احتمالا راجب بیماری سندروم بهجت یا بهست شنیده اید. در این مطلب از تحقیقات جدید مجلات معتبر پزشکی از سرتاسر دنیا کمک گرفته ایم تا شما را با همه نکات پیرامون این بیماری آشنا کنیم.
سندرم بهجت چیست؟
سندرم بهجت یا بیماری بهجت وضعیتی است که باعث بروز علائم متعددی از جمله:
- زخم‌های دهانی
- زخم تناسلی
- التهاب چشم
می‌شود. این نام پس از پروفسور هولوسی بهجت متخصص پوست ترکی نامگذاری شد، کسی که نخستین بار پیشنهاد داده بود این علائم می‌تواند به یک بیماری مربوط باشد. از آن به بعد مشخص شد که این سندرم ممکن است با علائم دیگری همراه باشد.
یک سندرم، گروهی از علائم (چیزی که تجربه می‌کنید) و نشانه‌ها (آنچه دکتر با بررسی شما پیدا می‌کند) است. زمانی که علت مربوط به ویژگی‌های متفاوت مشخص نباشد، پزشکان تمایل به صحبت درباره یک سندرم دارند تا یک بیماری.
اگرچه بسیاری از پزشکان به بیماری بهجت اشاره دارند، برخی دیگر معتقدند که این بیماری ممکن است تنها یک بیماری با یک علت باشد. به همین دلیل از اصطلاح سندرم استفاده می‌کنیم اما اغلب واژه بیماری بهجت را به جای آن خواهید شنید.
چه کسی بیماری بهجت می‌گیرد؟
در بریتانیا نادر است، احتمالاً تنها در حدود 2،000 نفر به این بیماری مبتلا هستند. این بیماری در کشورهای مدیترانه‌ای، ترکیه، خاورمیانه، ژاپن و جنوب شرقی آسیا بیشتر رایج است. گاهی آن را بیماری جاده ابریشم می‌نامیدند پس از مسیرهای تجاری باستانی که از این مناطق عبور می‌کردند.
سندرم بهجت می‌تواند در اغلب گروه‌های قومی رخ دهد، هنوز نمی‌دانیم که چقدر پس‌زمینه نژادی در افزایش یا کاهش شانس ابتلا به بیماری نقش دارد. بیماری بر مردان و زنان در تمام سنین تاثیر می‌گذارد، اگرچه بیشتر در ۲۰ یا ۳۰ سالگی رشد خواهد یافت. این بیماری یک شرط مزمن بلند مدت است.
حتما بخوانید: برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود این 9 غذا را مصرف کنید!
اگرچه خانواده‌هایی وجود دارند که در آن‌ها بیش از یک نفر سندرم بهجت دارد، در کل بیشتر افراد مبتلا به این بیماری دارای خویشاوندانی نیستند که این بیماری را دارند. سندرم بهجت به طور مستقیم از والد به کودک منتقل نمی‌شود، اما عوامل ژنتیکی ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
علائم
زخم دهان: حدود ۹۸ درصد از افراد مبتلا به سندرم بهجت، زخم دهان دارند. زخم‌ها می‌توانند بر دهان، زبان و گلو تاثیر بگذارند و اغلب دردآور هستند. گاهی اوقات بسیاری از زخم‌های کوچک در کنار هم قرار می‌گیرند. اگر فقط چند بار در دهانتان زخم ایجاد شود، بعید است که بهجت داشته باشید.
زخم‌های تناسلی: در زنان و دختران ممکن است زخم‌ها روی فرج، در واژن یا روی رحم قرار بگیرند. مردان و پسران ممکن است زخم‌هایی روی پوست بیضه و آلت تناسلی داشته باشند. بعضی از مردان و پسرها در بیضه‌ها، درد یا ورم دارند. زخم‌ها و دمل‌ها ممکن است در اطراف مقعد و کشاله ران ظاهر شوند. در سندرم بهجت، زخم‌ها نه در دهان و نه در آلت تناسلی به دلیل ویروس تبخال ایجاد نمی‌شوند. آن‌ها از طریق جنسی منتقل نمی‌شوند یا مسری نیستند، بنابراین نمی‌توانید زخم‌ها را از فردی دیگر بگیرید.
مشکلات پوستی: مشکلات پوستی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- لکه‌های آکنه مانند
- جوش‌ها
- لکه‌های قرمز
- زخم‌ها
- لکه‌هایی که شبیه نیش حشرات هستند
- توده‌های زیر پوست.
پوست ممکن است ملتهب، زخمی و یا عفونی شود.
