سندرم شوگرن یک بیماری خودایمنی است، یعنی سیستم دفاعی بدن به بافت‌های سالم حمله می‌کند. التهاب یک واکنش طبیعی به آسیب یا عفونت‌ها است که باعث می‌شود منطقه آسیب دیده قرمز، متورم و گرم شود. در سندرم شوگرن التهاب در غدد بدن مثل غدد اشک و بزاق دیده می‌شود، حتی دیگر قسمت‌های بدن مثل پوست، گلو، مجاری تنفسی، روده و واژن ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند.
سندرم شوگرن دو نوع اولیه و ثانویه دارد
سندرم شوگرن اولیه خود به خود و بدون هیچ دلیلی ایجاد می‌شود، زیرا سیستم دفاعی بدن گاهی نمی‌تواند خودی را از بیگانه تشخیص دهد و به بافت‌های خودی که بیشتر مخاط‌ها هستند، حمله می‌کند. شوگرن ثانویه نیز معمولا با بیماری‌های خود ایمنی دیگر مثل لوپوس، آرتریت روماتویید، روماتیسم عضله و… همراه است. در هر دو نوع این بیماری، اصلی ترین علائم شوگرن خشکی مخاط‌هاست. حتی برخی از این بیماران دچار خشکی مخاط روده و در نهایت یبوست های شدید می‌شوند. در برخی هم مخاط ناحیه تناسلی خشک می‌شود که این مشکل بیشتر در زنان دیده می‌شود.
حتما بخوانید: سیستم ایمنی بدن خود را با این 9 غذا تقویت کنید (بهمراه دستور پخت)
علائم
شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- خشکی چشم
- خشکی دهان
- احساس خستگی
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم شوگرن علائم دیگری ندارند. با این حال این علائم برای برخی افراد قابل تحمل و برای یرخی دیگر غیر قابل تحمل است و در زندگی روزمره‌شان دچار مشکل می‌شوند.
مشکلات چشمی
افراد مبتلا به سندرم شوگرن ممکن است احساس کنند چشمان‌شان خشک، تحریک پذیر و دردناک شده است. این افراد احساس می‌کنند داخل چشمان‌شان شن یا ماسه رفته است. گاهی اوقات پلک‌ها ممکن است دردناک یا متورم شده باشند، حتی بعضی مواقع باعث تاری دید می‌شود.
مشکلات دهان و گلو
ممکن است دهان‌تان خشک شود و دچار زخم‌های دهانی شوید. افراد مبتلا به این سندرم گاهی اوقات احساس چسبندگی در دهان و گلوی خود احساس می‌کنند. این افراد در هنگام غذا خوردم در بلعیدن دچار مشکل می‌شوند و برخی افراد سرفه خشک می‌کنند. دهان بسیار خشک می‌تواند منجر به مشکلات دیگر مثل عفونت‌های قارچی و پوسیدگی دندان شود.
خستگی
در این افراد خستگی بدون هیچ دلیلی دیده می‌شود. این خستگی می‌تواند هم از احاظ روحی و هم از لحاظ جسمی باشد و گاهی اوقات تمرکز کردن نیز دشوار می‌شود.
احساس درد
مفاصل شما ممکن است به علت التهاب، دردناک و متورم شوند. برخی از افراد دیگر نیز به سردرد یا میگرن مبتلا می‌شوند.
علائم دیگر
افراد مبتلا به سندرم شوگرن ممکن است در قسمت‌های دیگر بدن احساس خشکی کنند مثل:
- روده: این سندرم ممکن است باعث سندرم روده تحریک پزیر و مشکلات یبوست، درد شکم و اسهال شود.
- مثانه: درد در مثانه و تکرر ادرار ممکن است به وجود بیاید.
- واژن: ممکن است برقراری رابطه جنسی سخت شود و علائم یائسگی خود را نشان دهد.
- پوست: این سندرم باعث خارش‌های پوستی و حساسیت شدید پوست به نور خورشید می‌شود.
- ریه: ممکن است ریه شما به گرد و غبار موجود در هوا واکنش نشان دهد.
چه کسانی به سندرم شوگرن مبتلا می‌شوند؟
این سندرم در زنان 40 تا 60 سال شایع‌تر است؛ اما در بقیه افراد هم می‌تواند اتفاق بیفتد. از هر 10 مرد فقط 1 نفر به این سندرم مبتلا می‌شود. در سندرم شوگرن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم حمله می‌کند و باعث التهاب آن‌ها می‌شود. عمدتا غذذ بزاقی و اشکی دچار التهاب می‌شوند. هنوز علت این سندرم مشخص نشده است ولی احتمالا منشا ژنتیکی دارد. البته هورمون‌های زنانه هم می‌تواند به این سندرم ربط پیدا کنند.
پیشرفت سندرم شوگرن
افرادی که به سندرم شوگرن مبتلا هستند ممکن است علائم‌شان پیشرفت کند. این علائم عبارتند از:
- کم کاری تیروئید
- سردی انگشتان
- کاهش جریان خون در بدن
- بی حسی دست وپا
- مشکلات کلیوی
- درد شکم، اسهال و یبوست
- مشکلات کبدی
- بیماری پورپورا
- بیماری پلوری
- بیماری اتوایمی
لنفوم به ندرت افراد مبتلا به سندرم شوگرن، سرطان غدد لنفاوی می‌گیرند. این افراد دائم باید نزد پزشک بروند تا غدد لنفاوی‌شان معاینه شود.
تشخیص توسط پزشک
بیماری‌های بسیاری وجود دارد که علائم سندرم شوگرن را دارند، بنابراین تشخیص این سندرم کمی دشوار است. پزشک درباره خشکی چشم و دهان از شما سوال می‌پرسد. پس از دیدن این علائم شما باید نزد چشم پزشک و دندانپزشک هم بروید تا مطمئن شوید بیماری دیگری ندارید.
