در این مطلب نتیجه تحقیقات معتبر پزشکی راجب قرص فنوباربیتال، فواید، عوارض جانبی، نحوه استفاده اصولی و نکات مهم دیگر را در اختیار شما قرار می دهیم.
این دارو برای چیست؟
- فنوباربیتال متعلق به گروهی از داروها به اسم باربیتورات هست.
- از اون برای درمان بی خوابی (مشکل خواب) و به عنوان آرام بخش برای تسکین علائم اضطراب یا تنش استفاده میشه.
- همچنین برای کنترل انواع تشنج استفاده میشه؛ و عملکرد سیستم عصبی رو بهبود میبخشه.
- فنوباربیتال برای کاهش سطح بیلیروبین در نوزادان تازه متولد شده هم استفاده میشه. بیلی روبین را در اینجا کاملا توضیح دادیم!
این دارو به چه شکلهایی هست؟
لوسیون (پماد)
هر مایع قرمز شفاف حاوی 5 میلی گرم قرص فنوباربیتال هست. مواد اولیه: الکل، روغن رازیانه، گلیسرین، متیل پارابن، طعم طبیعی و مصنوعی (لیمویی و پرتغالی)، پروپیل پارابن، آب خالص، سیکلامات سدیم، ساکارز.
قرص
- 15 میلی گرم: هرقرص صورتی و گرد حاوی 15 میلی گرم فنوباربیتال هست. مواد اولیه: کربوکسی متیل سلولز سدیم و ائوزین قرمز شماره 27، سیترات منیزیم میکروکریستالین سلولز و سدیم سولفات هست.
- 30 میلی گرم: هر قرص زرد و گرد حاوی 30 میلی گرم فنوباربیتال هست. مواد اولیه: کربوکسی متیل سلولز سدیم، ائوزین شماره 1، گلیسیریل، میکروکریستالین سلولز و سدیم بیکربنات هست.
- 60 میلی گرم: هر قرص سبز و گرد حاوی 60 میلی گرم فنوباربیتال هست. مواد اولیه: کربوکسی متیل سلولز سدیم، ائوزین شماره 1، گلیسیریل، میکروکریستالین سلولز و سدیم سولفات هست.
- 100 میلی گرم: هر قرص سبز و گرد حاوی 100 میلی گرم فنوباربیتال هست. مواد اولیه: کربوکسی متیل سلولز سدیم، ائوزین شماره 1، گلیسیریل، میکروکریستالین سلولز و سدیم سولفات هست.
نحوه استفاده
- بزرگسالان (برای جلوگیری از تشنج): دوز توصیه شده برای جلوگیری از تشنج،30 تا 250 میلی گرم روزانه یا در دوزهای تقسیم شده. بیشتر مقدار مصرفی،600 میلی گرم.
- کودکان: دوز مصرفی توصیه شده،1 تا 6 میلی گرم به صورت روزانه ست.
- بزرگسالان (درمان بی خوابی-به عنوان آرام بخش): مقدار مصرفی توصیه شده برای درمان بی خوابی،100 تا 200 میلی گرم روزانه و به عنوان آرامش بخش،30 تا 90 میلی گرم در 2 تا 3 نوبت در روز هست.
- کودکان (مُسکن): دوز مصرفی برای کودکان 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هست و باید در 3 هنوبت روزانه مصرف بشه.
اگر طولانی مدت از این دارو استفاده کنید ممکنه واستون تبدیل به یک عادت بشه. اگر ناگهانی استفاده از این دارو رو متوقف کنید، ممکنه با عوارضی مواجه بشین. اگر قصد دارید مصرف دارو رو تغییر بدین، پزشک تون ممکنه مقدار مصرفی رو برای برطرف شدن مشکل بی خوابی کاهش بده.
مهمه که این دارو طبق تجویز پزشک مصرف بشه. اگر این دارو رو برای مدت طولانی استفاده کردین، بدون مشورت با پزشک مصرفش رو متوقف نکنید؛ و بدون اطلاع پزشک، میزان مصرفی دارو رو افزایش ندین.