التهاب چشم: التهاب در چشم، یکی از مهم‌ترین نشانه‌های سندرم بهجت است. التهاب ممکن است در جلو یا پشت چشم، دور عنبیه و یا نزدیک شبکیه چشم باشد. باید هر چه زودتر درمان شود تا از، از دست رفتن احتمالی بینایی اجتناب شود. نشانه‌ها می‌توانند شامل:
- شناورها (نقطه یا ذره‌هایی که به نظر می‌رسد در پهنه دید شناور هستند)
- ابهام و یا از دست دادن بینایی
- درد
- قرمزی چشم‌ها.
خستگی (فرسودگی): خستگی شدید (فرسودگی) نشانه بسیار شایعی است.
مشکلات مشترک: ممکن است تیرکشیدن، درد و تورم در مفاصل مختلف داشته باشید. این مشکلات ممکن است پیش بیایند و یا شاید طولانی‌تر شوند. این نوع مشکل مفاصل مانند آرتریت روماتوئید یا آرتروز نیست و معمولاً به مفاصل صدمه نمی‌زند.
مشکلات سیستم عصبی: بسیاری از افراد دچار سردردهای شدید شده‌اند. این سردردها ممکن است با التهاب ایجاد شوند و ممکن است به آزمایش نیاز داشته باشید، اما سردردها معمولاً به خودی خود نشانه هر چیز جدی نیستند. سردردها اغلب به درمان‌های مشابهی که پزشکان به افراد مبتلا به میگرن می‌دهند، واکنش نشان می‌دهند. گاهی اوقات بهجت موجب علائم دیگری می‌شود مانند:
- بینایی دو برابر
- مشکل شنوایی
- سرگیجه
- از دست دادن تعادل
- غش کردن
- ضعف یا بی‌حسی در بازوها و یا پاها.
برخی افراد مبتلا به بهجت، افسردگی را نیز تجربه می‌کنند.
مشکلات روده: بسیاری از افراد مبتلا به سندرم بهجت، نفخ، باد اضافی و درد شکمی دارند. بهجت گاهی باعث التهاب روده می‌شود و منجر به اسهال، خون و خلط در مدفوع می‌شود.
لخته‌های خونی (ترومبوز): رگ‌های خونی ملتهب می‌توانند خطر لخته‌های خونی (ترومبوز) را افزایش دهند، اما اینها موجب حمله قلبی نمی‌شوند. سیاهرگ‌ها در نزدیکی سطح پوست وقتی تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند دردناک, داغ و قرمز می‌شوند. پاها بیشتر از بازوها تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند. ترومبوز می‌تواند در رگ‌های خونی سر، ریه‌ها و یا دیگر ارگان‌های داخلی رخ دهد اما این موارد نادر است.
علت این بیماری
علائم سندرم بهجت ناشی از التهاب هستند، اگرچه هنوز مشخص نیست که چرا این اتفاق می‌افتد. احتمال این وجود دارد که عفونت ویروسی یا باکتریایی شرایط را تحریک کند، اما هیچ عفونت ویژه‌ای شناسایی نشده است. همچنین ممکن است که بهجت یک بیماری خود ایمنی باشد که در آن سیستم ایمنی به بافت‌های داخلی خود حمله می‌کند، اما این بیماری هنوز به طور دقیق مشخص نیست.
سندرم بهجت نمی‌تواند به افراد دیگر منتقل شود. به هیچ شرایط دیگر، رژیم غذایی خاص و یا هر نوع سبک زندگی خاص مربوط نمی‌شود.
چگونه سندرم بهجت تاثیر می‌گذارد؟
اگرچه سندرم بهجت یک مشکل طولانی‌مدت است اما معمولاً بر این که چقدر عمر می‌کنید تاثیر نمی‌گذارد. درمان ممکن است از ظاهر شدن علائم جدید جلوگیری کند و شرایط موجود را کنترل کند. به دلیل بسیاری از مشکلات احتمالی که می‌تواند رخ دهد، افراد مبتلا به سندرم بهجت باید به یک رماتولوژیست یا پزشک دیگر آشنا به این وضعیت مراجعه کنند.
حتما بخوانید: این 16 کار را در طول زندگی انجام دهید تا بیمار نشوید!
تشخیص توسط پزشک
تشخیص بهجت ممکن است کمی زمان ببرد. هیچ آزمایشی برای تایید تشخیص بیماری وجود ندارد و علائم می‌توانند با بیماری‌های شایع دیگری نیز اشتباه گرفته شوند. پزشک باید دلایل ممکن دیگری از علائم را مشخص کند.
