خارش پوست که به آن پروریت (Pruritis) نیز می گویند ، یک حس آزاردهنده و ناخوشایند است که فرد را به خاراندن پوست وادار می کند. علل احتمالی خارش پوست عبارتند از بیماری های داخلی و پوستی گرفته تا حساسیت های پوستی و حتی بارداری میتواند باشد. در مواردی که خارش علت خاصی ندارد باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کرد. در این مقاله تمامی علل خارش بدن و راه ها درمان آن بررسی شده است.
علل خارش بدن
1- بارداری: برخی از زنان باردار که داروهای بارداری مصرف می‌کنند ممکن است دچار خارش پوست شوند. این خارش ها معمولا هنگام شب ودر خواب اتفاق می افتد وبسیار آزار دهنده هستند
2- حساسیت: واکنش‌های آلرژیک و حساسیت‌های پوستی نیز از جمله مهمترین علل خارش پوست به شمار می‌روند. مو، مواد شیمیایی، صابون و سایر مواد میتواند سبب تحریک پوست و علت خارش بدن باشد.
3- مشکلات روحی و روانی: اضطراب، وسواس فکری، افسردگی و گاهی عصبانیت می‌توانند از جمله دلایل خارش بدن باشند.
4- اختلالات عصبی: اختلالات عصبی مانند بیماری مولتیپل اسکلروزیس (بیماری ام اس)، دیابت، اعصاب فرو رفته و بیماری زونا از جمله مهمترین دلایل خارش بدن هستند.
5- بیماری ها: نارسایی و بیماریهای کبد نارسایی و کمبود آهن مشکلات تیروئیدی، سرطان‌های خاص مثل سرطان سلول‌های پلاسما از جمله دلایل خارش بدن هستند.
6- بیماری های پوستی: بیماری گال، اگزما، پسوریازیس، نیش انواع حشرات، سوختگی پوست، کهیر و بیماری آبله مرغان از جمله بیماری های پوستی هستند که موجب خارش بدن میشوند.
درمان خارش بدن
بخش 1- درمان های دارویی
1- کرم های کورتیکواستروئیدی : این کرم ها که بصورت موضعی استفاده می شوند، می توانند به کاهش خارش پوست و کنترل آن کمک نمایند. برای استفاده از این کرم ها شما می توانید آنرا برروی ناحیه های خارش دار گذاشته، و آنها را با باندهای پنبه ای بپوشانید. معمولا این باندها را در آب و یا سایر محلول ها مرطوب کرده تا به جذب بهتر کرم کمک نماید.
2-مهارکننده های کلسینورین: داروهای خاص، از قبیل تاکرولیموس و پیمکرولیموس بعضی اوقات بجای کرم های کورتیکواستروئیدی بخصوص در مواقعی که سطح خارش دار کوچک است، استفاده شوند.
3- قرص های آنتی هیستامین : ممکن است پزشک شما برای درمان خارش شما داروهای ضدآلرژی تجویز نماید. این داروها شامل سیتیرزین، لوراتادین و یا دیفن هیدرامین باشند. داروهای آنتی هیستامینی که خواب آور نیز هستند، برای افرادیکه شبها خارش زیادی دارند، مفیدتر بوده چراکه به خواب راحت تر و بهتر نیز کمک می نماید.
4- لیدوکائین: لیدوکائین پماد موضعی است که برای درمان خارش استفاده می شود. این دارو بی حسی موضعی است. ممکن است این دارو سوزش خفیفی ایجاد کند.
5- بنادریل خوراکی: این دارو یک آنتی هیستامین است. از آن برای درمان خارش و بثورات ناشی از آلرژی و تب یونجه استفاده می شود. خارش با این آنتی هیستامین از بین می رود.
6- هیدروکسی HCL خوراکی : این دارو یک آنتی هیستامین است که برای درمان خارش به دلیل حساسیت استفاده می شود. آنتی هیستامین در زمان که در بدن آلرژی وجود دارد باشد تجویز می شود.
بخش 2- نوردرمانی
نوردرمانی، شامل قرار دادن پوست جلوی اشعه های خاص فرابنفش می باشد. این درمان توسط پزشک و دستگاههای مخصوص آن اعمال می شود. معمولا برای نتیجه گیری نیاز به چندجلسه نوردرمانی می باشد.
بخش 3- روش های مراقبتی
1- پوست خود را مرطوب نگه دارید. حداقل 2 بار در روز از یک کرم مرطوب کننده با کیفیت استفاده کنید.
2- در صورتی که نمتوانید خود را در خارش بدن کنترل کنید، ناحیه خارش دار را بپوشانید و هنگام خواب دستکش بپوشید.
