تری گلیسیرید نوعی چربی تبدیل شونده است که از کالری اضافی غیر مصرفی، بدست می آید. تری گلیسیرید به طور کلی از چربی و کربوهیدرات مصرفی مشتق می شود و باعث تولید انرژی بین وعده های غذایی می شود. منتها وقتی مصرف بیش تر از میزان سوزاندن باشد، مشکل ایجاد می شود. اگر چه کلسترول و چربی برای بدن نیاز هستند و حفظ سطح آن در نرم خود، امری ضروری است، منتها سطح بالای آن ها، خطر مشکلات جدی سلامتی، به ویژه بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهد.
تری گلیسیرید نرمال، زیاد و کم
- سطح نرمال تری گلیسیرید: زیر ۱۵۰ میلی‌گرم بر دسی لیتر
- میزان تری گلیسیرید بالای لب مرز: ۱۵۰ تا ۱۹۹ میلی‌گرم بر دسی لیتر
- سطوح بالای تری گلیسیرید: ۲۰۰ تا ۴۹۹ میلی‌گرم بر دسی لیتر
- سطوح بسیار بالای تری گلیسیرید: ۵۰۰ میلی‌گرم بر دسی لیتر یا بالاتر
علل و علائم تری گلیسیرید بالا
شایع ترین علت تری گلیسیرید بالا دیابت کنترل نشده است. چاقی و اضافه وزن، خوردن مقدار زیادی کربوهیدرات و یا قند، مصرف الکل زیاد، کم کاری تیروئید، بیماری کلیوی، اختلالات لیپیدی خاص و همچنین مصرف استروژن برای درمان علائم یائسگی باعث افزایش سطح تری گلیسیرید می شود. تری گلیسیرید بالا همچنین می تواند یک نشانه از اختلال متابولیکی باشد که خطر ابتلا به بیماری قلبی، دیابت و سکته مغزی را افزایش می دهد.
به طور کلی، تری گلیسیرید بالا نشانه ای از خود نشان نمی دهد، اما اگر به علت اختلال ژنتیکی ایجاد شود، ممکن است رسوبات چربی زیر پوست ایجاد شود.
حتما بخوانید: برای کاهش چربی خون چه بخوریم و چه کنیم؟
علل دیگر تری گلیسیرید بالا
بعضی از داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری های دیگر ممکن است سطح تری گلیسیرید را به عنوان بخشی از عوارض جانبی خود افزایش دهند؛ که شامل:
- مسدود کننده های بتا: داروهای تجویز شده معمول برای درمان فشار خون، درد قفسه سینه و مشکلات ریتم قلب
- دیورتیک ها: برای کمک به کاهش فشار خون به بدن اجازه می دهد از مایعات اضافی خلاص شود. همچنین می تواند برای درمان علائم احتباس آب استفاده شود.
- کورتیکواستروئیدها: مورد استفاده برای درمان موارد شدید درد و التهاب
- رتینوئیدها: برای درمان بیماری های پوستی مانند آکنه شدید استفاده می شود.
- مهار کننده های پروتئاز: یک کلاس از داروهای ضد ویروسی برای درمان HIV
- قرص ضد بارداری: حاوی استروژن است که می تواند سطوح تری گلیسیرید را افزایش دهد
علل نادر تری گلیسیرید بالا
برخی از عوامل و شرایط پزشکی می تواند سطح تری گلیسیرید را افزایش دهد، اما برخی از علل شناخته شده نیستند؛ که شامل:
هایپرتری‌گلیسریدمی خانوادگی: یک اختلال ژنتیکی نادر است که باعث ایجاد سطح بالای تری گلیسیرید می شود که بیش از 1000 میلی گرم بر دسی لیتر است. همانطور که از نام آن می بینیم، این بیماری در خانواده هایی با افراد دارای سطح غیر طبیعی لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و تری گلیسیرید وجود دارد.
بارداری: سطح تری گلیسیرید در مادران باردار افزایش می یابد و در طول سه ماهه سوم به اوج خود می رسد. با این حال، پس از زایمان، اکثر زنان به سطح طبیعی باز می گردند.