آزمایش‌ها
آزمایش پاترژی
شاید نیاز باشد آزمایش پاترجی انجام دهید. این آزمایش افزایش حساسیت پوستی که در سندرم بهجت اتفاق می‌افتد را اندازه گیری می‌کند. پزشک خراش کوچک با سوزن ایجاد خواهد کرد، اگر نقطه قرمز مشخصی اطراف قسمت خراشیده شده پوست ظاهر شود، آنگاه نتیجه مثبت است. این بدان معنی نیست که قطعاً مبتلا به بهجت هستید، اما پزشک این نتیجه را به همراه علائم دیگر در هنگام تشخیص بیماری به حساب خواهد آورد.
تشخیص قطعی همیشه ممکن نیست، اما بهجت دارید اگر به طور مکرر زخم دهان داشته باشید (بیش از سه بار در یک دوره ۱۲ ماهه) به علاوه هر دو از موارد زیر:
- زخم تناسلی
- مشکلات پوستی
- التهاب چشمی
- تست پاترجی مثبت
آزمایش خون
آزمایش خون، تشخیص بیماری بهجت را تایید نمی‌کند، اما ممکن است به این ترتیب انجام شود:
- جلوگیری از بیماری‌های دیگر
- اندازه‌گیری درجه التهاب
- میزان رسوب گذاری اریثروکیت (ESR)
- C – واکنش پروتئین (CRP)
- بررسی تاثیر درمان‌های دارویی و اثرات جانبی آن‌ها
- شمارش کامل خون
- آزمایش عملکرد کلیه
- آزمایش عملکرد کبد
- آزمایش برای شاخص ژنتیکی (HLA – B51)، افراد با این شاخص ژنتیکی با احتمال بیشتری به بیماری بهجت مبتلا می‌شوند. حضور آن تشخیص بیماری بهجت را (اگرچه ممکن است در افراد بدون بهجت هم یافت شود) حمایت می‌کند.
آزمایش‌های دیگر
افراد مختلف ممکن است به تست‌های مختلف نیاز داشته باشند، برای مثال:
- ممکن است اشعه ایکس برای بررسی وجود عفونت در ریه‌ها نیاز باشد، به خصوص اگر پزشک پیشنهاد درمانی را بدهد که ممکن است بر سیستم ایمنی تاثیر بگذارد.
- اگر مشکلات روده دارید ممکن است به یک آزمایش تلسکوپی از روده یا معده نیاز داشته باشید (آندوسکوپی). در برخی مراکز تخصصی، بررسی روده کوچک را می‌توان با استفاده از یک دوربین کوچک با اندازه قرص انجام داد که قورت داده می‌شود (قرص بی‌سیم آندوسکوپی).
- توموگرافیک کامپیوتری (CT) و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) می‌توانند تصاویر مفصل‌تری نسبت به اشعه ایکس ارائه دهند. این اسکن‌ها ممکن است برای بررسی بیشتر علائم خاص مورد نیاز باشد.
درمان
در حالی که در حال حاضر هیچ درمانی برای سندرم بهجت وجود ندارد، شواهد نشان می‌دهد که بهبودی در تشخیص زودرس و درمان فوری وجود دارد و درمان می‌تواند شدت علائم را کنترل کرده و سلامت عمومی را بهبود بخشد.
چون بهجت می‌تواند بسیاری از قسمت‌های بدن را تحت‌تاثیر قرار دهد، می‌توانید به چندین متخصص متفاوت برای درمان مراجعه کنبد. معمولاً یک متخصص، درمان را هماهنگ خواهد کرد. متخصص هماهنگ کننده اغلب یک رماتولوژیست یا ایمونولوژیست است، کسی که اغلب با یک اپتالمولوژیست (متخصص مشکلات چشمی) کار می‌کند.
داروها
بسیاری از داروها را می‌توان برای کنترل سندرم بهجت استفاده کرد. هدف پزشکان تطبیق قدرت داروها با جدیت مشکل است چون به طور کلی احتمال وقوع عوارض جانبی با داروهای قوی‌تر، بیشتر است. درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند به طور مستقیم برای زخم‌ها بکار گرفته شوند. این موارد عبارتند از:
- دهانشویه‌های استروئیدی و آنتی‌بیوتیک‌ها
- خمیر استروئیدی
- اسپری استروئیدی.
