RAI به طور عمده در سلول های تیروئید جمع آوری می شود، جایی که این تابش می تواند غده تیروئید و سایر سلول های تیروئید (از جمله سلول های سرطانی) را از بین ببرد که ید را از دست می دهند و تاثیر بسزایی بر بقیه بدن خود دارند. در این مطلب با کمک نتایج تحقیقات جدید از چندین مجله معتبر در سراسر دنیا در مورد ید درمانی تیروئید پرکار، هزینه، روند انجام، عوارض و همه نکات مهم اطلاعات جدیدی در اختیارتان قرار می دهیم.
نکات مهم
- ید رادیواکتیو (RAI) نوعی ایزوتوپ پرتوزا است که به عنوان I131 هم شناخته می شود.
- رادیوایزوتوپی ها مواد رادیواکتیو هستند که در قالب کپسول بلعیده میشود.
- وقتی ید رادیواکتیو وارد بدن میشود، تنها توسط سلولهای تیروئید یا سلولهای سرطانی تیروئید جذب میشود.
- RAI این سلولها را میکشد درحالیکه به دیگر سلولهای بدن آسیبی نمیرساند.
- ممکن است RAI برای از بین بردن مقادیر سلولهای سرطانی باقیمانده یا مشکلات مربوط به تیروئید پس از جراحی استفاده شود.
- احتمال بازگشت سرطان پس از جراحی بیشتر است.
- درمان با RAI برای افرادیکه سرطان فولیکولار تیروئید دارند مناسب است.
- درمان با ید رادیواکتیو از 4 تا 5 هفته پس از عمل آغاز میشود تا زخمهای جراحی التیام پیدا کنند.
زنان باردار یا شیرده نباید از درمان با ید رادیواکتیو استفاده کنند. اگر در زمان شیردهی هستید تا اتمام این دوره نباید از RAI استفاده کنید. برای اطلاعات بیشتر از پزشک سؤال کنید.
در حال حاضر هزینه انجام ید درمانی تیروئید پرکار از 4 تا 8 میلیون متفاوت است!
آمادگی برای درمان با ید رادیواکتیو
محدود کردن غذاهای حاوی ید زیاد
- رژیم غذایی حاوی ید بالا، درمان RAI را بی اثر میکند.
- ممکن است نیاز باشد از رژیم غذایی حاوی ید بالا مانند غذاهای دریایی، غذاهای شور و سوشی تا 2 هفته قبل از درمان اجتناب کنید.
- درمورد اطلاعات بیشتر از پزشک سؤال کنید.
بالا رفتن سطح TSH
برای موثر بودن درمان RAI، به سطح بالای TSH نیاز است. دو راه برای بالا بردن سطح TSH وجود دارد:
- مصرف داروهای تیروئید را برای چند هفته متوقف کنید. قبل از شروع درمان با RAI، نیاز است که آزمایش خون داده شود تا مشخص شود که آیا سطح TSH به اندازه ی کافی بالا رفته است یا خیر.
- ممکن است نیاز به تزریق TSH مصنوعی موسوم به هورمون محرک تیروئید نوترکیب انسانی (rhTSH) یا تیروژن داشته باشید. این آمپول ممکن است یک یا دو روز قبل از درمان استفاده شود. این شما را قادر میسازد تا به مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید ادامه دهید. انتخاب روش بالا بردن سطح TSH به مرحله ی بیماری و روش درمان بستگی دارد.
مطلب مشابه: بهترین و جدیدترین روش درمان اصولی تیروئید پرکار چیست؟ (روش علمی)
درمان با ید رادیواکتیو (RAI)
بیمار در روز درمان با ید رادیواکتیو در بیمارستان بستری خواهد شد. ممکن است قبل از مصرف کپسول RAI، به بیمار داروی ضد تهوع داده شود. وقتی که وضع بیمار به حالت نرمال برسد، از بیمارستان مرخص خواهد شد. درصورت تزریق تیروژن معمولا پس از 36-48 ساعت ترخیص صورت میگیرد. درصورت استفاده از داروهای جایگزین هورمون تیروئید، ترخیص از بیمارستان یک روز دیگر هم طول میکشد. در ادامه ی این مطلب به رعایت نکات ایمنی توسط بیمار در بیمارستان و خانه میپردازیم.