اگه فراموش کردین که دارو رو مصرف کنید، هروقت یادتون اومد و طبق روند قبلی قرص رو مصرف کنید. اگر نوبت به دوز مصرفی دوم تون رسیده، از مصرف دوز اول که فراموش کردین صرف نظر کنید و طبق الگوی مصرف پیش برین. اگر مطمئن نیستید که بعد از فراموش کردن مصرف قرص چکار کنید، میتونید با پزشک تون تماس بگیرید.
چه افرادی نباید از این قرص استفاده کنند؟
اگر این بیماری ها را دارید قرص فنوباربیتال را مصرف نکنید:
- به این قرص یا مواد تشکیل دهنده ی اون آلرژی دارید
- اعتیاد به الکل
- وابستگی به مواد مخدر
- نقص کلیه
- اختلال کبد
- بیماری پورفیرین
- کاهش عملکرد ریه
- افسردگی شدید
- تنگی نفس
- افکار خودکشی
حتما بخوانید: چه غذاها و خوراکی هایی برای سردرد و میگرن مضر یا مفید هستند؟
عوارض جانبی این دارو
بسیاری از داروها میتونن عوارض جانبی داشته باشن. عوارض جانبی، واکنش ناخواسته به مصرف داروست. عوارض میتونن خفیف یا جدی، موقت یا دائمی باشن.
عوارض جانبی فهرست شده ممکنه در همه ی افراد یکسان نباشه. اگر نگران عوارض جانبی هستید، در مورد خطرات و مزایای این دارو با دکترتون صحبت کنید. عوارض جانبی زیر رو حداقل یک درصد از افرادی دارن که این دارو رو مصرف کردن. بسیاری از این عوارض جانبی رو میشه مدیریت کرد.
عوارض زیر خیلی جدی نیستن و برای کمتر از 5 درصد استفاده کننده ها رخ میدن:
- یبوست
- اسهال
- سرگیجه
- بیحالی
- خستگی
- احساس ضعف یا سرگیجه
- سردرد
- فشارخون پایین
- حالت تهوع
- کابوس یا مشکل خوابیدن
اگر این عوارض جانبی رخ داد با پزشک مشورت کنید:
- درد شکمی
- درد استخوان یا ماهیچه
- سردرگمی
- بیش فعالی در کودکان
- علائم کم خونی (سرگیجه، خستگی غیرمعمول، ضعف، تنگی نفس)
- علائم لخته شدن خون (کبودی، خون در ادرار)
- علائم افسردگی (عدم تمرکز حواس، تغییر در وزن، تغییر در خواب، کاهش علاقه به انجام فعالیتها، افکار خودکشی)
- علائم مشکلات کبد (اسهال، استفراغ، سوء هاضمه، زردی پوست، سفیدی چشم، ادرار تیره)
- علائم کمبود سدیم در خون (سرگیجه، خستگی، ضعف)
- علائم واکنش شدید پوستی مثل تاول زدن، پوسته شدن پوست، خارش، خارش همراه با تب و ناراحتی.
- علائم واکنش آلرژیک شدید (مثلا، گرفتگی عضلات شکم، مشکل تنفس، تهوع و استفراغ، یا تورم صورت و گلو)
برخی از افراد ممکنه عوارض جانبی دیگه غیر از عوارضی که گفته شد را داشته باشن. اگر متوجه علائم آزار دهنده شدید، موقع مصرف این دارو با پزشک تون صحبت کنید.
هشدارها
- تعداد سلولهای خونی: این دارو میتونه تعداد نوتروفیل ها (که در بدن با عفونت مبارزه میکنن)، گلبول های قرمز و پلاکتها (که به لخته شدن خون کمک میکنن) رو کاهش میده. پزشک ازتون تست میگیره. اگر با علائم عفونت مثل (تب و لرز یا گلودرد) یا خونریزی و کبودی غیرعادی مواجه شدین، سریعا با پزشک تون مشورت کنید.
- مشکلات استخوان: استفاده طولانی مدت برای درمان صرع از جمله فنوباربیتال باعث شکنندگی استخوان و کاهش مقاومت استخوانها میشه. اگر در معرض خطر پوکی استخوان هستید با دکترتون راجع به نحوه ی اثربخشی این دارو روی بیماری ها صحبت کنید و اینکه آیا باید به هشدارها توجه کرد یا نه.
