علت سوزش زبان و 9 درمان خانگی برای درمان قطعی آن

سندرم سوزش زبان که به نام هایی مانند سندرم سوزش دهان، گلوسودینیا یا دیاستازیا دهانی نیز شناخته می شود، بیماری است که بدون ایجاد علائم و علت پزشکی مشخصی، موجب احساس سوزش روی زبان می شود. این سوزش ممکن است مزمن یا حاد باشد. در هر صورت سندرم سوزش زبان بیماری آزاد دهنده ای است.

نکات مهم

علت ایجاد این سندرم را می توان به دو دسته اولیه و ثانویه طبقه بندی کرد. علت اصلی سندرم سوزش زبان را می توان به مشکلات چشایی و حسی عصبی مرتبط دانست. علل ثانویه نیز عبارتند از: بیماری های زمینه ای مانند خشکی و برفک دهان، زبان جغرافیایی، کمبود مواد مغذی، استفاده نادرست از پروتزها، واکنش آلرژیک به مواد غذایی، بیماری ریفلاکس معده (GERD)، مصرف برخی از داروهای خاص، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، اختلالات غدد درون ریز، عوامل روحی، مانند اضطراب، افسردگی یا استرس.

افراد دیابتی و زنانی که به مرحله پس از یائسگی وارد شده اند نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به این سندرم قرار دارند. به غیر از احساس سوزش زبان، علائم دیگر این بیماری عبارتند از: احساس طعم فلز یا تلخی، احساس خشکی دهان با وجود طبیعی بودن میزان تولید بزاق، تشنگی، کاهش حس چشایی، ظاهر شدن ناگهانی قرمزی روی زبان. این علائم ممکن است به صورت ناگهانی ظاهر شوند و یا به تدریج و به مرور زمان رشد کنند. هنگامی که این مشکل شدید است، می تواند غذا خوردن را مشکل کرده و بی خوابی، افسردگی و اضطراب ایجاد کند. در این حالت می توانید از برخی از راه حل های خانگی ساده برای کاهش شدت علائم و جلوگیری از عوارض این سندرم استفاده کنید.

همچنین بخوانید: آفت دهان نشانه چیست؟ هشدارها و بهترین روشهای درمان خانگی

روش های خانگی ثابت شده برای درمان سوزش زبان

1- آب سرد

هر زمان که احساس سوزش کردید مقداری آب خنک بنوشید. این کار اثر خفیفی بر روی اعصاب زبان خواهد داشت. یادتان نرود که تحریک شدن این اعصاب باعث احساس سوزش و درد می شود. علاوه بر این، خوردن آب سرد کمک می کند تا احساس خشکی دهان کم شود. این حس می تواند علائم سندرم را تشدید کند. اگر آب سرد در دسترس ندارید مقداری یخ خورد را در دهان بچرخانید.

2- آلفا لیپوئیک اسید

آلفا لیپوئیک اسید (ALA) یک روش مؤثر برای درمان سندرم سوزش زبان است. این ماده یک آنتی اکسیدان قوی است که از بدن در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کند. آلفا لیپوئیک اسید حتی به بازسازی عملکرد سلول های عصبی آسیب دیده کمک می کند و مانع آسیب بیشتر می شود.

به مدت ۲۰ روز هر روز ۶۰۰ میلی گرم ALA مصرف کنید. سپس به مدت ۱۰ روز و هر روز ۲۰۰ میلی گرم مصرف کنید.

3-ویتامین B

کمبود ویتامین B می تواند بر روی بافت دهان و زبان تأثیر بگذارد و منجر به سوزش زبان شود. با افزایش مصرف ویتامین های گروه B، می توانید به طور موثر علائم این سندرم را درمان کنید.

• از منابع طبیعی این ماده مغذی در رژیم غذایی خود استفاده کنید. برخی از منابع عالی غنی از ویتامین ب عبارتند از: نان، غلات و دانه های کامل، گندم، تخم مرغ، شیر، پنیر، ماست، ماهی سالمون، جو، سبوس، آووکادو، موز، گوشت بوقلمون، جگر
• می توانید از مکمل ویتامین B نیز به صورت روزانه استفاده کنید. برای اطلاع از دوز مناسب مصرف این مکمل، با پزشک مشورت کنید.

مطلب مهم: 20 رازی که زبان تان راجب سلامتی تان می گوید!