قرص‌های کلشیسین اغلب برای زخم‌های دهان یا زخم‌های تناسلی تجویز می‌شوند. قرص‌های پنتاکسیفیلین و داپسون نیز ممکن است موثر باشند. درمان معمول برای موارد متوسط تا شدید سندرم بهجت، گروهی از داروها است که التهاب را با سرکوب سیستم ایمنی بیش فعال بدن کنترل می‌کند. آزاتیوپرین رایج‌ترین دارو است اما مایکوفنولات و سیکلوسپورین همچنین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برخی افراد نیاز به درمان اضافی با قرص‌های استروئیدی (معمولا پردنیزولون) دارند، اگرچه پزشکان تلاش می‌کنند تا استفاده از این دارو را به دلیل اثرات جانبی آن‌ها، به ویژه افزایش خطر پوکی استخوان، محدود کنند.
دارویی به نام اینترفرون آلفا در حال آزمایش است. این دارو با سرکوب سیستم ایمنی کار می‌کند و ممکن است برای تمام علائم بهجت مفید باشد.
ممکن است به داروهای مسکن علاوه بر داروهای ذکر شده در بالا برای تسکین درد مفاصل نیاز داشته باشید. داروهای مسکن (برای مثال پاراکتامول) یا داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) (برای مثال ایبوپروفن) ممکن است کافی باشد، در غیر اینصورت شاید پزشک بتواند داروی قوی‌تری را تجویز کند.
مدیریت علائم
ورزش: بسیار مهم است که مفاصل خود را تمرین دهید و سطح کلی تناسب اندام خود را حفظ کنید. تا جایی که می‌توانید کار کنید، اما استراحت کنید زمانی که احساس می‌کنید به آن نیاز دارید. ورزش مانند یوگا یا پیلاتس ممکن است به کاهش استرس کمک کند، که گاهی اوقات می‌تواند منجر به بروز مجدد علائم در برخی از بیماران شود.
رژیم غذایی و تغذیه: یک رژیم غذایی ضعیف باعث سندرم بهجت نمی‌شود. اما یک رژیم غذایی سالم، مغذی و متعادل با مقدار زیادی میوه و سبزیجات و آب و نه خیلی زیاد چربی و شکر توصیه می‌شود. رژیم غذایی مناسب در کنار یک سبک زندگی فعال، سلامت عمومی را بهبود خواهد بخشید.
طب مکمل: هیچ شواهدی وجود ندارد که پیشنهاد دهد هر داروی مکمل خاصی می‌تواند به تسکین علائم سندرم بهجت کمک کند. با این حال، به طور کلی، درمان‌های مکمل و جایگزین نسبتاً خوب تحمل می‌شوند، اما همیشه باید قبل از شروع درمان با پزشک درباره استفاده از آن‌ها صحبت کنید. در ارتباط با درمان‌های خاص خطراتی وجود دارد.
زندگی با سندرم بهجت
هر شرط بلند مدت می‌تواند حالات، احساسات و اعتماد به نفس را تحت‌تاثیر قرار دهد و می‌تواند بر روی کار، زندگی اجتماعی و روابط تاثیر داشته باشد.
اگر شرایطی موجب کاهش اثر بیماری می‌شود درباره آن با یکی از دوستان، یکی از بستگان و یا پزشک صحبت کنید. همچنین اگر می‌خواهید افراد دیگر مبتلا به بیماری بهجت را ملاقات کنید، می‌توانید با گروه‌های پشتیبانی تماس بگیرید.
روابط جنسی و بارداری
زخم‌های تناسلی مربوط به بهجت گاهی اوقات می‌تواند باعث ناراحتی جنسی شوند یا حتی دردناک باشند. با این حال، این زخم‌ها از نظر جنسی منتقل نمی‌شوند و یا مسری نیستند.
دارویی که برای درمان بیماری بهجت استفاده می‌شود می‌تواند بر اسپرم، تخمدان، باروری یا حتی نوزاد تاثیر بگذارد. اگر به بچه‌دار شدن فکر می‌کنید، مهم است که درباره برنامه‌های خود با پزشک صحبت کنید. این موضوع هم برای مردان و هم زنان با سندرم بهجت ضروری است. با این حال، دلیلی وجود ندارد که نباید یک خانواده داشته باشید، و احتمال انتقال این شرایط به بچه‌ها بسیار کم است.