- تنفس: فنوباربیتال متونه باعث تنگی نفس بشه. افراد مبتلا به مشکلات تنفسی مثل مشکل ریوی یا آسم ممکنه به احتمال زیاد تنگی نفس رو تجربه کنن. اگر مشکل تنفسی دارید با دکترتون درباره ی نحوه ی تاثیر این دارو روی بیماری تون صحبت کنید. درباره ی این بحث کنید که چطور ممکنه دارو روی بیماری شما تاثیر بزاره و اینکه آیا باید نظارتی روی نحوه مصرف دارو انجام بشه یا نه.
- بی خوابی، کاهش آگاهی: باربیتوریت ها مثل فنوباربیتال ممکنه توانایی فیزیکی و ذهنی مورد نیاز برای کارهایی مثل رانندگی رو کاهش بدن. نوشیدن الکل ممکنه اثر افزایش داشته باشه. افرادی که این دارو رو مصرف میکنن ممکنه بیشتر احتمال ابتلا به شکستگی استخوان رو داشته باشن. این امر به خصوص برای سالمندان صدق میکنه.
- عملکرد کبد: بیماری کبد ممکنه باعث بشه این دارو در بدن ساخته و باعث ایجاد عوارض جانبی بشه. اگر بیماری کبد دارید درباره ی نحوه ی اثر بخشی این دارو با دکتر مشورت کنید؛ و اینکه آیا باید نظارتی روی نحوه ی اثر دارو انجام بشه یا نه. وقتی که این دارو رو مصرف می کنید، احتمال داره که دکترتون بخواد عملکرد کبدتون رو با تست خون بررسی کنه. اگر علائم بیماری کبد مثل، خستگی، احساس ناخوشی، تهوع، درد شکم، ورم معده دارید، فوراً به دکترتون اطلاع بدین.
حتما بخوانید: چه غذاها و خوراکی هایی برای کبد مضر هستند؟(چه غذاهایی مفیدند)
- خارش پوست: افرادی که از قرص فنوباربیتال استفاده می کنن، مشکلات پوستی رو تجربه میکنن که میتونه زندگی شون رو تهدید می کنه. اگر مشکلات پوستی تون بدتر شد یا به تاول، زخم روی لب ها یا چشم ها تبدیل شد، به دکترتون اطلاع بدین.
- قطع مصرف دارو: اگر مصرف این دارو باید قطع بشه باید به تدریج تحت نظر دکتر انجام بشه. قطع ناگهانی این قرص میتونه باعث تشنج های ناگهانی بشه که کنترل شون سخته.
- رفتار خودکشی یا مضطرب: افراد مبتلا به صرع، گاهی اوقات افسردگی رو تجربه میکنن. این میتونه احساس اضطراب (بی قراری، اضطراب و احساس دوست نداشتن خودتون) رو در شما افزایش بده. اگر این عوارض رو داشتید یا در یکی از اعضای خانوادتون مشاهده کردین، سریع به پزشک مراجع کنید.
ترک دارو: مصرف باربیتوریت هایی مثل فنوباربیتال ممکنه به یک عادت تبدیل بشه. علائم عبارتند از:
- از دست دادن اشتها
- کابوس
- تعرق
- لرزه
- کاهش وزن
افرادی که بعد از یک مدتی طولانی دوباره این قرص رو مصرف میکنن باید مقدار مصرفی رو زیر نظر دکتر کاهش بدن.
- بارداری: مصرف داروهایی که مانع تشنج میشه نباید قطع بشه. استفاده از این دارو در طول بارداری توصیه نمیشه. هرچند، تصمیم گیری درمورد قطع مصرف دارو باید مزایای بیشتری نسبت به معایبش داشته باشه. اگر موقع مصرف این دارو باردار شدین، فورا با دکترتون تماس بگیرید.
- موقع شیر دادن: این دارو وارد شیر مادر میشه. اگر بچه شیر میدین و از این دارو استفاده می کنید، میتونه روی کودک تون هم تاثیر بزاره.
