در این مطلب با کمک چند مجله معتبر پزشکی در سرتاسر دنیا، شما را با نحوه تولید، کاربرد، کنترل کلسی تونین در بدن و نکات مهم دیگر آشنا می کنیم.
نکات مهم
- کلسي تونين (تیروکلسی تونین) هورمون پروتئيني كه در انسان و ديگر پستانداران ترشح مي شود و عمدتا سلول هاي C در غده تيروئيد موجود است.
- نقش اصلی کلسی تونین در پیشگیری از پوکی استخوان است.
- اثر کلی کلسی تونین کاهش غلظت کلسیم خون در هنگام بالا رفتن از حد طبیعی می باشد.
- همچنین میزان غلظت فسفر در خون را کاهش می دهد.
- هورمون: بافت یولتی موبرن چیال و کلسی تونین
- کشف کلسی تونین (تیروکلسی تونین) در سال 1961 اهمیت مطالعات تطبیقی در غدد درون ریز را نشان داد.
- اهمیت آن در انسان مشخص نیست، زیرا بیمارانی که سطح بسیار پایین یا بسیار بالایی از کلسی تونین دارند اثرات نامطلوب را نشان نمی دهند.
حتما بخوانید: بهترین قرصهای درمان پوکی استخوان طبق آخرین تحقیقات
نحوه اثرگذاری
- فعالیت پوکی استخوان که مسئول شکستن سلول های استخوان است را مهار می کند. هنگامی که استخوان شکسته می شود، کلسیم موجود در استخوان به جریان خون منتقل می شود؛ بنابراین، مهار پوکی استخوان توسط کلسی تونین به طور مستقیم مقدار کلسیم آزاد شده در خون را کاهش می دهد. با این حال، این مهار کوتاه مدت است.
- همچنین می تواند جذب کلسیم در کلیه ها را کاهش دهد و منجر به کاهش سطح کلسیم خون شود.
فرم های تولید شده ی کلسی تونین، در گذشته، برای درمان بیماری پاژه استخوان، گاهی اوقات هیپرکلسمی و درد استخوان توصیه شده است. با معرفی داروهای جدیدتر مانند بیس فسفونات ها، در حال حاضر استفاده از آنها بسیار محدود شده است.
چگونه کلسی تونین کنترل می شود؟
- ترشح هورمون کلسي تونين و پاراتيروئيد با ميزان كلسيم در خون تعيين مي شود.
- هنگامی که سطح کلسیم در خون افزایش می یابد، کلسی تونین در مقدار بالاتر ترشح می شود و زمانی که سطح کلسیم در خون کاهش می یابد، مقدار کلسی تونین نیز کم می شود.
- ترشح کلسي تونين نيز توسط هورمون ساماتواستاتين مهار مي شود که توسط سلول هاي C در غده تيروئيد آزاد مي شود.
- با ترشح بیش از حد کلسي تونين چه اتفاقی می افتد؟
- به نظر نمی رسد که داشتن کلسی تونین فراوان اثر زیان آوری بر روی بدن داشته باشد.
حتما بخوانید: 6 تا از بهترین دمنوش ها برای درمان پوکی استخوان کدامند؟ (جدیدترین تحقیقات)
سرطان مدولار تیروئید یک نوع سرطان نادر است که از سلولهای C در غده تیروئید که کلسی تونین را ترشح می کند بوجود می آید. گاهی اوقات با چند نوع نئوپلازی اندوکرین چندگانه a 2 و چند نوع نئوپلازی اندوکرین نوع b 2 چندگانه همراه است. بیماران مبتلا به سرطان مدولار تیروئید دارای سطح کلسی تونین بالا در جریان خون هستند. با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که سطح کلسی تونین بالا در نتیجه این شرایط ایجاد شده است نه به عنوان عاملی مستقیم.
با داشتن کلسی تونین کم چه اتفاقی می افتد؟
به نظر می رسد هیچ تاثیر بالینی بر روی بدن به علت داشتن کلسی تونین کم ایجاد نشود. بیماران که غده تیروئید خود را برداشته اند، نتیجه ای از علائم و نشانه های نامطلوب کمبود کلسی تونین در آنها دیده نشده است.
عملکرد کلسی تونین چگونه است؟
کلسی تونین به منظور کاهش غلظت کلسیم سرم به روش های مختلف عمل می کند. به عنوان مثال، فعالیت استئوکلاست ها را در بافت استخوانی مهار می کند و در نتیجه مانع جذب (شکستن) استخوان و همچنین مانع جذب کلسیم توسط سلول های کلیه که سبب افزایش دفع کلسیم در ادرار می شود.
اثرات کلسي تونين در مقابل اثرات هورمون پاراتيروئيد (پاراتورمون) می باشد، ماده اي كه توسط غدد پاراتيروئيد ترشح و باعث افزايش غلظت كلسيم سرمي مي شود.
هر دو ترشح کلسي تونين را افزايش می دهند و فعاليت آن نسبتا كوتاه مدت است و تنها چند روز طول مي كشد. در نتیجه، بیماران با غلظت بالای کلسیم سرم (هیپراکلسمی) حاوی غلظت کلسی تونین سرمی بالا نیستند.
در مقابل، بیماران مبتلا به کارسینوم مدولار تیروئید، سرطان سلول های پارافولیکولار که مقادیر زیادی کلسی تونین را ترشح می کنند، دارای غلظت سرمی کلسی تونین هستند، اما از غلظت طبیعی کلسیم سرم دارا میباشند.
سطح کلسی تونین نیز ممکن است در ارتباط با سرطان ریه و برخی تومورهای پانکراس، یعنی انسولینوما (تومور ترشح انسولینی) و VIPoma (یک تومور ترشح پلی پپتید روده ای) افزایش یابد.
حتما بخوانید: نرمی استخوان (راشیتیسم) چیست؟ روش درمان در بزرگسالان و کودکان
آنالوگ های مصنوعی کلسی تونین در درمان پوکی استخوان (بیماری که با نازک شدن استخوان ها که از افزایش جذب استخوان یا کاهش فرم استخوان ایجاد میشود) استفاده می شود. پروتئین کلسی تونین از 32 اسید آمینه تشکیل شده است.
