فواید و عوارض او ار اس و نحوه مصرف اصولی برای کودک و بزرگسال

این اطلاعات به طور مخصوص برای والدین و مراقبین درباره استفاده از این دارو برای کودکان و بزرگسالان نوشته شده است و در تدوین آن از چندین متخصص کمک گرفته شده است.

• نام دارو: ORS
• نام های تجاری: دیورالیت، الکترولاد

چرا کودکان باید این دارو را مصرف کنند؟

معمولا اسهال در کودکان خود به خود برطرف می‌شود ولی باعث از دست رفتن آب و نمک های بدن نیز می شود. تعادل صحیح نمک و آب در بدن برای عملکرد صحیح آن لازم است. اگر کودک مقدار زیادی آب از دست بدهد، ممکن است دچار کم آبی شود. در موارد شدید، این کم آبی می تواند خطرناک باشد. مخصوصاً در کودکان کم سن تر که تشخیص نشانه های کم آبی سخت تر است. در صورت داشتن هر یک از موارد زیر، کودک شما ممکن است دچار کم آبی شده باشد:

• پوشک های خیس کمتر، پوشکهایی که از همیشه سبک تر هستند یا در کودکان بزرگتر، ادرار کمتر (کمتر از دو الی سه بار در روز)
• فعالیت کم تر از میزان معمول و خواب آلودگی
• خشکی دهان
• گریه بدون اشک
• وجود یک نقطه نرم و فرو رفته روی سر کودک

ORS به خودی خود اسهال را برطرف نمی‌کند اما نمک و آب از دست رفته را جایگزین کرده و در نتیجه اثرات کم آبی را کم میکند.

هشدار: اگر کودک شما نشانه های بالا را داشت و پس از ۲ الی ۳ روز بهتر نشد، به پزشک مراجعه کنید.

اشکال دارویی

• پودر خوراکی: یک ساشه از دارو با ۲۰۰ میلی لیتر آب مخلوط می شود. تمام انواع آن ها حاوی شکر هستند.

چه زمانی باید این محلول را به کودک بدهیم؟

این محلول ها معمولا پس از هر دفع به صورت اسهال، به کودک داده می شود.

مقدار مصرف: پزشک دوز مناسب کودک شما را تجویز خواهد کرد. اگر ORS را از داروخانه تهیه کرده اید، مقدار مصرف بر روی برچسب دارو ذکر شده است. کودک خود را تشویق کنید که تا سر حد توان محلول تجویز شده را مصرف نماید.

هشدار: رعایت دستور پزشک در رابطه با مقدار مصرف دارو بسیار مهم است.

نحوه مصرف

پودر خوراکی: ساشه را باز کنید و محتویات درون آن را درون ۲۰۰ میلی لیتر آب معمولی (برای نوزادان و کودکان زیر یک سال، از آب جوشیده سرد شده استفاده کنید) بریزید. تا زمان حل شدن تمام پودر و شفاف شدن محلول، آن را خوب به هم بزنید. مطمئن شوید که کودک تمام دوز تجویز شده را مصرف می‌کند. اگر با یک بار مصرف قادر نبود تمام آن را بنوشد، می‌تواند آن را طی ۳۰ دقیقه مصرف کند. استفاده از نی ممکن است کمک کننده باشد.

دارو چه زمانی اثر خواهد گذاشت؟

ORS سریعاً تاثیر خود را اعمال میکند و کم آبی معمولا پس از ۳ الی ۴ ساعت بهتر خواهد شد.

حتما بخوانید: ایبوپروفن- مقدارمصرف، عوارض و نکات مهم برای کودکان و مادران

اگر کودک دچار استفراغ بود چه کنیم؟

اسهال و استفراغ معمولا با هم رخ داده و با التهاب معده و روده همراه هستند. اگر کودک همزمان با اسهال، دچار استفراغ هم بود، تمام محلول را آماده کنید؛ اما در اندازه های کوچک تر (۱۰ الی ۲۰ میلی لیتر هر ۵ الی ۱۰ دقیقه) به کودک بخورانید؛ زیرا اندازه های بزرگ می تواند باعث استفراغ کودک شود. مطمئن شوید که تمام محلول را به کودک خورانده اید.

