و خفیف باشند معمولا در عرض چند روز یا چند هفته از بین می روند اما در صورت بروز علائم شدید یا طولانی شدن این عوارض حتما با پزشکتان صحبت کنید.

عوارض جانبی جدی

اگر بعد از مصرف آتنولول دچار عوارض جانبی جدی شدید حتما به پزشک مراجعه کنید و اگر احساس می کنید علائم حیاتی تان تحت تاثیر مصرف آتنولول قرار گرفته و سلامتی تان به خطر افتاده است با اورژانس تماس بگیرید. عوارض جانبی مهم و جدی آتنولول عبارتند از:

واکنش آلرژیک که با علائم زیر همراه است:

• راش، جوش یا دانه های پوستی قرمز و بزرگ
• تب
• تورم دستها، ساق پا و مچ پاها
• تورم گلو و زبان
• مشکلات تنفسی

افسردگی که نشانه های آن شامل موارد زیر است:

• احساس غم و اندوه و نا امیدی
• اضطراب
• خستگی
• عدم تمرکز

تداخلات دارویی

برای جلوگیری از بروز تداخلات دارویی حتما قبل از مصرف آتنولول پزشکتان را در جریان سایر داروهای مصرفی تان قرار بدهید. یادتان باشد پزشک باید از همه داروها، ویتامین ها و مکمل های گیاهی مورد استفاده تان با خبر شود. ضمنا اگر سوالی درباره مصرف آتنولول به همراه داروهای دیگر دارید حتما از پزشکتان بپرسید.

داروهایی که مصرفشان با آتنولول تداخل دارویی ایجاد می کند و نباید همزمان مصرف شوند، عبارتند از:

1- داروهای روانپزشکی

داروهایی مثل رزرپین (Reserpine) و داروهای مهار کننده مونو آمین اکسیداز MAOIs باعث افزایش اثرات آتنولول می شوند و ممکن است احساس سرگیجه یا تپش قلب ناشی از مصرف آتنولول را افزایش بدهند.

داروهای مهار کننده مونو آمین اکسیداز (MAOIs) تا 14 روز بعد از مصرف با آتنولول تداخل دارویی ایجاد می کنند و اثرات آن را افزایش می دهند. برخی از این داروها عبارتند از:

• ایزو کربوکساید
• فلنزین
• سلژیلین
• ترانیل سیپرومین

2- داروهای تنظیم کننده ریتم قلب

مصرف بعضی از داروهای قلبی همراه با آتنولول باعث کاهش ضربان قلب می شود. این داروها عبارتند از:

• گل انگشتانه
• آمیودارون
• دیزوپرامید

3- مسدود کننده های کانال کلسیم یا کلسیم بلوکرها

از کلسیم بلوکرها هم درست مثل آتنولول برای درمان فشار خون بالا و چند مشکل قلبی دیگر استفاده می شود. مصرف این داروها با آتنولول انقباضات قلب را کاهش می دهد و سرعت ضربان قلب را پایین می آورد. در برخی مواقع پزشکان با در نظر گرفتن احتیاط های لازم و نظارت دقیق از ترکیب هر دوی این داروها برای درمان بعضی از بیماری ها استفاده می کنند. برخی از داروهای مسدود کننده کانال کلسیم عبارتند از:

• آملودیپین
• دیلتیازم
• فلودیپین
• ایسرادیپین
• نیکاردیپین

4- آلفا بلوکرها

مسدود کننده های گیرنده آلفا یا آلفا بلوکرها فشار خون را پایین می آورند؛ بنابراین اگر همراه با آتنولول مصرف شوند باعث افت فشار خون می شوند. برخی از این داروها عبارتند از:

• گوانتیدین
• آلفا- متیل دوپا
• پرازوسین

اگر قرار است کلونیدین و آتنولول با هم استفاده شوند باید بسیار محتاط بود و مصرف آنها را کنترل کرد. قطع مصرف ناگهانی کلونیدین در حالیکه مصرف آتنولول همچنان ادامه دارد باعث افزایش ناگهانی فشار خون می شود و بسیار خطرناک است.

