اسید اوریک ماده ای است که وقتی ترکیبات شیمیایی موجود در غذا به نام پورین، تجزیه و در خون حل می شوند، به وجود می آید. این ماده به عنوان محصول فرعی هضم پروتئین تولید و معمولا توسط کلیه ها از طریق ادرار دفع می شود.
اما اگر بدن اسید اوریک بیش از حد تولید کند یا کلیه ها به خوبی آن را دفع نکنند، ممکن است مشکلات حادی برای مفصلی ایجاد شود.
نحوه تولید و تجمع اسید اوریک
پورین ها در ساخت DNA و RNA نقش دارند. با این حال، اسید اوریکی که این ماده تولید می کند هیچ کار مفیدی در بدن انجام نمی دهد. اسید اوریک در خون انباشته می شود اما زمانی که نتواند در صورت نیاز از بدن خارج شود، در اطراف مفاصل جمع می شود. پزشک ممکن است برای تشخیص نقرس یا علل احتمالی سنگ کلیه برای تان آزمایش اسید اوریک تجویز کند.
غذا هایی که باعث تولید اسید اوریک می شوند
رژیم غذایی و تغذیه در کم یا زیاد شدن اسید اوریک در بدن نقش دارند. در واقع مصرف بیش از حد این ماده در خون منجر به بروز مشکلی به نام هیپراوریسمی می شود. غذا هایی که باعث تجمع اسید اوریک می شوند، عبارتند از: لوبیا، جگر، آبغوره و ماهی کولی. سایر غذا هایی هم که پورین بالایی دارند، عبارتند از گوش ماهی، مارچوبه، ماهی مارکل و قارچ.
از جمله مواردی که باعث تجمع اسید اوریک و در نتیجه درد مفاصل می شوند می توان به کم آبی بدن و نوشیدنی های شیرین شده با فروکتوز اشاره کرد.
فیبرومیالژیا (دردهای مفصلی): علایم و 5 درمان طبیعی تسکین درد
ورزش و سبک زندگی روی تولید اسید اوریک تأثیر می گذارد
سبک زندگی فرد هم روی میزان تجمع اسید اوریک در بدن تاثیر می گذارد. مثلا وزن بدن، جنسیت، سن، ژنتیک، قرار گرفتن در معرض سرب و برخی دارو ها از جمله عوامل تعیین کننده هستند. میزان تمرینی که فرد به طور منظم انجام می دهد هم روی تجمع اسید اوریک تأثیرگذار خواهد بود. معمولا توصیه می شود که وزن تان را در محدوده BMI سالم نگه دارید و در صورت لزوم آن را کاهش دهید.
با این حال، باید از رژیم های کم کربوهیدراتی که اسید اوریک بالایی تولید می کنند، اجتناب کرد، زیرا کربوهیدرات ها به بدن کمک می کنند تا چربی هایش را بسوزاند و موادی به نام کتون زمانی تشکیل می شوند که میزان کربوهیدرات دریافتی کافی نباشد. این مواد می توانند سطح اسید اوریک خون را حتی در دوره های کاهش وزن هم افزایش دهند. ثابت شده است که برخی دارو ها مثل نیاسین و دیورتیک ها (ادرارآور ها) سطح اسید اوریک را افزایش می دهند.
چرا تجمع اسید اوریک باعث درد مفاصل می شود؟
وقتی اسید اوریک به درستی از بدن دفع نمی شود، به صورت کریستال های سوزنی شکلی در مفاصل و بافت های نرم رسوب می کند. این تجمع باعث التهاب، تورم ، سفتی، درد و گرما در مفاصل می شود. نقرس یک بیماری مفصلی بسیار دردناک است که به دلیل جمع شدن اسید اوریک بیش از حد در مفاصل ایجاد می شود. این بیماری یک نوع آرتروز حاد است که معمولا هر بار یک مفصل را درگیر می کند.
درد مفاصل ناشی از تجمع اسید اوریک اغلب به طور ناگهانی در شب رخ می دهد و حتی می تواند با علائمی شبیه آنفولانزا، تب و درد های عضلانی همراه باشد. این بیماری معمولا در 12 ساعت اول در شدید ترین حالت ممکن است و بین چند روز تا چند هفته طول می کشد و به مرور زمان به مفاصل دیگر سرایت می کند.
نقرس چگونه درمان می شود؟
درمان نقرس معمولا شامل کنترل علائم و کاهش مصرف غذا ها و نوشیدنی های حاوی پورین بالا است.
حتما بخوانید: اسید اوریک، فواید، عوارض، درمان خانگی
داروی نقرس
پزشک ممکن است دارو هایی مثل موارد زیر را برای کنترل علائم پیشنهاد دهد:
- دارو های ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID): دارو های بدون نسخه ای مثل ایبوپروفن و ناپروکسن می توانند درد و تورم را در طول حمله نقرس کاهش دهند. افراد مبتلا به بیماری های کلیوی، زخم معده و سایر مشکلات سلامتی نباید از NSAID استفاده کنند.
- کلشی سین: کلشی سین یک داروی تجویزی است که اگر آن را ظرف 24 ساعت پس از حمله نقرس مصرف کنید ، به تسکین التهاب و درد کمک خواهد کرد.
- کورتیکواستروئید ها: کورتیکواستروئید ها دارو های تجویزی هستند که التهاب را کاهش می دهند. پزشک شما ممکن است قرص های خوراکی را هم تجویز کند. همچنین ممکن است به مفاصل آسیب دیده یا عضله نزدیک مفصل هم به صورت داخل عضلانی کورتیکواستروئید تزریق شود.
پزشک می تواند دارو هایی را برای کمک به کاهش سطح اسید اوریک شما تجویز کند. رایج ترین دارو هایی که اسید اوریک را کاهش می دهند، عبارتند از:
- آلوپورینول
- فبوکسوستات
- پگلوتیکاز
- پروبنسید
رژیم غذایی کم پورین مخصوص نقرس
پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از یک رژیم غذایی کم پورین پیروی کنید. در این رژیم غذایی شما باید کمتر غذا ها و نوشیدنی هایی که پورین بالایی دارند، مصرف کنید. این امر به کاهش اسید اوریک در بدن شما کمک می کند. همچنین شما را به خوردن غذا هایی که ممکن است سطح اسید اوریک تان را کاهش دهد، ترغیب خواهد کرد. (منبع)
خرما و اسید اوریک+ نکاتی برای کنترل سطح اسید اوریک
آیا نقرس قابل درمان است؟
هیچ درمانی برای نقرس وجود ندارد. البته یک پزشک متخصص می تواند به شیوه های مختلف علائم تان را کنترل کند و سطح اسید اوریک تان را کاهش دهد تا حملات کم تری را تجربه کنید.