احتیاط های ایمنی در بیمارستان
برای جلوگیری از تماس زیاد با اشعه لازم است تیم پزشکی، اعضای خانواده و دوستان بیمار احتیاط کنند. اقدامات ایمنی در هر بیمارستان متفاوت است و به بیمارستان و کارکنان آن بستگی دارد.
اقدامات ایمنی که لازم است بیمار پس از دریافت اشعه رعایت کند عبارتند از:
- قرار گرفتن بیمار در اتاق جداگانه و محافظ.
- از ورود ملاقات کننده ها به اتاق بخصوص کودکان و زنان باردار جلوگیری شود.
- درصورت انجام ملاقات، زمان باید محدود باشد و فاصله ی 2 تا 3 متری از بیمار حفظ شود.
- میزان اشعه با کمک دستگاه شمارنده Geiger اندازه گیری میشود.
- از دستکش تمیز برای پاک کردن مایعات بدن (مانند ادرار، عرق، بزاق و خون) استفاده کنید و باقیمانده ی موادغذایی و نوشیدنی های بیمار را دور بریزید.
همچنین بخوانید: علایم کم کاری تیروئید در زنان -عوارض آن بر بدن و نکات مهم
اقدامات ایمنی در خانه
پس از ترخیص نیز لازم است بیمار اقدامات احتیاطی در خانه انجام دهد. تیم پزشکی معمولاً این اقدامات را به بیمار توضیح میدهد. از معمولترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنها بخوابید.
- لباسهایتان را جداگانه بشورید.
- غذای خود را آماده کنید.
- برای ادرار کردن بنشینید و پس از دستشویی چندین بار از سیفون استفاده کنید.
- احتیاطهای ایمنی را در مورد مایعات بدن انجام دهید.
این اقدامات معمولاً موجب ترس و تنهایی بیمار میشود. در مورد این نگرانی ها با پزشک صحبت کنید و برای سرگرم شدن دربیمارستان و خانه از کتاب یا وسایل سرگرمی استفاده کنید.
بعد از درمان با ید رادیواکتیو
برای اطمینان از عدم وجود سلولهای سرطانی لازم است یک اسکن ایزوتوپ انجام شود. در اسکن محل جذب ید رادیواکتیو مشخص است چون بعد از درمان هم مقدار کمی بافت تیروئید سالم در گردن باقی میماند. از بین بردن بافتها توسط RAI حدود چند ماه طول میکشد. اسکن همچنین مشخص میکند که آیا سرطان به گره های لنفاوی و دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته است یا خیر.
عوارض جانبی درمان با ید رادیواکتیو
- مهمترین عارضه ی جانبی تابش موقت ناشی از درمان است
- ممکن است خشکی دهان و تغییر در بویایی و چشایی در بیمار هم دیده شود
- بعضی بیماران مشکلاتی در بلع و درد در غدد بزاقی خواهند داشت
- خستگی ناشی از تخلیه ی هورمون تیروئید: که پس از بازگشت آن به سطح نرمال از بین خواهد رفت
- گاهی اوقات درمان با RAI خطر ابتلا به سرطان دوم را افزایش میدهد.
همچنین بخوانید: قرص متی مازول-کاربرد، عوارض، طرز مصرف و تاثیر آن بر چاقی
مدیریت عوارض جانبی
- برای خارج شدن سریعتر ید رادیواکتیو از بدن میزان زیادی آب بنوشید. اینکار همچنین تماس مثانه با اشعه را کاهش میدهد.
- درصورت طولانی شدن عوارض جانبی به پزشک مراجعه کنید.
- اگر شما یا همسرتان قصد بچه دار شدن دارید، با پزشک صحبت کنید. ممکن است نیاز باشد بمدت 6 ماه از روشهای ضدبارداری مانند کاندوم استفاده کنید.