5- داروهای ضد درد و مسکن

مصرف اندومتاسین (indomethacin) به همراه آتنولول باعث کاهش اثر آتنولول می شود و فشار خون همچنان بالا می ماند.

هشدارهای مصرف

• روی آتنولول مهمترین هشدار سازمان غذا و داروی آمریکا یعنی هشدار جعبه سیاه زده شده است تا پزشکان و بیماران را از خطرات مصرف این دارو مطلع کند.
• هیچ وقت مصرف آتنولول را به طور ناگهانی متوقف نکنید چون ممکن است با درد شدید در قفسه سینه، افزایش ناگهانی فشار خون و یا حتی حمله قلبی مواجه شوید؛ بنابراین قطع مصرف آتنولول به هیچ وجه توصیه نمی شود. اگر لازم است که مصرف دارو را متوقف کنید حتما پزشکتان را در جریان قرار بدهید تا کم کم دوز مصرفی تان را کاهش بدهد.
• آسم یا بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD): اگر مبتلا به آسم یا بیماری انسداد ریوی مزمن هستید مصرف آتنولول باعث تشدید و بدتر شدن بیماری تان می شود. آتنولول با مسدود کردن گیرنده های مختلف بتا در راه های تنفسی باعث تنگ شدن مجرای تنفسی و در نتیجه تشدید آسم و انسداد ریوی مزمن می شود.
• دیابت: مصرف آتنولول ممکن است علائم مهم قند خون بالا مثل تپش قلب و یا افزایش ضربان قلب را پنهان کند و در چنین شرایطی تشخیص قند خون بالا در بیمار بسیار مشکل می شود.
• گردش خون ضعیف: اگر دچار مشکلات مربوط به گردش خون ضعیف هستید مصرف آتنولول این مشکلات را تشدید می کند. آتنولول فشار خون را کاهش می دهد بنابراین ممکن است خونرسانی به دست ها و پاها با اختلال مواجه شود.

هشدار بروز واکنش آلرژیک

مصرف آتنولول ممکن است منجر به بروز واکنش شدید آلرژیک شود که با علائم زیر همراه است:

• راش، جوش یا دانه های پوستی قرمز و بزرگ
• تورم دستها، ساق پا و مچ پاها
• تورم گلو و زبان
• مشکلات تنفسی
• در صورت بروز این علائم و یا تشدید آنها حتما به پزشک مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید.
• اگر قبلا از این دارو استفاده کرده اید و دچار واکنش های آلرژیک شده اید به هیچ وجه دوباره آن را استفاده نکنید چون ممکن است باعث مرگ شود.

هشدارهای مهم برای سایر افراد

خانم های باردار: آتنولول از نظر مصرف در دوران بارداری در رده D قرار دارد که نشان دهنده دو مساله است:

1. تحقیقات نشان می دهند مصرف آتنولول در دوران بارداری خطر بروز عوارض جانبی دارو روی جنین را افزایش می دهد.
2. ممکن است مزایای استفاده از این دارو در دوران بارداری خطرات بالقوه ای را هم به همراه داشته باشد.

مصرف آتنولول در سه ماهه دوم بارداری احتمال تولد نوزاد با وزن پایینتر از حد نرمال را افزایش می دهد. علاوه بر این مادرانی که در دوران بارداری آتنولول مصرف می کنند بیشتر از بقیه در معرض خطر ابتلا به هایپوگلیسمی (افت ناگهانی قند خون) و برادی کاردی (کند شدن ضربان قلب طبیعی) قرار می گیرند.

• اگر آتنولول مصرف می کنید و باردار هم هستید حتما پزشکتان را در جریان قرار بدهید. آتنولول تنها داروی کاهنده فشار خون نیست و پزشک می تواند داروی مناسب دیگری را جایگزین آن کند یا دوز دارو را پایین بیاورد تا در طول بارداری و شیردهی تان دچار عوارض جانبی کمتری شوید.
• اگر در طول دوره مصرف آتنولول باردار شدید حتما پزشکتان را مطلع کنید.

