نفخ شکم (Flatulence) که به باد معده هم شناخته می شود، زمانی اتفاق می افتد که گاز در سیستم گوارشی شما جمع شده و از قسمت پایینِ بدن (مقعد) خارج شود.
به طور متوسط حدود 5 تا 15 بار در روز از شکم یک فرد باد خارج می شود. نفخ شکم دلایل مختلفی دارد، اما بیشتر آن ها جای نگرانی ندارند و موضوع خطرناکی نیست.
نفخ شکم به خصوص در موقعیت های اجتماعی می تواند بسیار ناراحت کننده و شرم آور شود. بنابراین اگر این اتفاق باعث ناراحتی شما می شود، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید . البته گاهی اوقات هم می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد.
8 تا از قوی ترین ضد نفخ ها که با خیال راحت میتوانید استفاده کنید
پس توصیه می کنیم که حتما ادامه مطلب را بخوانید تا بفهمید چه چیزی باعث ایجاد باد معده می شود، چه زمانی ارزش دارد با آن مقابله شود، چه کار هایی می توانید برای رفع یا جلوگیری از آن انجام بدهید و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید.
چرا معده ام آن قدر باد تولید می کند؟
نفخ شکم می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از علت ها طبیعی هستند که مدیریت شان آسان تر است، اما برخی به دلیل دارو هایی که مصرف می کنید یا یک مشکل اساسی در سلامتی هستند. گاهی به آروغ هم باد معده می گویند، اما اصطلاح نفخ بیشتر به این اشاره دارد.
غذا و نوشیدنی
برخی از غذا ها و نوشیدنی ها مثل غذا های کربوهیدرات دار که نمی توانند توسط روده شما جذب شوند، می توانند باد بیش از حد تولید کنند. در واقع این نوع از غذا ها توسط باکتری ها در روده بزرگ (کولون) تجزیه می شوند و باعث تجمع گاز خواهند شد که بعد بدن تان آن را به صورت باد خارج می کند.
غذا هایی که حاوی مقادیر بالایی از این نوع کربوهیدرات ها هستند، عبارتند از:
- لوبیا، حبوبات و عدس
- سبزیجاتی مثل کلم بروکلی ، گل کلم، کلم و کلم بروکسل
- پیاز
- کشمش و آلو
- سیب
- کنگر اورشلیمی (سیب ترشی)
- سیر
- گندم
- ریشه کاسنی
سایر خوراکی ها و نوشیدنی هایی که می توانند باد در معده شما به وجود بیاورند هم عبارتند از:
- سوربیتول: یک شیرین کننده مصنوعی که در آدامس های بدون قند ، محصولات لاغری و سایر محصولات یافت می شود.
- فروکتوز: نوعی قند موجود در میوه ها ، سبزیجات و عسل.
- فیبر غلات تصفیه نشده مثل سبوس
بهترین روش درمان ورم (نفخ) معده با متد طبیعی- گیاهی
کدام غذا ها واقعا باد معده را بد بو می کنند؟
باد معده شما ممکن است بعد از خوردن غذا هایی مثل کلم و پیاز بوی بدی پیدا کنند، زیرا این سبزیجات می توانند بدن تان را وادار به تولید گاز حاوی گوگرد کنند. بدونِ شک هر کسی با دیگری فرق دارد و بقیه غذا ها هم ممکن است باد معده تان را بد بو کنند. شما باید با آزمون و خطا بفهمید که بهتر است از کدامیک از غذا ها پرهیز کنید تا این مشکل تان بر طرف شود.
بلع بیش از حد هوا
همه ما هنگام نفس کشیدن یا غذا خوردن بدون این که متوجه شویم هوا را می بلعیم، اما بلعیدن بیش از حد ممکن است باعث شود تا بیش از حد معمول باد در معده جمع شود.
هوای اضافی زمانی می تواند وارد بدن شما شود که:
- غذای تان را درست نجوید. بلعیدن تکه های بزرگ غذا منجر به ورود باد بیشتری به معده می شود.