• اگر کودک کمتر از سی دقیقه پس از نوشیدن محلول استفراغ کرد، دوباره محلول را به او بخورانید.
• اگر کودک بیشتر از سی دقیقه پس از نوشیدن محلول استفراغ کرد تا زمان دفع اسهال بعدی، نیازی به خوراندن محلول به او نیست.

مصرف زیاد این محلول برای کودک مضر نیست. پس اگر از مقداری که کودک تحمل کرده به علت این که آن را استفراغ کرده مطمئن نیستید، بهتر است مقدار بیشتری از محلول را به کودک بخورانید.

هشدار: ORS پس از مخلوط شدن با آب، در صورت عدم استفاده باید پس از یک ساعت دور ریخته شود (وقتی که در یخچال نگهداری شود، می‌توان تا ۲۴ ساعت آن را نگه داشت).

اگر مصرف ORS را فراموش کردیم چه کنیم؟ به محض یادآوری، یک دوز دیگر به کودک بخورانید.

آیا هیچ عارضه جانبی محتملی وجود دارد؟

داروها برای بهبودی کودکان استفاده می شوند اما گاهی اوقات، ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ای ایجاد کنند. ORS معمولاً عارضه جانبی خاصی ایجاد نمی کند.

در بزرگسالان نیز مصرف مشابه موارد بالاست با این تفاوت که بزرگسالان باید 3 کار زیر را در کنار مصرف دارو انجام دهند:

1- پروبیوتیک مصرف کنید

وجود باکتری‌های خوبی که در دستگاه گوارش شما زندگی می‌کنند، برای عملکرد طبیعی دستگاه گوارش ضروری است. این باکتری‌ها نقش مهمی در حفاظت از روده در برابر عفونت‌ها بازی می‌کنند. زمانی که سیستم گوارشی شما توسط آنتی ‌بیوتیک‌ ها تغییر کرده یا توسط باکتری‌ های ناسالم و ویروس‌ها تحت تأثیر قرار بگیرد، شما دچار اسهال می‌شوید. پروبیوتیک‌ها می‌توانند با بازگردانی تعادل باکتری‌ها در روده، به بهبودی شما کمک کنند.به طور کلی پروبیوتیک‌ ها با بهبود تعادل میان باکتری‌های مفید و مضر موجود در روده به هضم غذا کمک می‌کنند.بهترین خوراکی های سرشار از پروبیوتیک شامل ماست های پروبیوتیک موجود در بازار، کفیر و ترشی خیار (ترشی نمکی نه سرکه ای) می باشند.

2- مایعات ضروری هستند

مایعات نیز برای درمان اسهال ضروری هستند. نوشیدن آب فراوان به جلوگیری از کم‌آبی بدن کمک می‌کند و موجب دفع سموم موجود در بدن می‌شود. به طور کلی توصیه های زیر در درمان کم آبی بدن کمک زیادی خواهد کرد:

• پس از هر بار که اجابت مزاج میکنید یک لیوان مایع بنوشید. آب، آب میوه، نوشابه بدون کافئین و آبگوشت نمکی چند انتخاب خوب هستند.
• مایعات داغ را به دمای محیط برسانید یعنی به حدی که گرم باشند و نه داغ. “هر چیزی که خیلی گرم و یا خیلی سرد باشد می تواند حالت تهوع ایجاد کند.”
• محصولات حاوی ترکیبات خاصی از گیاهان، از جمله بابونه، به درمان ناراحتی معده کمک می کند.
• آب میوه هایی مانند آب نارنج یا آب سیب را با آب رقیق کنید زیرا این آب میوه ها گاهی اوقات به تنهایی (در صورتی که اسهال دارید) باعث تهوع می شوند و با اضافه کردن آب، تحمل آن برای بدن آسان تر می شود.