مادران شیرده: شیر مادر آتنولول را جذب می کند و به این ترتیب دارو از راه شیر وارد بدن نوزاد می شود. نوزادانی که از این طریق آتنولول دریافت می کنند نیز در معرض ابتلا به هایپوگلیسمی (افت ناگهانی قند خون) و برادی کاردی (کند شدن ضربان قلب طبیعی) قرار می گیرند.

میزان مصرف آتنولول

دقت داشته باشید که ممکن است به همه دوزها و اشکال دارویی آتنولول در این مطلب اشاره نشود. میزان مصرف هر دارو، شکل مناسب برای مصرف و چگونگی مصرف آن به عوامل زیر بستگی دارد:

• سن فرد
• بیماری تحت درمان
• شدت بیماری
• سایر شرایط پزشکی موجود
• واکنش بیمار به دوز اولیه دارو

دوز مناسب برای افراد مبتلا به فشار خون بالا

• بزرگسالان (18 تا 64 سال): معمولا در بزرگسالان روند درمان با آتنولول با دوز 50 میلی گرم و یکبار در روز شروع می شود و پزشک کم کم دوز مناسب بیمار را تنظیم می کند.
• کودکان (نوزاد تازه متولد شده تا فرد 17 ساله): اثرات این دارو روی کودکان مورد مطالعه قرار نگرفته است و مصرف آن برای افراد زیر 18 سال ممنوع است.
• سالمندان (65 سال به بالا): توصیه می شود که از دوزهای پایین تر برای سالمندان استفاده شود چون داروها در بدن سالمندان به آهستگی عمل می کنند؛ بنابراین ممکن است دوز عادی و معمولی برای دیگران بیش از اندازه فشار خون آنها را کاهش دهد. اگر سالمند هستید توصیه می کنیم حتما زیر نظر پزشک دوز مناسب و مقدار مصرفتان هر روزتان را تعیین کنید.

دوز مناسب برای درمان آنژین (درد قفسه سینه)

• بزرگسالان (18 تا 64 سال): معمولا در بزرگسالان روند درمان با آتنولول با دوز 50 میلی گرم و یکبار در روز شروع می شود و پزشک کم کم دوز مناسب بیمار را تنظیم می کند.
• کودکان (نوزاد تازه متولد شده تا فرد 17 ساله): اثرات این دارو روی کودکان مورد مطالعه قرار نگرفته است و مصرف آن برای افراد زیر 18 سال ممنوع است.
• سالمندان (65 سال به بالا): توصیه می شود که از دوزهای پایین تر برای سالمندان استفاده شود چون داروها در بدن سالمندان به آهستگی عمل می کنند؛ بنابراین ممکن است دوز عادی و معمولی برای دیگران بیش از حد طبیعی روی آنها اثر بگذارد. اگر سالمند هستید توصیه می کنیم حتما زیر نظر پزشک دوز مناسب و مقدار مصرفتان هر روزتان را تعیین کنید.

حتما بخوانید: 7 تا از بهترین و جدیدترین روشهای علمی درمان خانگی فشارخون بالا (ثابت شده)