- جویدن آدامس
- سیگار کشیدن
- مکیدن آبنبات
- نوشیدنِ نوشیدنی های گازدار. بلعیدن گاز حباب های موجود در این نوشیدنی ها باعث ایجاد هوای بیش از حد در دستگاه گوارش شما می شود.
مواد غذایی قلیایی کننده معده (3 تای اصلی+ نکات مصرف)
داروها
بسیاری از دارو ها می توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث ایجاد نفخ شوند. این دارو ها عبارتند از:
- استاتین ها که به کاهش کلسترول کمک می کند.
- برخی از انواع ملین ها
- دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن
- داروی ضد قارچ مثل فلوکونازول که برای برفک مصرف می شود.
- وارنیکلین ؛ دارویی که برای کمک به ترک سیگار مصرف می شود.
آیا باد معده نشانه سلامتی است؟
نفخ شکم می تواند نشانه وجود مشکلاتی در سلامتی تان باشد. این مشکلات عبارتند از:
- یبوست
- سوء هاضمه
- گاستروانتریت ( التهاب روده و معده )
- عدم تحمل لاکتوز
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- بیماری سلیاک
- سوء جذب یعنی زمانی که بدن شما نمی تواند مواد مغذی را به طور کامل جذب کند.
- ژیاردیازیس
اگر فکر می کنید که ممکن است یکی از این مشکلات را داشته باشید و علائم تان با پیشگیری و مراقب بهتر نشد، برای مشاوره به پزشک مراجعه کنید.
استرس و اضطراب
استرس زیاد و مضطرب بودن باعث می شود تا باد زیادی در معده تان تولید شود. استرس همچنین می تواند با مشکلات خاص سلامتی مثل سندروم روده تحریک پذیر که در آن استرس و اضطراب می تواند علائمی مثل نفخ ایجاد کند، مرتبط باشد. یا ممکن است با رفتار هایی مثل کشیدن سیگار یا جویدن آدامس که برای کاهش استرس انجام می دهید و باعث ورود هوای اضافی به دهان می شود، مرتبط باشد.
چه طور نفخ شکم را متوقف کنیم؟
کاهش یا جلوگیری از نفخ به علت ایجاد آن بستگی دارد. در ادامه چند راه برای کمک به پیشگیری و درمان هر گونه گاز اضافی یا بد بو را با شما به اشتراک می گذاریم که قطعا به دردتان خواهد خورد :
رژیم غذایی تان را تغییر بدهید
سعی کنید غذا ها و نوشیدنی هایی که می دانید باعث افزایش باد معده تان می شوند را از رژیم غذایی خود تا حد ممکن حذف کنید. افراد مختلف به طرق مختلف نسبت به غذا واکنش نشان می دهند، اما به طور کلی بهتر است از موارد زیر اجتناب کنید:
- غذا هایی که میزان کربوهیدرات بالایی دارند و بدن شما قادر به جذب آن ها نیست.
- غذا هایی که حاوی شیرین کننده های مصنوعی هستند.
- آدامس
- نوشابه های گازدار
همچنین اگر علائم روده تحریک پذیر دارید و یا مستعد نفخ و گرفتگی شکم هستید، بهتر است از رژیم غذایی که در آن از FODMAP کمتری استفاده شده، پیروی کنید. FODMAP مخفف عبارات لاتین “الیگوساکارید های قابل تخمیر، دی ساکارید ها، مونوساکارید ها و پلی‌ال‌ها است. این ها کربوهیدرات هایی هستند که در غذا های پر فیبر مثل لوبیا و گندم یافت می شوند و می توانند بر روده شما تأثیر بگذارند و علائم سندروم روده تحریک پذیر را بدتر کنند.
تحقیقات اخیر نشان می دهد که این نوع رژیم ممکن است به کاهش علائم این سندروم در برخی افراد کمک کند، اما پایبندی به آن دشوار است. به همین دلیل است که اگر مایل به امتحان این رژیم هستید ، بهتر است اول برای مشاوره به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه کنید.
آهسته تر غذا بخورید
برای کمک به هضم و کاهش نفخ، سعی کنید غذای تان را آهسته تر بجوید تا هوای کم تری بلعیده شود. جویدن غذا تا حد ممکن، به آنزیم های بزاق اجازه می دهد تا زمان کافی برای تجزیه کربوهیدرات های موجود در غذا داشته باشند و هضم آسان تر شود.