4- جوش شیرین

نوشیدنی حاوی جوش شیرین نیز یک روش موثر دیگر برای درمان سندرم سوزش زبان است. این ماده محیط دهان را خنثی کرده و سطح pH آن را متعادل می کند. جوش شیرین حتی می تواند به مبارزه با عفونت دهانی و رشد بیش از حد مخمر در دهان کمک کند. این خواص نیز به کاهش نشانه ها و جلوگیری از عوارض بیشتر منجر می شوند.

• ۱ تا ۲ قاشق چای خوری جوش شیرین را در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید. چند بار در روز آن را بنوشید.
• روش دیگر: مقداری جوش شیرین روی خمیر دندانتان بریزید و دهان خود را با آن بشویید. البته این روش را به صورت منظم استفاده نکنید؛ زیرا جوش شیرین ممکن است به مینای دندان آسیب برساند.

5- عسل

عسل یکی دیگر از درمان های طبیعی است که می تواند احساس سوزش را خنثی کند و حتی به مبارزه با عفونت کمک کند. عسل درد و التهاب را نیز کم می کند.

• عسل خام را به طور مستقیم روی زبان بمالید. اجازه دهید چند دقیقه بماند. سپس آنرا با آب سرد بشوید. اینکار را چند بار در روز انجام دهید.
• روش دیگر:1 قاشق غذا خوری عسل و ½ قاشق چای خوری زردچوبه را به شکل خمیر درآورید. این خمیر را روی زبان بمالید. اجازه دهید حداقل ۵ دقیقه بماند و سپس آن را با آب سرد شستشو دهید. اینکار را ۲ تا ۳ بار در روز انجام دهید.

6- اسطوخودوس

اسطوخودوس یکی دیگر از داروهای موثر برای درمان سندرم سوزش زبان است. این ماده به ضد عفونی کردن دهان کمک کرده و احساس سوزش را خنثی می کند. خواص ضد التهابی این گیاه موجب کاهش درد و التهاب می شود.

1-قبل از خواب، کمی روغن اسطوخودوس یا اسانس آنرا روی زبان بمالید.

2-صبح روز بعد دهان خود را با آب سرد شستشو دهید، سپس دندان هایتان را مثل همیشه مسواک بزنید.

3-اینکار را هر روز انجام دهید.

حتماٌ بخوانید: جدیدترین روش درمان آفت دهان با کمک جوش شیرین (قطعی و سریع)

7-آلوئه ورا

ژل آلوئه ورا یک درمان آرام بخش برای سندرم سوزش زبان است. این ماده از بافت های حساس دهان محافظت کرده و به درمان خشکی دهان که علت احتمالی سوزش زبان است کمک می کند.

• یک برگ آلوئه ورا را کاملا شسته و آن را باز کنید. ژل داخلش را بیرون بیاورید. این ژل را روی زبان بمالید. 15 تا ۲۰ دقیقه صبر کنید، سپس دهان خود را با آب سرد شستشو دهید.2 یا ۳ بار در روز اینکار را تکرار کنید.
• روش دیگری این است که دهان خود را با آب آلوئه ورا چند بار در روز بشویید.

8- نعنا

نعنا نیز باعث کاهش احساس سوزش دهان می شود. این گیاه خنک کننده دارای خاصیت ضد باکتری است که مانع از رشد باکتری ها در دهان می شود و از بروز مشکلات مرتبط با عفونت جلوگیری می کند.

• چند عدد برگ تازه نعنا خرد شده را به یک پارچ آب گرم اضافه کنید. درب ظرف را بگذارید و اجازه دهید تا ۱ ساعت دم بکشد. سپس آنرا صاف کنید.2 بار در روز و هر بار ۱ لیوان از این نوشیدنی را استفاده کنید.
• روش دیگر: یک فنجان چای نعنا را به مدت ۳۰ دقیقه درون فریزر بگذارید تا خنک شود. چند بار در روز این چای سرد شده را بخورید.
• مصرف آدامس با طعم نعنا یا موهیتو نیز برایتان مفید است.

9- فلفل هندی

فلفل کایین، غدد بزاق را تحریک می کند و می تواند به درمان نشانه های مرتبط با سندرم سوزش زبان کمک کند. کپسایسین ترکیب اصلی در این ادویه است که توانایی درمان موقت سوزش زبان را دارد.