حتما بخوانید: سندروم ری، علل، علائم، تشخیص، جدیدترین روش درمان و نکات مهم
آزمایش‌هایی وجود دارند که می‌توانند به پزشک شما در تشخیص سندرم شوگرن کمک کنند. این آزمایش‌ها عبارتند از:
- تست شیرمر: تست شیرمر برای فهمیدن این است که چشم به اندازه کافی اشک برای خیس نگاه داشتن آن تولید می‌کند یا نه. این آزمون زمانی استفاده می‌شود که یک فرد تجربه خشکی چشم یا آبریزش بیش از حد دارد. انجام این تست هیچ خطری برای فرد ندارد. جواب منفی تست (بیشتر از 10 میلی‌متر از کاغذ تست اگر در ۵ دقیقه خیس شود) نتیجه آزمون نرمال است. هر دو چشم به‌طور معمول ترشح یکسانی خواهند
- تست بزاق: این تست برای اندازه گیری میزان بزاق تولید شده توسط فرد است. اگر کم‌تر از حد طبیعی باشد می‌تواند نشان‌دهنده سندرم شوگرن باشد.
- اسکن اولتراسوند: در این روش از غدد عکس برداری می‌شود. غدد معمولا در عکس‌ها خاکستری دیده می‌شوند اما در افراد مبتلا به سندرم شوگرن مناطق سیاه و سفید دیده می‌شود.
- سیلوگرافی: در این روش توسط اشعه ایکس از غدد تصاویر واضح بدست میآ آ‌آید.
- ام آر آی: اسکن ام آر آی نیز می‌تواند در تشخیص این بیماری کمک کننده باشد.
- آزمایش خون: افراد مبتلا به سندرم شوگرن به خاطر داشتن التهاب، اریتروسیت بالاتری دارند که در آزمایش خون مشخص است. همچنین دو سوم این افراد دارای آنتی بادی anti-ro و anto-la هستند.
- بیوپسی لب: بیوپسی لب برای بررسی این که توده گلبول‌های سفید در داخل غدد بزاق شکل گرفته‌اند یا خیر و همچنین برای بررسی این که آیا شما در معرض خطر لنفوم قرار گرفته‌اید یا نه. در این آزمایش تکه از لب پایین نمونه برداری می‌شود.
چگونه با وجود سندرم شوگرن زندگی کنیم؟
در این قسمت چند روش به شما پیشنهاد می‌کنیم تا علائم این سندرم را کاهش دهید:
- هنگامی که در معرض نور زیاد مثل خورشید هستید برای کاهش خشکی چشم از عینک آفتابی استفاده کنید.
- پلک‌های خود را با آب بشویید تا غده‌های اشکی‌تان باز باشند.
- از مکان‌هایی که باد شدید می‌وزد دوری کنید.
- هوای اتاق‌تان را مرطوب نگه دارید.
- برای بررسی چشم خود مرتب نزد چشم پزشک بروید.
- از کامپیوتر، تلویزیون و گوشی استفاده طولانی نکنید.
- از دندان‌های‌تان به خوبی مراقبت کنید و برای معاینه نزد دندانپزشک بروید.
- اگر سیگار می‌کشید سعی کنید آن را ترک کنید.
- اگر پوست خشکی دارید از صابون‌های قوی استفاده نکنید.
- از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
- مرتب ورزش کنید زیرا ورزش باعث افزایش گردش خون می‌شود.
ورزش
ورزش می‌تواند به دشواری تمرکز و افسردگی کمک کند؛ اما توجه داشته باشید اگر احساس درد در مفصل‌های‌تان دارید، حتما به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید.
حتما بخوانید: علل سندروم داون در جنین و جدیدترین روش های درمان +عکس
رژیم غذایی
هیچ رژیم غذایی خاصی به افراد مبتلا به سندرم شوگرن توصیه نمی‌شود. با این حال اگر دچار مشکلات گوارشی شدید، باید به رژیم عذایی‌تان فیبر اضافه کنید. کاهش مصرف غذاهای شیرین و نوشیدنیهای قندی باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان می‌شود. همچنین تناسب اندام باعث کاهش فشار بر روی مفاصل می‌شود.
به یاد داشته باشید مصرف نوشیدنیهای کافئین دار و مشروبات الکلی اصلا توصیه نمی‌شود. شما می‌توانید برای جلوگیری از خشکی دهان مایعات بیشتری مصرف کنید.
درمان خستگی
برای کاهش خستگی‌تان می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- افزایش میزان فعالیت باعث افزایش انرژی می‌شود. اگر در طول روز حتی 5 الی 10 دقیقه پیاده روی کنید، اثرات آن برای کاهش خستگی می‌بینید.
- با داشتن یک رژیم غذایی خوب می‌توانید اطمینان حاصل کنید که مواد مغذی مورد نیاز برای حفظ سطح انرژی‌تان را دریافت کرده‌اید.
- برای برقراری آرامش در زندگی روزانه می‌توانید موسیقی گوش دهید.
حتما بخوانید: 38 تا از مقوی ترین و سالم ترین غذاها و نوشیدنیهای دنیا (طبق تحقیقات جدید)
ارتباط جنسی و حاملگی
زنان مبتلا به سندرم شوگرن دارای واژن خشک هستند به همین خاطر برقراری ارتباط جنسی برای آن‌ها دشوار است. این افراد می‌توانند از کرم‌های روان کننده که در داروخانه‌ها یافت می‌شود استفاده کنند. همچنین این سندرم تاثیر زیادی برحامگی ندارد ولی با این وجود خطر سقط جنین در زنانی که در بدن‌شان anti-la و anti-ro دارند بیشتر است.