اگر 3 وعده غذایی بزرگ در روز دارید، می توانید به جای آن 6 وعده غذایی کوچک تر را جایگزین کنید. هضم وعده های غذایی کوچک تر برای بدن آسان تر است و می تواند باعث تجمع کمتر گاز هم شود.
دمنوش نعناع یا زنجبیل بنوشید
با این که تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما برخی شواهد نشان می دهد که نوشیدن چای نعناع فلفلی و مقدار کمی زنجبیل ممکن است به کاهش نفخ در برخی افراد کمک کند، زیرا سوء هاضمه یا ناراحتی شکم را کم تر می کند.
اگر باردار هستید، اول از پزشک تان بپرسید که آیا استفاده از زنجبیل برای شما بی خطر است یا خیر.
مکمل های غذایی برای کاهش نفخ
تصور می شود که برخی مکمل های غذایی به نفخ شکم کمک می کنند که اصلی ترین آن ها عبارتند از:
پروبیوتیک ها
برخی شواهد نشان می دهد که پروبیوتیک ها ممکن است با کمک به رشد باکتری های ” سازگار ” در سیستم گوارش تان به بازیابی تعادل در روده تان کمک کند. پروبیوتیک ها در افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر مورد بررسی قرار گرفته اند و برخی شواهد نشان می دهد که بی خطر هستند و می توانند علائم این سندروم از جمله نفخ را کاهش دهند . هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است، اما اگر می خواهید این مکمل ها را امتحان کنید، ضرری ندارد.
پروبیوتیک ها را می توان به صورت مایع یا کپسول یا به صورت ماست خریداری کرد. اگر آن ها را به عنوان ماست می خورید، مطمئن شوید ماست هایی که دارای فیبر اضافی یا شیرین کننده های مصنوعی هستند را تهیه نمی کنید، زیرا ممکن است معده تان را اذیت کند.
حتما بخوانید: برای کاهش اسید معده چه بخوریم و چه کنیم؟ (نظر 3 فوق تخصص)
البته یادتان باشد که پروبیوتیک ها برای همه مناسب نیستند، زیرا ممکن است برای تمام علت های ایجاد نفخ معده کارساز نباشند. بنابراین اول در مورد استفاده از آن ها با پزشک تان مشورت کنید.
قرص زغال
برخی تحقیقات نشان می دهد که قرص های زغال چوب ممکن است با جذب گاز های به دام افتاده در سیستم گوارش شما به درمان نفخ کمک کنند. شما می توانید آن ها را از داروخانه ها خریداری کنید، اما اول با یک داروساز مشورت کنید؛ زیرا ممکن است با دارو های دیگری که مصرف می کنید، تداخل داشته باشند.
برای رفع بوی بد باد معده، حتی می توانید لباس هایی را امتحان کنید که حاوی زغال فعال یا پدهای زغالی هستند و می توانند داخل لباس شما قرار بگیرند ( شبیه به نوار بهداشتی ). این پد ها به صورت آنلاین هم عرضه می شوند.
به طور منظم ورزش کنید
نفخ شکم را می توان با ورزش منظم درمان یا از آن پیشگیری کرد. فعال بودن ،عملکرد سیستم گوارش شما را بهبود می بخشد و به کنترل نفخ و باد معده کمک می کند.
ترک سیگار
ترک سیگار می تواند به شما در رفع نفخ کمک کند . علت آن هم این است که هنگام سیگار کشیدن بیش از حد معمول هوا وارد بدن شما می شود و دستگاه گوارش تان هم توسط دود تنباکو تحریک می شود.
