تبخال یک عفونت پوستی است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می شود. این وضعیت منجر به ایجاد تاول یا زخم دردناک بر روی پوست بخصوص در اطراف دهان یا اندام های تناسلی می شود.
علائم و نشانه های تبخال
- تبخال مانند یک یا چند تاول یا زخم های آبکی به نظر می رسد. این زخم ها پس از بهبودی، پوسته پوسته می شوند.
- پوست آلوده ممکن است یک روز قبل از ظاهر شدن تبخال، احساس سوزن سوزن شدن، درد، خارش یا سوزش کند.
- ایجاد تبخال ها معمولا 2 تا 20 روز پس از تماس با فرد آلوده، رخ می دهد.
- بهبودی کامل تبخال ها ممکن است بین 7 تا 10 روز طول بکشد.
- تب، درد عضلانی، ورم گره های لنفاوی گردن یا کشاله ران ممکن است همراه با تبخال وجود داشته باشد.
- در تبخال دستگاه تناسلی، ممکن است مشکل در دفع ادرار وجود داشته باشد.
- کراتیت هرپس یا تبخال چشمی هم در برخی افراد دیده می شود و منجر به عفونت قرنیه می گردد. در این وضعیت چشم فرد دردناک می شود، به نور حساس می شود و ممکن است خروج ترشحات نیز در آن دیده شود.
حدود 8 نفر از 10 نفری که به عفونت هرپس سیمپلکس مبتلا می شوند، هیچ علائم و نشانه ای ندارند.
دو نوع تبخال کدامند؟
دو نوع تبخال وجود دارد: تبخال دهانی (HSV-1) و تبخال دستگاه تناسلی (HSV-2). این تقسیم بندی براساس محل بروز تبخال است.
در تبخال دهانی (HSV-1)، تاول ها معمولا در مناطق زیر ظاهر می شوند:
- روی لب ها
- دور دهان
- روی صورت
- روی زبان
بهبودی کامل این نوع تبخال معمولاً دو تا سه هفته طول می کشد.
در تبخال دستگاه تناسلی (HSV-2) نیز تاول ها معمولا در مناطق زیر ظاهر می شوند:
- آلت تناسلی
- واژن
- باسن
- مقعد
بهبود کامل این وضعیت حدود دو تا شش هفته طول می کشد.
بهترین روش درمان تبخال چیست؟
هیچ درمانی برای ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) وجود ندارد. تبخال ها در بیشتر مواقع به تنهایی و بدون انجام هیچ درمانی برطرف می شوند. با این حال افرادی که می خواهند شدت علائم را کاهش دهند و سریعتر معالجه شوند، می توانند از برخی داروها استفاده کنند. داروها علاوه بر درمان، ممکن است خطر گسترش عفونت را هم کاهش دهند.
داروهای درمان تبخال معمولا در فرم های زیر موجود هستند:
- کرم یا پماد برای تسکین درد، سوزش، خارش یا گزگز شدن تبخال
- قرص های خوراکی یا وریدی (تزریقی) برای کوتاه شدن دوره ی درمان
بهترین راه درمان، روشی است که توسط پزشک تجویز می شود. استفاده از این داروها علاوه بر درمان تبخال، به جلوگیری از شیوع ویروس و انتقال آن به دیگران نیز کمک می کند.
در ادامه ی این مطلب، به بهترین داروها و پمادهای مورد استفاده برای درمان تبخال اشاره شده است.
