آستیگماتیسم نوعی خطای انکساری است که ناشی از ناهنجاری ها در شکل قرنیه فرد بوجود می آید و فرد را با تاری دید مواجه می کند. هر شخصیی ممکن است دچار آستیگمات چشم شود اما احتمال یک فرد در با چشم آستیگمات بدنیا بیاید نیز وجود دارد. خبر خوب اینکه این حالت قابل درمان است. در این مقاله جدیدترین اطلاعات پزشکی در مورد آستیگمات چشم و طرز عمل آنرا در اختیارتان قرار می دهیم.
حقایقی راجب آستیگمات چشم
- آستیگمات یک بیماری شایع چشم است که موجب تاری دید میشود.
- زمانی ایجاد میشود که سطح رویی چشم ها و یا عدسی در داخل چشم با قسمت انحنای چشم مطابقت ندارد.
- این شکل نامنظم قرنیه یا عدسی چشم، از تمرکز درست نور برروی شبکیه جلوگیری میکند و بنابراین دید فرد در هر فاصله ای تار میشود.
- آستیگمات موجب ناراحتی چشم و سردرد میشود.
- درجه های مختلفی از آستیگمات وجود دارد: آستیگمات کم، تأثیری برروی بیماری ندارد و نیار به درمان خاصی نیست.
- آستیگماتیسم اغلب با نزدیک بینی یا دوربینی همراه است.
- علت اصلی آستیگماتیسم مشخص نیست. میتواند ارثی باشد و از زمان تولد در فرد وجود داشته باشد.
- آستیگماتیسم میتواند در طول زمان کاهش یا افزایش یابد.
- آستیگماتیسم از طریق بینایی سنجی یا اپتومتری تشخیص داده میشود.
حتما بخوانید: جدیدترین روشهای درمان نزدیک بینی چشم تا سال 2020 +نکات مهم
به طور خلاصه روشهای درمان آستیگماتیسم عبارتند از:
- درصورت نیاز برای فرد عینکها یا لنزهای تماسی تجویز میشود که آستیگمات چشم را از طریق نحوه ی ورود نور به چشم اصلاح کند.
- یکی دیگر از روشهای درمان آستیگماتیسم اورتوکراتولوژی است که از لنزهای تماسی خاص برای اصلاح حالت قرنیه استفاده میشود.
- جراحی لیزر هم میتواند برخی از انواع آستیگمات را درمان کند. لیزر از طریق خارج کردن بافتهای اضافی چشم، شکل قرنیه را تغییر میدهد.
عوامل ایجاد کننده آستیگماتیسم
این وضعیت زمانی ایجاد میشود که سطح رویی چشم ها و یا عدسی داخل چشم، با قسمت انحنای چشم مطابقت ندارد. این شکل نامنظم قرنیه یا عدسی چشم، از تمرکز درست نور برروی شبکیه جلوگیری میکند و بنابراین دید فرد در هر فاصله ای تار میشود.
همچنین بخوانید: گلوکوما چشم (آب سیاه) چیست؟ علایم، روش جدید درمان و نکات دیگر
علاوه بر آن انحنای لنز داخل چشم میتواند تغییر کند و بنابراین آستیگمات کاهش یا افزایش یابد. این تغییر معمولا در بزرگسالی اتفاق می افتد و ممکن است موجب آب مروارید شود.
گاهی اوقات آستیگماتیسم ناشی از ضربه یا جراحی چشم است.
آستیگماتیسم میتواند ناشی از قوز قرنیه (اتساع و برجسته شدن قرنیه) یا کراتوکونوس هم باشد. نتیجه آن سطح بالای آستیگمات است که موجب بینایی ضعیف میشود و با استفاده از عینک قابل اصلاح نخواهد بود. این افراد برای داشتن دید واضح، به لنزهای تماسی و گاهی اوقات حتی به پیوند قرنیه نیاز خواهند داشت.
روش تشخیص توسط پزشک
چشم پزشک آستیگمات را از طریق معاینه کامل چشم تشخیص میدهد. معاینات آستیگمات میزان تمرکز نور و قدرت لنزهای مورد نیاز برای بهبود بینایی را تعیین میکند. معاینات شامل موارد زیر است:
- چارت بینایی – با استفاده از چارت بینایی (چارت اسنلن) حدت بینایی اندازه گیری میشود. چارتها در شکلهای مختلفی وجود دارند و به کمک آن میتوان درجه ی چشم را مشخص کرد. حدت بینایی عادی 20/20 است.
- کراتومتری- کراتومتر یا قرنیه سنج، شعاع انحنای قرنیه را اندازه گیری میکند. با تمرکز نور برروی قرنیه و اندازه گیری انعکاس آن میتوان انحنای دقیق سطح قرنیه را اندازه گیری کرد. این روش برای مشخص کردن لنزهای تماسی مناسب بسیار لازم است.
- انعکاس- چشم پزشک می تواند انعکاس را برای تعیین قدرت لنز مناسب انجام دهد. در این روش از ابزاری به نام فوروپتر استفاده میشود که یک سری لنز را در مقابل چشمهای بیمار قرار می دهد و نحوه تمرکز چشم ها را با استفاده از یک ابزار روشن دستی اندازه گیری می کند.
این آزمایشات به تنهایی یا همراه با آزمایشات دیگر، لنز مناسب چشم را مشخص یا روشهای درمانی متفاوت را انتخاب میکند.