هر گونه بیماری زمینه ای را درمان کنید
نفخ شکم می تواند نشانه یا علامت وجود یک مشکل در سلامتی باشد. اگر نفخ معده شما را آزار می دهد یا نگران علائم دیگر خود هستید، برای مشاوره و درمان حتما به پزشک مراجعه کنید که بدون شک کمک تان خواهد کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
هیچ دستورالعمل پزشکی وجود ندارد که تعیین کند باد معده تا چه حد باشد یا صدای آن چطور باشد، “طبیعی” است. این مسئله برای هر کسی متفاوت است. اما اگر در هر صورت باعث خجالت تان می شود و احساس می کنید که زندگی تان را تحت الشعاع قرار می دهد، معده تان خیلی بیشتر از حد طبیعی باد تولید می کند، ناراحتی شکمی شدیدی حس می کنید و یا بوی ناخوشایندش آزارتان می دهد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
در موارد زیر هم باید به پزشک مراجعه کنید:
- اسهال یا یبوست که از بین نمی رود یا مجددا عود می کند.
- دل درد یا نفخ که از بین نمی رود یا عود می کند.
- کاهش وزن بدون داشتن فعالیت خاصی
- تمایل ناگهانی برای تخلیه مدفوع دارید که نمی توانید کنترلش کنید ( بی اختیاری روده )
- وجود خون در مدفوع
- استفراغ یا مشکل در بلعیدن
- داشتن تب ، درد مفاصل و عضلات، لرز و سایر علائم عفونت
این ها می توانند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشند، بنابراین در صورت داشتن هر یک از این علائم، وقت دکتر بگیرید.
حتما بخوانید: 4 علت اصلی ترش کردن معده و بهترین و جدیدترین روش درمان خانگی
سوالات متداول
چرا باد معده من تا این حد بوی بد می دهد؟
باد معده از گاز هایی تشکیل شده است که هنگام هضم غذا تولید می شوند. برخی از این گاز ها بی بو هستند و برخی مثل سولفید هیدروژن بسیار بد بو می باشند . پس گاهی اوقات این گازها بدون بو و گاهی بد بو هستند.
بو همچنین می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و به عواملی مثل آنچه خورده اید و مدت زمانی که غذا در روده شما مانده، بستگی دارد. برخی از دارو ها هم می توانند بر نفخ معده اثر داشته باشند و گاز های بد بو تولید کنند.
گاهی اوقات، بد بو بودن مداوم گاز معده می تواند نشانه یک بیماری زمینه ای مثل عدم تحمل لاکتوز یا عفونت باشد ، بنابراین اگر نگران هستید، حتما و در اصرع وقت با پزشک تان مشورت کنید.
چرا شب ها بیشتر باد از معده ام خارج می شود؟
خروج باد معده ممکن است در هر زمانی در طول روز یا شب اتفاق بیفتد و دلایل زیادی وجود دارد باعث بیش از حد شدن گاز در روده ها می شوند. ممکن است شب یک وعده غذایی حجیم خورده باشید و بعد مستقیما به رختخواب بروید، که همین می تواند باعث تجمع بیشتر گاز در طول شب شود. بدن شما باید مقدار زیادی غذا را هضم کند.
دلیل دیگر می تواند این باشد که شام تان را خیلی سریع می خورید ، بنابراین ممکن است هوای بیشتری را ببلعید و غذا را به اندازه کافی نجوید که باعث نفخ شکم می شود. یا ممکن است غذا های سرشار از فروکتوز مثل میوه های خشک بخورید که باز هم باعث می شود تا معده تان گاز بیشتری تولید کند. مصرف دارو هایی مثل لاکتولوز یا آنتی اسید ها در شب هم احتمال نفخ شکم را افزایش می دهد.
حتما بخوانید: 15 تا از بدترین و بهترین غذاها برای سلامت معده
علاوه بر این ها ممکن است دیگران در شب بیشتر شما را نسبت به این مشکلتان مطلع کنند ؛ زیرا اغلب ما در طول روز فعال تر هستیم و کم تر متوجه باد معده و مشکلمان می شویم.
یادداشت روزانه فعالیت های روزمره ( مثل این که چه غذایی برای شام خورده اید، چه قدر سیگار کشیده اید و یا چه زمانی دارو مصرف کرده اید ) ممکن است به شما در پیدا کردن علت کمک کند. اما اگر نفخ از بین نمی رود و نگران هستید، این موضوع را با پزشک تان در میان بگذارید.