چگونه می توان از بروز تبخال جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از گسترش ویروس از قسمت آسیب دیده (دهان یا دستگاه تناسلی) به سایر قسمت های بدن، رعایت موارد زیر الزامی است:
- شستن دست ها: شستن دست ها پس از تماس با زخم
- لمس نکردن زخم: برای قرار دادن پماد یا کرم روی زخم، از یک تکه پنبه استفاده کنید
با رعایت نکات زیر هم می توانید از انتقال تبخال دهانی به دیگران جلوگیری کنید:
- از بوسیدن دیگران اجتناب کنید
- از برقراری رابطه جنسی دهانی خودداری کنید
- از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند فنجان، حوله و محصولات آرایشی بهداشتی لب با دیگران اجتناب کنید
- در صورت مشاده ی گزگز، سوزش، خارش یا درد، از تماس ناحیه ای تبخال زده به حوله یا مواد آرایشی جلوگیری کنید تا احتمال انتقال عفونت به دیگران کاهش پیدا کند
برای پیشگیری از گسترش تبخال تناسلی به دیگران، باید نکات زیر را رعایت کنید:
- تا بهبودی کامل تبخال ها رابطه جنسی برقرار نکنید
- برای کاهش خطر انتقال ویروس از کاندوم لاتکس استفاده کنید
- اگر زنی باردار است و همسر وی تبخال دستگاه تناسلی دارد، باید به پزشک اطلاع دهد. خانم باردار ممکن است نیاز به مصرف دارو داشته باشد تا ویروس را به کودک خود منتقل نکند.
علل، درمان و پیشگیری از تبخال تناسلی
علایم تبخال تناسلی
ممکن است در اطراف دستگاه تناسلی خود احساس خارش یا گزگز کنید. به دنبال آن معمولاً تاول های ریز و دردناکی ایجاد می شود که منقبض شده و زخمهایی را ایجاد می کند که ترشح یا خونریزی دارند. بیشتر افراد در طی چند هفته پس از تماس با فرد آلوده علائم را مشاهده می کنند. برخی از این علایم ممکن است شامل تب، سردرد یا علایم آنفولانزا مانند باشد. برخی از افراد نیز ممکن است هیچ علایمی مشاهده نکنند.
راههای انتقال و عدم انتقال تبخال تناسلی چیست؟
برقراری هر نوع رابطه جنسی (واژینال، دهانی یا مقعدی) با فرد آلوده به تبخال تناسلی، موجب انتقال ویروس می شود. این ویروس در ایالات متحده بسیار رایج است و از هر 5 بزرگسال، 1 نفر به آن مبتلا می شود. ویروس هرپس می تواند از طریق رابطه ی دهانی هم منتقل شود. از آنجایی که ویروس نمی تواند مدت زیادی در خارج از بدن انسان زنده بماند، احتمال انتقال آن از مناطقی مانند صندلی توالت یا حوله بسیار کم است.
درصورت نگرانی درمورد ابتلا به تبخال تناسلی چه باید کرد؟
گاهی اوقات افراد یک جوش یا موی زیرپوستی را با تبخال اشتباه می گیرند. پزشک می تواند با استفاده از سواب، نمونه کوچکی از زخم ها بگیرد. اگر علائمی ندارید اما فکر می کنید ممکن است تبخال داشته باشید، پزشک می تواند آزمایش خون انجام دهد. ممکن است چند روز طول بکشد تا نتیجه بگیرید.
چه عواملی باعث ابتلا به تبخال تناسلی می شود؟
تبخال دستگاه تناسلی معمولاً از ویروسی به نام هرپس سیمپلکس -2 (HSV-2) ناشی می شود. همانطور که گفته شد، HSV-1 هم عامل تبخال دهانی است. HSV-2 از افراد با علامت و بدون علامت انتقال پیدا می کند.
تبخال چگونه درمان می شود؟
برای درمان تبخال تناسلی، پزشک داروی ضد ویروسی برای شما تجویز می کند. این قرص ها می توانند به شما کمک کنند تا احساس بهتری داشته باشید و دوره ی آن را کوتاه کنید. در این فاصله سعی کنید از بوسیدن یا برقراری رابطه ی جنسی با دیگران بپرهیزید. این بیماری بدون علامت هم می تواند گسترش پیدا کند.