بیماری کبد: کبد نقش مهمی در پردازش چربی ها دارد. اگر به نوعی به خطر بیفتد، مانند بیماری کبد چرب، تولید بیش از حد و انباشت چربی در سلول های کبدی رخ می دهد. این امر در صورت عدم درمان، منجر به مقدار بیش از حد التهاب و حتی مرگ می شود. عملکرد مناسب کبد می تواند با الکل، سوء تغذیه، بارداری، مسمومیت، دیابت، کم کاری تیروئید، بیماری کلیوی و لوپوس مختل شود.
تری گلیسیرید بالا و کلسترول: تفاوت چیست؟
بدن نیاز به مقدار مشخصی چربی دارد تا به ساختار سلولی و عملکرد متابولیک بدن کمک کند. اصطلاح چربی گسترده است و به چندین شکل مختلف اشاره دارد که بدن از غذا تولید یا دریافت می‌کند. تری گلیسیرید یک شکل است که بدن برای ذخیره انرژی اضافی از رژیم غذایی تولید می کند. اصطلاح کلسترول نیز وسیع است و برای توصیف یک نوع چربی که در حون شناور است، استفاده می شود؛ این شامل HDL و LDL است. کلسترول توسط بدن تولید می شود، اما می توان آن را از غذا نیز استخراج کرد که برای تولید سلول و هورمون استفاده می شود.
هنگامی که یک فرد دارای سطح بالایی از LDL یا کلسترول بد، همراه با سطوح بالای تری گلیسیرید است، شانس تشکیل پلاک در شریان ها افزایش می یابد و خطر ابتلا به آترواسکلروز را افزایش می دهد (سخت شدن و تنگ شدن سرخرگ ها).
همه کلسترول ها بد نیستند، HDL یا کلسترول خوب، به حفظ کلسترول داخل عروق کمک می‌کند و آن را به کبد و جایی که از بدن خارج می شود، منتقل می کند.
برای حفظ سلامت قلبی و عروقی، نیاز به سطح متعادل هر دوی کلسترول و تری گلیسیرید دارید.
بهترین روشهای درمان سریع تری گلیسیرید بالا
داشتن تری گلیسیرید بالا می تواند نگرانی های جدی سلامتی را افزایش دهد، بنابراین مهم است که کلسترول HDL را بالا برده و سطح تری گلیسیرید را کاهش دهید:
- کم کردن وزن (بهترین روشها در اینجا!)
- قطع مصرف قند – انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می کند که تنها پنج درصد از کالری روزانه خود را از شکر بدست آورید.
- افزایش مصرف فیبر (بخصوص با خوردن موز و غلات)
- محدود کردن فروکتوز – فروکتوز یک نوع قند است که می تواند سطح تری گلیسیرید را افزایش دهد.
- خوردن یک رژیم غذایی متعادل با چربی پایین – یک رژیم غذایی متعادل و کم چربی در کاهش میزان تری گلیسیرید در مقایسه با رژیم غذایی سخت و کم چربی بسیار موثرتر است. AHA توصیه می کند که 25 تا 35 درصد کالری روزانه از چربی بدست آید.
- مراقب چربی که می خورید، باشید – چربی های خوب و چربی های بد وجود دارد. برای مثال از چربی های اشباع شده و ترانس خودداری کنید و چربی های تک غیراشباع یا غیراشباع بیش تری را که به طور معمول در روغن زیتون وجود دارند، مصرف کنید.
- افزایش مصرف ماهی – سعی کنید ماهی سالمون و ساردین بخورید.
- ورزش کنید (بهترین ورزشهای مخصوص هر فرد در اینجا!)
- محدود کردن مصرف الکل
- در صورت لزوم و با توصیه پزشک، داروهای کاهش تری گلیسیرید مصرف کنید.
- ترک سیگار
- کنترل دیابت در صورت وجود
داروهای درمان تری گلیسیرید
پزشک ممکن است یک دسته از داروهایی که استاتین نامیده می شوند تجویز کند که کلسترول را پایین می آورند. مثال ها عبارتند از:
- آتورواستاتین (Lipitor)
- رزوواستاتین (Crestor)
- سیمواستاتین (Zocor)
- فیبرات ها (Lopid،Fibricor و Tricor)
- اسید نیکوتینیک (Niaspan)
- دوزهای بالای امگا 3 برای کاهش تری گلیسیرید مورد نیاز است. Epanova، Lovaza و Vascepa فرم های تجویزی امگا 3 هستند.
ویدیوی بسیار کاربردی