روش درمان
افراد آستیگمات روشهای مختلفی برای شفاف شدن بینایی دارند ازجمله:
1-عینک- اولین گزینه برای این افراد عینک است. عینک حاوی لنزهای خاصی ست که آستیگمات را درمان میکند. قسمتهایی از لنز قدرت بالاتری دارد. ممکن است افراد بالای 40 سال به عینکهای پیشرفته تری نیاز داشته باشند.
2- لنزهای تماسی- بعضی افراد بااستفاده از لنز دید بهتری دارند. لنزهای تماسی میتوانند بینایی واضح و گسترده تری فراهم کنند. از آنجاییکه این لنزها بطور مستقیم با چشمها در تماس هستند، به شست و شو و مراقبت منظم نیاز دارند. از جمله لنزهای مناسب آستیگمات میتوان لنز تماسی توریک، لنز تماسی سخت نفوذپذیر به گاز، لنزهای تماسی هیبریدی و لنزهای مخصوص آستیگماتیسم را نام برد.
مطلب مهم: همه بیماریهای رایج چشم و نشانه های آنها که باید بدانید!
3- ارتوکراتولوژی. این روش اصلاح بینایی چشم بدون جراحی و با استفاده از لنزهای مخصوص در سنین مختلف است. در روش ارتوکراتولوژی (شكل دهی مجدد قرنيه با لنز تماسی) در طي خواب، لنز خاصی روی چشم گذاشته ميشود كه به تدريج شكل قرنيه چشم را تغيير ميدهد و باعث ميشود كه فرد در طي روز بدون داشتن لنز، بينائی شفافي داشته باشد. این روش بايد هر شب استفاده شود. افرادی که آستیگمات متوسط دارند با استفاده از ارتوکراتولوژی، بینایی واضحی در اکثر فعالیتهای روزانه (بدون لنز) خواهند داشت. ارتوکراتولوژی اثر دایمی ندارد و در صورت عدم استفاده از لنزها، بینایی به حالت اول باز میگردد.
4- لیزر و دیگر روشهای جراحی. روشهای جراحی آستیگمات شامل موارد زیر است:
- عمل لیزیک (این روش عمل برش قرنیه یا لیزیک است که مدت‌ها برای درمان بیماریهای قرنیه مورد استفاده قرار میگیرد)،
- عمل لازک (که برش قرنیه زیر اپیتلیوم نام دارد.)
- عمل کراتکتومی فوتوتراپی (PRK) (این روش شبیه به لیزیک است، تفاوتش این است که جراح لایه اپیتلیوم را به طور کامل برمیدارد تا مجددا به طور طبیعی رشد میکند)
- روش جراحی چشم با لیزر- لیزر اکسایمر یک ابزار تخصصی است که با استفاده از پرتوی فرابنفش سرد، مقادیر میکروسکوپی از بافت قرنیه را برمیدارد. قطر اشعه ی لیزر و مقدار بافتهای برداشته شده بدقت با کامپیوتر کنترل میشود تا سطح قرنیه تغییر شکل یابد. این روش با بیحسی موضعی چشم انجام میگیرد و برای هرچشم 5 تا 10 دقیقه طول میکشد اما با استفاده از لیزر اکسایمر کمتر از 1 دقیقه طول میکشد. مشکلات بینایی متفاوت به روشهای لیزیک متفاوتی نیاز دارند. اگر عمل با موفقیت انجام شود قرنیه قادر خواهد بود که پرتوهای نور را دقیقاً برروی شبکیه در پشت چشم متمرکز کند.
بلافاصله بعد از لیزیک چشم
بعد از جراحی ممکن است موارد زیر اتفاق بیافتد:
- ناراحتی خفیف
- تاری نسبی دید
- عدم توانایی در رانندگی بلافاصله پس از عمل
عوارض جانبی و خطرات ناشی از لیزیک چشم
- خشکی چشم- ممکن است برای رفع خشکی چشم به قطره چشم نیاز باشد.
- عفونت- این بندرت اتفاق می افتد اما با آنتی بیوتیکها قابل درمان است.
- زخمهای سطحی با کراتوتکتومی فوتوتراپی
- نازک شدن قرنیه چشم- این مورد به استفاده از لنزهای تماسی یا جراحی های دیگر نیاز خواهد داشت.
- چشمهای حساس- بعضی افراد حساسیت شدید به نور را گزارش کرده اند. این برای رانندگی خطرناک است.
- تاری دید- ممکن است در روزهای اولیه ی بعد از عمل اتفاق بیفتد.
- عود بیماری- ممکن است با گذشت زمان، بیماریهای قبلی چشم مانند نزدیک بینی یا دوربینی بازگردند.
همچنین بخوانید: علت های سوزش چشم و روشهای درمان خانگی تایید شده (تحقیقات جدید)
خودمراقبتی در خانه
توصیه های چشم پزشک را جدی بگیرید. موارد زیر را فراموش نکنید:
- از آنتی بیوتیکها و داروهای ضدالتهاب (بصورت قطره) بعد از عمل استفاده کنید.
- برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی، از سپرهای پلاستیکی چشم استفاده کنید.
- از فشار دادن یا مالیدن چشم عمل کرده جداً خودداری کنید.
فیلم جراحی آسیگمات چشم را از اینجا تماشا کنید (کلیک کنید)