چگونه می توان از بیرون زدن تبخال ها جلوگیری کرد؟
بعضی از افراد فقط در صورت داشتن خارش و سوزش (که هنگام بیرون زدن تاول مشاهده می شود)، داروهای خود را مصرف می كنند تا از بدتر شدن آن جلوگیری كنند. در موارد زیر لازم است هر روز از داروهای ضدویروسی استفاده کنید:
- زیاد بودن تعداد تاول ها
- جلوگیری از ایجاد تاول های بیشتر
- کاهش خطر انتقال تبخال به همسر یا افراد دیگر
آیا تبخال تناسلی درمان دارد؟
بله، برای درمان تبخال می توانید از داروهای معرفی شده در ادامه ی این مطلب استفاده کنید. برخی افراد بطور مکرر تبخال می زنند. پس از شروع علایم معمولا تاول ها ظاهر می شوند. تبخال زدن در دفعات اول علایم شدیدتری دارد اما با گذشت زمان خفیف تر می شوند و با گذشت زمان کمتر اتفاق می افتند.
برای تسکین تاول ها، چه راهکارهایی وجود دارد؟
- لباس زیر نخی و گشاد بپوشید.
- از قرار گرفتن در معرض آفتاب یا گرما که می تواند تاول های بیشتری ایجاد کند، خودداری کنید.
- یک دوش حمام گرم بگیرید.
- از زدن عطر یا صابون های معطر به تاول ها اجتناب کنید.
چه عواملی باعث بیرون زدن تبخال می شود؟
ویروس تبخال برای همیشه در بدن باقی می ماند، حتی اگر هیچ علائمی نداشته باشید. بیرون زدن تبخال ها در زمان بیماری، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب، در زمان خستگی یا استرس اتفاق می افتد. گاهی اوقات شروع قاعدگی در زنان هم می تواند با بیرون زدن تبخال همراه باشد.
رابطه ی جنسی و تبخال
در صورت ابتلا به تبخال دستگاه تناسلی می توانید رابطه جنسی برقرار کنید اما باید شریک زندگی خود را از این امر مطلع کنید. به این ترتیب باید رابطه ی محافظت شده ای داشته باشید و از کاندوم استفاده کنید. پس از بیرون زدن تبخال ها و تشدید آنها، رابطه جنسی برقرار نکنید.
مشکلات ناشی از تبخال
همانطور که گفتیم تبخال ها مشکلات زیادی ایجاد نمی کند و معمولا بعد از مدتی برطرف می شوند. اما اگر زیاد تبخال می زنید و با این وضعیت مشکل دارید باید نکاتی را رعایت کنید. اول اینکه باید دستهای خود را مرتباً و بخصوص پس از ظاهر شدن تبخال ها بشویید. اگر تاول بزنید و با دست های آلوده چشمان خود را بمالید، عفونت می تواند به چشم منتقل شود. اگر چشمان شما قرمز، متورم، آسیب دیده یا حساس به نور است به پزشک مراجعه کنید. درمان آن می تواند از بروز مشکلات جدی بینایی جلوگیری کند.
تبخال و بارداری
به مادران بارداری که تبخال دارند توصیه می شود برای محافظت از نوزاد، سزارین کنند. اما دلیل این امر چیست؟
ویروس تبخال می تواند در حین زایمان طبیعی به کودک شما منتقل شود به خصوص اگر اولین تاول ها در زمان زایمان بیرون بزنند. این ویروس می تواند منجر به ایجاد بثورات جسمی، مشکلات چشمی یا مشکلات جدی تری در نوزاد شود. سزارین احتمال بروز این مشکلات را کمتر می کند. همچنین با نزدیک شدن به زمان زایمان، پزشک ممکن است استفاده از داروهای ضد ویروسی را توصیه کند.
برای درمان تبخال، از چه کرم ها و پمادهایی استفاده می شود؟
رایج ترین داروهای ضد ویروسی تجویز شده برای درمان تبخال، به شرح زیر است:
- زوویراکس (آسیکلوویر)
- بتادین
- نئوسپورین
- فامسیکلوویر
- والترکس (والاسیکلوویر)
- دوکوسانول (Abreva)
درمان های خانگی مانند بتادین، گیاه بادرنجبویه و روغن درخت چای نیز به درمان تبخال کمک می کنند.