3- غذاهای سبک و ساده استفاده کنید نه سنگین و چرب

زمانی که به اسهال مبتلا شدید غذاهای سبک و ساده‌‌ را جایگزین غذاهای سنگین و دیرهضم کنید این مواد غذایی به جذب مقداری آب از مدفوع کمک می‌کنند. غذاهایی با بافت نرم، فیبر پایین و ادویه‌ی کم و غلیظی مانند بلغور جو دوسر پخته‌شده، موز، برنج سفید ساده و سس سیب میتواند موجب بهبود اسهال شده و حرکات روده را کنترل کنند.

در هنگام مصرف ORS می‌توان از سایر داروها استفاده کرد؟

• می توانید به کودک خود داروهای حاوی استامینوفن و ایبوپروفن بدهید مگر در صورت منع پزشک.
• سابقه واکنش آلرژیک یا سایر واکنش‌های دارویی در گذشته را به پزشک اطلاع دهید.
• قبل از دادن هر داروی دیگری شامل داروهای گیاهی یا مکمل ها، مصرف آن را با پزشک یا داروساز در میان بگذارید.

حتما بخوانید: روش ساده و جدید درمان خانگی اسهال نوزاد (کاملا موثر و قطعی)

سایر ملاحظات

• اگر کودک شما محلول را تحمل نمی کند، سعی کنید به او آب (آب جوشیده سرد شده برای نوزادان و کودکان زیر یک سال) یا آب میوه رقیق بدهید. اگر کودک شما هیچ مایعی را تحمل نمی کند، با پزشک خود تماس بگیرید.
• در ۲۴ ساعت اول بهتر است نوزادان مبتلا به اسهال، هیچ غذایی جز شیر مادر نخورند. در کودکان بزرگتر، مصرف غذای جامد یا شیر باید در ۲۴ ساعت اول محدود شود زیرا مصرف آنها اسهال را بدتر میکند. اگر وضعیت کودک شما رو به بهبودی رفت، می‌توانید به او آب یا آبمیوه بدهید اما باید پس از هر اسهال به او ORS بخورانید.
• به محض رفع اسهال، تغذیه معمولی باید پس از ۲۴ ساعت از سر گرفته شود. کودک شما ممکن است تا یک ماه بعد، به علت التهاب معده، اسهال خفیف داشته باشد.
• برای درمان اسهال از محلول ORS بیشتر از دو الی سه روز استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک دستور داده باشد.
• برای تهیه محلول ORS فقط باید از آب استفاده کنید. از شیر و آبمیوه استفاده نکنید و هرگز به محلول شکر یا نمک نیفزایید زیرا محلول ORS حاوی مقدار صحیح و متعادلی نمک برای کمک به بدن است.
• برای اضافه کردن مقدار صحیح و دقیق آب دقت کنید؛ زیرا مقدار زیاد یا کم آب باعث می‌شود تنظیم نمک ها درون بدن کودک شما به درستی انجام نگیرد.

هشدار: اگر کودک شما مبتلا به بیماری کبدی یا کلیوی است، از خوراندن ORS به او خودداری کنید مگر با تجویز پزشک.

شرایط نگهداری دارو

• ساشه دارو را در کابینت یا کمد و به دور از گرما و نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
• مطمئن شوید که کودک شما دارو را نمی بیند و به آن دسترسی ندارد.
• دارو را در بسته بندی مخصوص خود نگهداری کنید.

حتما بخوانید: علت اسهال در کودکان چیست و بهترین درمان دارویی آن کدام است؟

برای کسب اطلاعات بیشتر به پزشک، داروساز یا پرستاری که بتواند به شما اطلاعات بیشتری درباره ORS و یا سایر داروهای که در کم آبی بدن استفاده می‌شوند بدهد، مراجعه کنید.