3- از کمپرس سرد و مرطوب استفاده نمایید.
4- به طور مرتب با آب ولرم حمام کنید.
5- از لباس های گشاد و نخی (پنبه ای) استفاده نمایید.
6- از یک شوینده ملایدم استفاده کنید و ترجیحا عطر نداشته باشد. اسانس موجود در مواد شوینده خارش بدن را تشدید میکند.
7- لباس های خود را با یک شوینده ملایم و بدون عطر بشویید و به خوبی آبکش کنید تا حساسیت پوستی شما تشدید نشود.
8- از چیزهایی که باعث التهاب پوست شما شده و واکنش آلرژیکی بهمراه دارند، اجتناب نمایید. این مواد شامل گردنبدنها، جواهرات، عطرها و هزاران مواد دیگر می باشند.
9- قبل از خروج از خانه و قرار گرفتن در برابر نور آفتاب از کرم های ضدآفتاب استفاده نمایید.
بخش 4- درمان های خانگی
1-حمام های گیاهی
حمام جوش شیرین: جوش شیرین حاوی خواص ضد التهابی است که به کاهش التهاب و خارش پوست‌تان کمک میکند. ماهیت قلیایی جوش شیرین همچنین به عنوان یک خنثی کننده‌ی اسید طبیعی عمل میکند، که میتواند به تسکین پوست کمک کند. یک فنجان جوش شیرین را به آب حمام خود اضافه کنید و بگذارید در آن حل شود. خودتان را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در این آب بخیسانید و بعد پوست‌تان را خشک کنید.
حمام سرکه سیب: سرکه‌ی سیب حاوی آنزیم‌های خاصی است که میتواند به بازیابی تعادل pH پوست کمک کند. خواص ضد التهابی آن علائم خارش را کاهش می‌دهد در حالی که خواص ضد میکروبی آن از عفونت جلوگیری میکند. دو فنجان سرکه سیب را به آب حمام‌تان اضافه کنید و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خودتان را در آن بخیسانید. با حوله پوست‌تان را خشک کنید.
حمام بلغور جو: بلغور جو دو سر اثرات آرام بخشی دارد که میتواند به تسکین خارش پوست کمک کند.دو فنجان بلغور جو دو سر را به آب وان حمام‌تان اضافه کنید. به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه خودتان را در این آب بخیسانید. به آرامی کمی از بلغورها را روی قسمت‌هایی که دچار خارش هستند بسابید. باید این کار را روزی یک بار انجام بدهید.
2-روغن های گیاهی
- روغن نعناع فلفلی را با یک نوع روغن حامل مخلوط کنید. آن را روی نواحی مبتلا به خارش بمالید.
- مقداری روغن بادام را بعد از دوش گرفتن روی کل بدنتان (یا قسمت‌ّهایی که می‌خارد) بمالید.
- بعد از دوش گرفتن کمی روغن کنجد را بردارید و آن را روی ناحیه‌ای که می‌خارد بمالید. می‌توانید با این روغن کل بدنتان را نیز ماساژ بدهید.
- بعد از حمام مقداری روغن نارگیل را روی ناحیه‌ای از بدن که دچار خارش شده است بمالید. اگر هر جایی احساس خارش کردید، ماساژ دادن کل بدن با این روغن هم ایده‌ی بدی نیست.
3-داروهای گیاهی
- نعناع:به دلیل دارا بودن خواص ضدالتهابی پوست های دچار خارش را نرم می کند
- ریحان: ضماد ریحان تازه و گذاشتن آن بر روی پوست برای رفع خارش پوست و التهابات آن بسیار مناسب است.
- رزماری: رزماری با خاصیت تقویت کنندگی جریان خون را در مویرگ ها خارش بدن را کنترل میکند.
- آویشن : آویشن یک ضد باکتری قوی است و مالیدن آن روی اگزمای پوستی موثر است.
- حنا: حنا یک ضد خارش و ضد اگزمای قوی است پس در طول روز چند مرتبه آن را روی زخم های پوستی بمالید
- زردچوبه: یک قشق غذاخوری از آن را با آب حل کرده و به صورت خمیر بر روی محل خارش قراردهید. این کار کمک میکند تا خارش بدنتان کم شود.
- گشنیز: با مقداری پودر نان خشک مخلوط کرده و بر روی قسمت های خشکی پوست بمالید، خارش بدن شما تا حد زیادی کاهش می یابد.
- بنفشه 3 رنگ: ضماد این گیاه بافت های ملتهب را بهبود بخشیده و رگ های خونی را تقویت می کند و از این رو خارش بدن تا حد زیادی کم میشود.