برخی از کرم ها و پماد ها مانند دوکوسانول و گیاه بادرنجبویه خاصیت ضد عفونی کنندگی دارند. اگرچه این داروها مستقیماً روی خود ویروس عمل نمی كنند، اما می توانند با دفع عفونت ناشی از ویروس و تسكین قرمزی و التهاب، به شما كمك كنند.
کرم ها و پماد ها معمولاً برای تبخال صورت استفاده می شوند، بنابراین قبل از قرار دادن آنها بر تبخال تناسلی، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
4 پماد برتر در تمام دنیا
1- دوکوسانول (Abreva): مزیت مهم این پماد این است که از سوی سازمان غذا و دارو تأیید شده و بدون نسخه پزشک در دسترس است.
نحوه ی عملکرد دوکوسانول: ماده موثره در این دارو Abreva 10٪ است که به آن الکل بهنیل نیز گفته می شود. این نوعی الکل است که به طور سنتی به عنوان نرم کننده، امولسیون کننده و غلیظ کننده در مواد آرایشی و مکمل ها استفاده می شود.
مطالعه بالینی نشان داده شده است که Abreva زمان بهبودی تبخال ها را کوتاه می کند. هنگامی که Abreva روی تبخال قرار می گیرد به تسکین هر گونه تحریک کمک می کند و غشای سلول را تقویت می کند تا از وخیم تر شدن عفونت جلوگیری کند.
روش استفاده: این دارو باید بمدت 10 روز و روزی 5 بار استفاده شود.
2- بتادین: مزیت کلیدی این ماده این است که برای جلوگیری از عفونت های ثانویه و پاکسازی زخم ها مفید است.
نحوه عملکرد بتادین: ماده فعال موجود در بتادین، پوویدون آیوداین است که مدتهاست به عنوان خاصیت ضد عفونی کننده و پاک کنندگی اش مشهور است.
بتادین علاوه بر ماهیت ضد عفونی کننده، می تواند به کنترل عفونت و درد ناشی از تاول ها هم کمک کند.
این ماده فعال همچنین ممکن است به تسکین درد و سوزش تاول ها کمک کند.
طرز استفاده: حداقل 4 بار در روز در قسمت آسیب دیده ی پوست اعمال شود.
3– پماد نئوسپورین: مزیت مهم این پماد این است که می تواند به تسکین سریع “پوسته” های ناشی از تاول ها کمک کند.
نحوه عملکرد نئوسپورین: مواد فعال موجود در پمادهای نئوسپورین آنتی بیوتیک است.
استفاده از پماد نئوسپورین معمولاً برای بهبود بریدگی های جزئی و عفونت ها توصیه می شود اما استفاده از آن برروی تاول ها، می تواند به رفع پوسته پوسته شدن تاول و درمان سریعتر آن کمک کند.
طرز استفاده: مقدار کمی از این پماد را 1 تا 3 بار در روز استفاده کنید.
4- زوویراکس (آسیکلوویر): مزیت اصلی این کرم این است که یک محصول ضد ویروس و استاندارد در اکثر داروخانه ها است.
نحوه عملکرد زوویراکس: ماده فعال موجود در کرم زوویراکس، آسیکلوویر 5٪ است.
زوویراکس یک داروی ضد ویروسی است و سلولهایی را که تحت تأثیر ویروس هرپس سیمپلکس قرار دارند، مورد هدف قرار می دهد. زوویراکس این کار را با محدود کردن توانایی تکثیر آنها انجام می دهد و بنابراین به جلوگیری از عفونت قبل از نیاز به درمان، کمک می کند.
زوویراکس با انجام این کار می تواند به کاهش علائم و تسکین درد کمک کند. این دارو توسط پزشکان سراسر جهان توصیه می شود و معمولاً به صورت کرم تبخال تجویز می شود. این دارو به صورت قرص نیز موجود است که تاثیر بیشتری در درمان تبخال دارد.
طرز استفاده: 5 بار در روز (یا تقریبا هر 4 ساعت) به مدت 5 روز استفاده شود.