• ½ قاشق چای خوری فلفل کایین را در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید. از آن چند بار در روز برای شستشوی دهان استفاده کنید.
• می توانید از کپسول کپسایسین، پس از مشورت با پزشک نیز استفاده کنید.

نکته: فلفل کایین و یا مکمل خوراکی کپسایسین ممکن است در برخی موارد باعث سوزش شدید شود.

5 علل دیگر سوزش زبان و راه حل

خشکی دهان

هنگامی که دهان بزاق کافی برای حفط رطوبت ندارد، احساس خشکی و چسبنده گی دهان ایجاد میشود. این یکی دیگر از بیماری های دهان است که می تواند ناشی از عوامل مختلف، مانند بیماری تاثیرگذار بر غدد بزاقی، برخی داروها و یا تغییرات طبیعی هورمونی باشد. خشکی مزمن می تواند به احساس سوزش یا درد دهان منجر شود. دندانپزشک ممکن است به نوشیدن آب بیشتر و مکیدن آب نبات بدون قند یا جویدن آدامس بدون قند توصیه کند. با استفاده از این روشها خشکی و سلامت دهان حفظ میشود.

کمبود تغذیه ای

کمبود بعضی از مواد مغذی کلیدی نیز می تواند موجب احساس سوزش دهان شود. کمبود ویتامین های B و مواد معدنی از قبیل آهن و روی می تواند باعث سوزش و سندرم سوزش زبان شود. اطمینان حاصل کنید که یک رژیم غذایی متعادل با میوه های تازه و سبزیجات، دانه های کامل، لبنیات، آجیل و پروتئین های سالم می خورید. قبل از مصرف مکمل های غذایی، با پزشک مشورت کنید.

تحریک دهان

نوشیدن زیاد نوشیدنی های تحریک کننده، استفاده ی بیش ازحد از دهانشویه می تواند بافت دهان را تحریک کند. اگر احساس سوزش دهان دارید، سعی کنید نوشیدنی های کمتر یا با اسیدیته کمتر بنوشید. در مورد مواد تحریک کننده و عادات بهداشتی خود از دندانپزشک سوال کنید.

اثرات جانبی داروها

یکی از علل احتمالی سوزش زبان، استفاده از داروهای خاص است. بعضی از داروها ممکن است باعث درد و خشکی دهان شوند. در صورت داشتن عوارض جانبی به دلیل مصرف داروها، پزشک را مطلع سازید.

بیماریهای دهان و دندان

سوزش نیز ممکن است ناشی از بیماریهای دهان و دندان، از قبیل برفک دهان (عفونت قارچی در دهان) یا زبان جغرافیایی (نوعی التهاب خوش خیم زبان است که به زبان شکلی نقشه مانند میدهد) ایجاد شود. دندانپزشک می تواند بیماری را تشخیص دهد و گزینه هایی برای کاهش درد و ناراحتی پیشنهاد کند. در حالیکه برخی از علل احتمالی سوزش زبان مشخص هستند، برخی دیگر نامعلوم اند. عدم تعادل هورمونی، آسیب عصبی و آلرژی تنها برخی از مسائل پزشکی هستند که می توانند این وضعیت را ایجاد کنند.

حتما بخوانید: 20 رازی که زبان تان راجب سلامتی تان می گوید!

نکات اضافی برای درمان سندرم سوزش زبان

• بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.
• از خمیر دندان فاقد بو و عطر استفاده کنید.
• از مصرف غذاهای اسیدی و مایعاتی مانند گوجه فرنگی، آب پرتقال، نوشابه های گازدار و قهوه اجتناب کنید.
• از مصرف الکل و محصولات تهیه شده با الکل اجتناب کنید؛ زیرا ممکن است پوشش دهان تحریک شود.
• از مصرف انواع دخانیات اجتناب کنید.
• غذاهای گرم و تند استفاده نکنید.
• از غذاهای فرآوری شده و بسته بندی شده استفاده نکنید؛ زیرا نگهدارنده های موجود در آنها می توانند مشکل را بدتر کنند.
• استرس خود را کم کنید؛ زیرا استرس می تواند وضعیت شما را بدتر کند.
• بعد از مشورت با پزشک از محافظ زبان استفاده کنید.

اگر باز هم مشکلتان حل نشد کلیپ زیر را تماشا کنید