تداخل با داروهای دیگر
این دارو را با داروهای زیر مصرف نکنید:
- ابیراترون
- استامینوفن
- آلبندازول
- الکل
- آلیسکیرن
- آلفای کرونباخ (مثلا، کلونیدین، متیل دوپا)
- بلوک کننده ی آلفا (مثلا، آلفوزین، دوکسازوسین، سیلودسین، تامسولوزین)
- آمیودارون
- آنتی هیستامین ها (ستریزین، دوکسیلامین، دیفن هیدرامین، هیدروکسیزین، لوراتادین)
- داروهای ضدروان پریشی (مثلا، کلروپرومازین، کلوزاپین، هالوپریدول، الانزاپین، کوتیکاپین، ریسپزیدون)
- آپیکسابان
- اپرپیتانت
- آزلاستین
- آنتی فونگال آزول (مثل، ایتراکونازول، واریکنازول)
- باربیتوریت ها (مثل، بوتال بیتال، فنوبار بیتال)
- بنزودیازپاین (مثل، کلردیازپوکساید، کلونازپام، دیازپام، لورازپام)
- بلوک کننده های بتا (مثل، اتانولول، کارودیلول، پروپرانولول، سوتالول)
- قرص های جلوگیری از بارداری
- بریمونیدین
- کاناگلیفلوزین
- کلیندامایسین
- کلوپیدگرل
- قرص های کورتیکواستروئید (مثل، دگزامتازون، هیدروکسیزین، پریدنوزین)
- سیکلوسپورین
- دانترولن
- داپسون
- داریفناسین
- اگزمستان
- فلوتامید
- فولیک اسید
- قرص گلیپتین دیابت (مثل، لیناگلیپتین، سیتاگلیپتین)
- داروی ضد هپاتیت سی (مثل، داکلاستاویر، داسابیویر، لدیپاسویر، امبی تاسویر، سوفاسبویر)
- مهار کننده های ویروس ایدز (مثل، آتازاناویر، اینیناویر، ریتوناویر، ساکویی ناویر)
- مهارکننده های نوکلئواسید (مثل، آباکاویر، دیدانوزین، لامیوودین، تنفوویر، زیدوودین)
- آنتی بیوتیک ماکرولید (مثل، کلاریترومایسین، اریترومایسین)
- منیزیم سولفات
- مولتی ویتامین ها
- منقبض کننده های ماهیچه (مثل، باکلوفن، سیکلوبنزاپرین، متوکاربامول، اورفنادرین)
- مدافینیل
- مونته لوکاست
- مسکن ها (مثل، کدئین، مورفین، اکسی کدون)
- نفازودون
- نیترات ها (مثل، ایزوسوباید دی نیترات، ایزوسوباید مومونیترات)
- اولوپاتادین
- پروژسترون (مثل، دینوژست، لونورژسترل، مدروکسی پروژسترون، نوراتی سترون)
- پراسوگرل
- مهار کننده های پروتئین کیناز
- پیریدوکسین
- تتراسایکلین (مثل، داکسی سایکلین، ماینوسایکلین)
- تئوفیلین (مثل، آمینوفیلین، تئوفیلین)
- داروهای ادرار آور (مثل، هیدروکلروتیازید)
- تیکاگرلور
- تیکلوپیدین
- توفاسیتینیب
- داروهای ضدافسردگی (مثل، آمی تریپیتیلین، کلروپرامین، دسیپرامین، تریمیپرامین)
اگه از این داروها استفاده می کنید به دکتر یا داروسازتون اطلاع بدین. بسته به شرایط خاص تون، دکترتون ازتون میخواد که:
- مصرف یکی از داروها رو قطع کنید
- داروها رو تغییر بدین
- نحوه ی تغییر داروها رو یاد بگیرین
تداخل بین دو قرص همیشه به این معنی نیست که باید استفاده از یک دارو رو قطع کنید. از دکترتون بپرسید چطور باید این تداخلات دارویی رو مدیریت کرد.
حتما بخوانید: 8 تا از بهترین روشهای گیاهی برای درمان سریع بی خوابی طبق تحقیقات جدید
داروهای دیگه به جز این لیست هم میتونن با این قرص تداخل داشته باشن. راجع به داروهای گیاهی که استفاده می کنید هم به دکترتون اطلاع بدین. همچنین، بهشون بگین که از چه مکمل هایی استفاده می کنید. چون الکل، نیکوتین و کافئین میتونن روی عملکرد داروها تاثیر بزارن باید به پزشک تون بگین که ازشون استفاده می کنید.
