پوکی استخوان به خودی خود دردناک نیست، اما می‌تواند منجر به شکستگی استخوان و درد مزمن طولانی‌مدت شود. تقریباً 50 درصد از زنان و 25 درصد از مردان در مقطعی از زندگی خود به‌دلیل پوکی استخوان دچار شکستگی استخوان خواهند شد، بنابراین آگاهی از درد مرتبط با آن مهم است.
علت درد پوکی استخوان
درد ناشی از پوکی استخوان ازنظر شدت متفاوت است و به‌علت دقیق آن بستگی دارد. به‌طور معمول، شکستگی‌ها عامل درد مرتبط با پوکی استخوان هستند، اما برخی داروها نیز می‌توانند باعث درد شوند.
شکستگی‌های استرسی
شکستگی استرسی، شکستگی کوچکی در استخوان است که معمولاً به‌دلیل حرکت تکراری ایجاد می‌شود. اگر گروهی از عضلات بیش‌ازحد استفاده شوند یا نیرویی به‌صورت مکرر به آن‌ها اعمال شود، با گذشت زمان استخوان نیروی وارده را جذب نمی‌کند و این مسئله باعث ترک خوردن استخوان می‌شود.
افراد مبتلا به پوکی استخوان راحت‌تر دچار شکستگی‌های استرسی می‌شوند؛ زیرا استخوان‌هایشان شکننده‌تر بوده و قادر به جذب این نیروی اضافی نیستند.
شکستگی‌های فشاری
شکستگی فشاری زمانی رخ می‌دهد که مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات که روی هم قرار می‌گیرند و از نخاع محافظت می‌کنند) ضعیف شوند و روی یکدیگر فرو بریزند. پوکی استخوان شایع‌ترین علت شکستگی‌های فشاری ستون فقرات است.
شکستگی‌های فشاری باعث کمردردی می‌شوند که می‌تواند به‌آرامی شروع شود یا به‌طور ناگهانی و شدید باشد. برخی از شکستگی‌های فشاری نیز روی اعصاب فشار وارد می‌کنند که می‌تواند باعث درد عصبی شود. علاوه‌براین، برخی از افراد مبتلا به شکستگی‌های فشاری دچار قوز (به نام کیفوز یا گوژپشتی) می‌شوند که می‌تواند باعث درد و محدودیت حرکت نیز شود.
شکستگی‌های ریز ترابکولار
استخوان ترابکولار، بافت استخوانی متخلخل و اسفنجی داخل استخوان است که مغز استخوان را احاطه می‌کند. شکستگی‌های ریز این بافت در بین افراد مبتلا به پوکی استخوان شایع هستند.
عوارض جانبی داروها
به‌طرز عجیبی، برخی از داروهایی که پوکی استخوان را درمان می‌کنند، ممکن است به‌عنوان عارضه‌ای جانبی عمل کنند و باعث درد استخوان شوند.
داروهایی که پوکی استخوان را درمان می‌کنند و باعث عوارض جانبی مانند درد استخوان، عضله و مفاصل می‌شوند عبارت‌اند از:
- بیس فسفونات‌ها (داروهایی که تحلیل استخوان را کاهش می‌دهند)
- Xgevaو Prolia (دنوزوماب) (داروهای بیولوژیکی مشتق‌شده از موجودات زنده)
نحوه مدیریت و تسکین درد پوکی استخوان
روش‌های مختلفی برای مدیریت درد مرتبط با پوکی استخوان وجود دارند:
دارو
گاهی‌اوقات، داروهای مسکن (تسکین‌دهنده درد) برای درمان درد مرتبط با پوکی استخوان استفاده می‌شوند. درد پوکی استخوان می‌تواند در اثر درد ناگهانی ناشی از شکستگی استخوان یا درد مزمن ایجاد شود. داروهای مختلف بر اساس سطح درد، علت و مدت آن توصیه می‌شوند.
داروهایی که درد پوکی استخوان را درمان می‌کنند بر اساس سطح درد شامل موارد زیر هستند:
- درد خفیف:داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا تیلنول (استامینوفن)
- درد متوسط:اپیوئیدهای ضعیف با یا بدون NSAID یا استامینوفن؛ درمان کمکی
- درد شدید:اپیوئیدها با NSAID یا استامینوفن؛ درمان کمکی
گرما و یخ درمانی
استفاده از گرما یا سرما درمانی ممکن است به تسکین برخی از دردهای ناشی از پوکی استخوان کمک کند. به‌عنوان مثال پدهای گرم‌کننده، کیسه‌های یخ، استخرهای سرد یا گرم و سونوگرافی به درمان درد کمک می‌کنند. تناوب گرما و سرما نیز ممکن است مؤثر باشد.
توصیه می‌شود قبل از استفاده از گرما یا سرما درمانی با پزشک خود مشورت کنید. برخی از روش‌ها ممکن است منع مصرف داشته باشند. به‌عنوان مثال، بهتر است بلافاصله پس از شکستگی استخوان از سرما درمانی برای کاهش التهاب و تورم استفاده شود.
گرما درمانی ممکن است برای افراد مبتلا به درگیری عصبی توصیه نشود. استفاده از کمپرس‌های بسیار سرد یا بسیار گرم نیز ممکن است باعث سوختگی یا سایر عوارض جانبی شود.
بریس
بریس وسیله‌ای پوشیدنی است که از استخوان‌ها و عضلات شما حمایت کرده و حرکت را به درجات مختلف محدود می‌کند. گاهی‌اوقات، پزشک شما ممکن است بریس را برای بهبود و حمایت از شکستگی‌های مرتبط با پوکی استخوان توصیه کند. بریس‌های کمر معمولاً برای افراد مبتلا به شکستگی‌های فشاری توصیه می‌شوند.