دوز مناسب برای مصرف بعد از حمله قلبی

• بزرگسالان (18 تا 64 سال): دوز مناسب آتنولول برای افرادی که دچار حمله قلبی شده اند کاملا بر اساس شرایط خود بیمار تعیین می شود و بستگی به علت و اثرات حمله قلبی دارد. پزشکتان با تحت نظر گرفتن روند کاهش فشار خون و همینطور واکنش قلب به دارو دوز مناسب فرد را تعیین می کند. معمولا اولین دوز آتنولول بعد از حمله قلبی در بیمارستان به بیمار داده می شود. اکثرا برای بزرگسالانی که در این شرایط قرار می گیرند مصرف آتنولول 100 میلی گرمی یک بار در روز تجویز می شود و در صورت لزوم پزشک کم کم دوز مناسب بیمار را تنظیم می کند.
• کودکان (نوزاد تازه متولد شده تا فرد 17 ساله): اثرات این دارو روی کودکان مورد مطالعه قرار نگرفته است و مصرف آن برای افراد زیر 18 سال ممنوع است.
• سالمندان (65 سال به بالا): توصیه می شود که از دوزهای پایین تر برای سالمندان استفاده شود چون داروها در بدن سالمندان به آهستگی عمل می کنند؛ بنابراین ممکن است دوز عادی و معمولی برای دیگران بیش از حد طبیعی روی آنها اثر بگذارد. اگر سالمند هستید توصیه می کنیم حتما زیر نظر پزشک دوز مناسب و مقدار مصرفتان هر روزتان را تعیین کنید.

ملاحظات مهم

• سالمندان: در شروع درمان احتمالا سالمندان به دوزهای پایینتر نیاز دارند چون حساسیت بدن آنها نسبت به دارو از افراد معمولی بیشتر است. علاوه بر این داروها از بدن سالمندان دیرتر دفع می شوند و در نتیجه روند درمان آنها با دوزهای پایین شروع و در صورت لزوم رفته رفته تنظیم می شود.
• افراد مبتلا به بیماری های کلیوی: بیماری های کلیه مانع از دفع کامل داروند می شوند و روی عملکرد آتنولول تاثیر می گذارند؛ بنابراین بهتر است در این مورد حتما با پزشکتان صحبت کنید.

راهنمای مصرف آتنولول

آتنولول قرصی خوراکیست که برای درمان بلند مدت استفاده می شود و اگر آن را طبق دستوری که پزشک برایتان تجویز کرده مصرف نکنید دچار عوارض جدی و خطرناک می شوید.

• اگر اصلا دارو را مصرف نکنید: اگر فشار خونتان بالاست و یا دچار درد قفسه سینه هستید و پزشک برایتان آتنولول تجویز کرده است باید حتما آن را مصرف کنید. در غیر این صورت فشار خون بالا به عروق خونی یا اندام های اصلی بدن مثل ریه ها، قلب و کبد آسیب جدی می زند و خطر بروز حمله قلبی نیز افزایش پیدا می کند.
• اگر مصرف دارو را ناگهان قطع کنید: در صورت قطع مصرف ناگهانی آتنولول خطر ابتلا به حمله قلبی افزایش پیدا می کند.
• اگر دارو را به طور منظم و طبق برنامه مصرف نکنید: اگر آتنولول را به شکل نامنظم و با دوزهای مختلف مصرف کنید در معرض خطرات جدی قرار می گیرید. این کار باعث نوسانات فشار خون و افزایش خطر حمله قلبی می شود.
• اگر یک دوز را فراموش کردید: در صورت فراموشی یک دوز، دوز بعدی را طبق برنامه مصرف کنید. هیچ وقت دو دوز را یک جا مصرف نکنید.

حتما بخوانید: روشهای استفاده از آب کرفس برای لاغری، فشار خون، دیابت، قوای جنسی و سم زدایی

ملاحظات مهم

اگر پزشک برایتان آتنولول تجویز کرده است هنگام مصرف آن نکات زیر را به خاطر داشته باشید:

ملاحظات عمومی

می توانید قرص آتنولول را نصف یا خرد کنید.

خود مراقبتی

از آنجایی که آتنولول برای کاهش فشار خون استفاده می شود احتمالا پزشک از شما می خواهد هر چند وقت یکبار فشار خونتان را اندازه گیری کنید و او را در جریان کاهش یا افزایش فشار خونتان قرار بدهید.

یک داروی مشابه: قرص والسارتان چیست؟ معرفی عوارض، کاربرد و سایر نکات مهم