راه‌های طبیعی برای بهبود بیماری بهجت
طبق گفته کلینیک مایو، ” هیچ درمانی برای بیماری بهجت وجود ندارد. اگر یک شکل ملایم بیماری را داشته باشید، پزشک ممکن است به طور موقتی، داروهایی را برای کنترل درد و التهاب ارائه دهد. ممکن است نیازی به مصرف دارو نداشته باشید. در اینجا برخی از روش‌های طبیعی برای کنترل درد و التهاب مرتبط با بیماری بهجت ارائه می‌گردد:
1- رژیم غذایی ضد التهاب مصرف کنید
اگرچه بهترین رژیم غذایی برای مدیریت التهاب می‌تواند از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت باشد، بهتر است همه از خوردن غذاهای ضد التهابی بهره‌مند شوند. کاهش التهاب و افزایش سیستم ایمنی برای بیماری بهجت بسیار مهم است. از آنجا که حدود 70 درصد سیستم ایمنی در بافت لنفوئیدی مربوط به روده است، آنچه که روزانه می‌خورید می‌تواند راهی طولانی برای کمک به مدیریت التهاب و تامین مواد مغذی ارزشمند در بدن تان باشد.
بنیاد واسکولیت توصیه‌های زیادی برای خوراک افراد مبتلا به التهاب دارد. برای شروع، آن‌ها توصیه می‌کنند که “هر روز رنگارنگ بخورید” به این معنی که بر مصرف میوه‌ها و سبزیجات رنگی در رژیم غذایی تاکید می‌کند و سعی کنید هر روز یکی از هر رنگ را بخورید. همچنین توصیه می‌کنند که چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، گردو، آواکادو و زیتون به هنگام اجتناب از شکر تصفیه‌شده و منابع تصفیه‌شده کربو هیدرات‌ها در رژیم غذایی داشته باشید. تمام غلات نظیر جو، کوینو، بلغور را مصرف کنید.
2- از رژیم غذایی خود غذاهای ناسالم را حذف کنید
علاوه بر مصرف غذاهای ضد التهابی، اینها برخی از دستورالعمل‌های تغذیه‌ای مفید دیگر هستند که می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند:
- از غذاهای آماده که سرشار از شکر و چربی‌های ترانس هستند اجتناب کنید.
- غذاهایی را که ممکن است باعث ایجاد مشکل گوارشی شوند، کاهش دهید یا حذف کنید. مواد غذایی ناسالم به طور متداول شامل گلوتن، شکر بیش از حد و فراورده‌های لبنی هستند. می‌توانید از یک رژیم غذایی عاری از مواد ناسالم برای کمک به کشف مشکل غذایی شخصی استفاده کنید.
- اجتناب از مصرف غذاهای دریایی خام، گوشت نپخته و گوشت پرورده که می‌تواند احتمال واکنش‌های منفی افراد مبتلا به سرکوب سیستم ایمنی را افزایش دهد.
- کاهش مصرف کافئین، نوشیدنی‌های شیرین و الکل که می‌تواند مشکلات گوارشی را بدتر کند و التهاب را افزایش دهد.
3- حفظ سلامت دهانی
از آنجا که افراد مبتلا به بهجت مستعد تبخال هستند، بسیار مهم است که سلامت دهانی را حفظ کنند، که شامل مسواک منظم و نخ دندان است. استفاده از خمیردندان پروبیوتیک برای افزایش باکتری‌های مفید در دهان توصیه می‌شود.
همچنین نخ دندان و مسواک زدن روزانه به حفظ بهداشت دهان کمک می‌کنند. متخصصان همچنین توصیه می‌کنند که بیماران از عوامل تحریک‌کننده مانند اسید، مواد غذایی سفت، تند، شور و نوشیدنی‌های الکلی اجتناب کنند.
4- سولفات روی
روی به خاطر مزایای سیستم ایمنی مشهور است. مطالعه‌ای نشان می‌دهد که مصرف روی به صورت خوراکی می‌تواند درمان مناسبی برای بیماران مبتلا به بهجت باشد که هیچ گونه عوارض جانبی ناخواسته‌ای ندارد.
این آزمایش به صورت تصادفی، کنترل‌شده در مجله درماتولوژی چاپ شده است که بیماران مبتلا به بهجت 100 میلی گرم سولفات روی یا یک قرص پلاسبو را روزی سه بار مصرف می‌کنند. پس از سه ماه، بیماران آنچه را که مصرف می‌کردند تغییر دادند (به بیمارانی که قبلا روی مصرف می‌کردند پلاسبو داده شد و بالعکس).
حتما بخوانید: مکمل روی چیست؟ همه نکات مهمی که باید بدانید!
نتایج نشان داد که بیماران مبتلا به بهجت نسبت به گروه کنترل شده سالم، به طور معنی‌داری سطح سرمی روی را کاهش دادند. پس از درمان با روی و پلاسبو، نتایج کلی این بود که با افزایش سطح سولفات روی، علائم بهتر توسط شاخص علائم بالینی اندازه‌گیری شد. به نظر می‌رسد سولفات روی گزینه مناسبی در درمان بیماری بهجت باشد.