فیزیوتراپی
اگر به‌خاطر شکستگی‌های مرتبط با پوکی استخوان دچار درد شده باشید، پزشک ممکن است فیزیوتراپی را توصیه کند. فیزیوتراپ می‌تواند برنامه ورزشی شخصی‌شده مبتنی بر شواهد تجویز کند که شامل تمرینات تحمل وزن و مقاومتی است و به مدیریت درد، جلوگیری از بدشکلی بیشتر وضعیت بدن و جلوگیری از کاهش تراکم استخوان کمک می‌کند.
کاردرمانی
پزشک ممکن است شما را به کاردرمانگر ارجاع دهد.
کاردرمانگر به شما در اصلاح محیط خانه، توصیه تجهیزات تطبیقی کمک کرده یا راه‌هایی برای کاهش درد در انجام فعالیت‌های روزانه زندگی‌تان – مانند دوش گرفتن، لباس پوشیدن یا غذا خوردن ارائه می‌کند. او همچنین درمورد چگونگی کاهش خطر سقوط، که برای افراد مبتلا به پوکی استخوان بسیار خطرناک است، مشاوره ارائه می‌دهد.
ورزش
ورزش، به‌ویژه تمرینات تحمل وزن و مقاومتی، می‌تواند به کاهش سرعت تحلیل استخوان کمک کند. برخی از فعالیت‌های مناسب برای حمایت از پوکی استخوان شامل موارد زیر هستند:
- یوگا
- پیلاتس
- تای چی (تمرین ذهن و بدن چینی)
بااین‌حال، ورزش نیز می‌تواند برای افراد مبتلا به پوکی استخوان دردناک باشد و حتی ممکن است منجر به شکستگی‌های استرسی شود . به همین دلیل توصیه می‌شود پیش از شروع برنامه ورزشی جدید، با فیزیوتراپ یا متخصص ارتوپدی مشورت کنید.
درمان‌های مکمل
برخی از رویکردهای مکمل نیز ممکن است به مدیریت درد مزمن مرتبط با پوکی استخوان کمک کنند.
طب سوزنی، طبی چینی است که شامل فرو کردن سوزن‌های نازک در «کانال‌های انرژی» استراتژیک در امتداد بدن می‌باشد. طب سوزنی می‌تواند درد و تراکم مواد معدنی استخوان را در بین افراد مبتلا به پوکی استخوان بهبود بخشد.
سایر درمان‌های توصیه‌شده شامل موارد زیر هستند:
- ماساژ
- بیوفیدبک (درمانی است که به کنترل فرایندهای غیرارادی بدن که مانع درد می‌شوند، کمک می‌کند)
- تکنیک‌های آرامش
- اصلاح رفتار
- دستگاه‌های تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) (اعمال جریان الکتریکی که می‌تواند درد را مسدود کند)
جراحی
اگر دارو، فیزیوتراپی، استراحت یا سایر تکنیک‌ها برای درد شما مؤثر نباشند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
دو نوع جراحی برای درمان شکستگی‌های فشاری وجود دارند:
- ورتبروپلاستی:در ورتبروپلاستی، پزشک از سوزن برای تزریق مخلوط سیمان استخوان به داخل شکستگی استفاده می‌کند تا به بهبود آن کمک کند.
- کیفوپلاستی:در کیفوپلاستی، پزشک بالونی کوچک را در شکستگی باد می‌کند تا فضایی خالی ایجاد کند. سپس آن را با مخلوط سیمان استخوان پر می‌کند.
به نظر می‌رسد در صورتی که این روش‌ها ظرف 8 هفته پس از شکستگی ستون فقرات انجام شوند، بهترین عملکرد را دارند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
پوکی استخوان «بیماری‌ای خاموش» در نظر گرفته می‌شود. معمولاً تا زمانی که دچار شکستگی استخوان (که اغلب بسیار دردناک است) نشوید، نشانه‌ای از پوکی استخوان مشاهده نمی‌کنید. غربالگری برای پوکی استخوان مهم است و می‌تواند به جلوگیری از شکستگی‌ها و درد پوکی استخوان کمک کند.
اگر درد جدیدی دارید (چه به‌طور ناگهانی یا تدریجی شروع شود) یا تغییراتی در وضعیت بدن دارید، به پزشک مراجعه کنید. او می‌تواند درصورت عدم تشخیص پوکی استخوان، اسکن تراکم استخوان را انجام دهد.
در کنار فوق تخصصان روماتولوژی، متخصصین ارتوپد از جمله بهترین پزشکان درمان پوکی استخوان و عوارض آن مانند شکستگی های استخوانی هستند. برخی مواقع فوق تخصصان لگن به کمک بیماران مبتلا به پوکی استخوان می آیند. زمانی که پوکی استخوان باعث شکستگی لگن شود، تنها راه درمان انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن است که این جراحی توسط فوق تخصص لگن انجام می شود.
جمع‌بندی
اگر پوکی استخوان و درد دارید، تنها نیستید. پوکی استخوان به خودی خود بیماری دردناکی نیست. بااین‌حال، می‌تواند منجر به شکستگی‌های استرسی، شکستگی‌های فشاری و سایر شکستگی‌هایی شود که می‌توانند هنگام وقوع بسیار دردناک باشند یا حتی باعث درد طولانی‌مدت شوند.
