دیابت نوعی بیماری مزمن است که در لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی‌شود و یا بدن نمی‌تواند از انسولین تولید شده به طور مؤثر استفاده کند. تقریباً هر هشت ثانیه در جهان یک نفر به خاطر دیابت از دنیا میرود. از سوی دیگر با شیوع بیماری کرونا، متخصصان و پزشکان تاکید زیادی بر خود مراقبتی افراد دیابتی دارند. آن ها عقیده دارند افراد دیابتی علائم شدیدتری نسبت به سایرین تجربه میکنند. در این مقاله دو نوع دیابت را معرفی کردیم و روش های درمان و کنترل آنرا بررسی کردیم.
تاثیر انسولین بر بدن
- نقش اصلی انسولین، تنظیم قند خون است که از سلول‌های بتای جزایر لانگرهانس غده لوزالمعده ترشح میشود.
- انسولین با اثر به سلول‌های کبد و با گرفتن قند از خون و ذخیرهٔ آن به صورت گلیکوژن، قند خون را کاهش خواهد داد.
- انسولین با تجمع گلیکوژن در سلول‌های ماهیچه‌ای به عنوان یک منبع سوخت انرژی را افزایش میدهد.
- از دیگر وظایف انسولین این است که با اثر به بافت‌های چربی، آن‌ها را به عنوان منبع سوخت متوقف میکند.
- انسولین به منظور مرکز کنترل متابولیسم بدن عمل کرده و در صورت نبود یا کمبود انسولین در خون، بدن از چربی به عنوان منبع سوخت استفاده خواهد کرد.
1- دیابت نوع 1
در افراد مبتلا به دیابت نوع 1، سلول‌های لوزالمعده که انسولین تولید میکنند، از بین می‌روند، و بدن قادر به ساختن انسولین نیست.
در دیابت نوع 1، بدن بدلیل فقدان انسولین، قادر به فرآوری گلوکز نیست. گلوکز خون نمی‌تواند وارد سلول‌ها شود. این امر سبب میشود تا مقدار زیادی گلوکز در خون شما جریان داشته باشد. گلوکز خون بالا میتواند سبب مشکلات کوتاه مدت و بلند مدت گردد.
افراد در معرض دیابت نوع 1
- سابقه خانوادگی ممکن است در برخی موارد برای دیابت نوع 1 مهم باشد. اگر عضوی از خانواده شما مبتلا به دیابت نوع 1 باد، ریسک ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد.
- ممکن است نژاد عاملی برای دیابت نوع 1 باشد. دیابت در افراد سفید پوست، نسبت به سایر نژادها بیشتر است.
- برخی ویروس‌ها ممکن است آغازگر دیابت نوع 1 باشد. اما، مشخص نیست که کدام ویروس میتواند ایجاد بیماری نماید.
- دیابت نوع 1 به دیابت جوانی مشهور است. دلیل آن این است که این دیابت بطور مکرر در بچه‌ها و افراد جوان قبل از 19 تشخیص داده میشود.
علائم دیابت نوع 1
عوارض دیابت نوع1
- افزایش ریسک حمله قلبی
- افزایش احتمال به مشکلات بینایی(کوری)
- آسیب عصبی
- عفونت پوستی که گاهی منجر به قطع عضو میشود (به خصوص در پا)
- احتمال آسیب کلیه
- ایجاد زخم‌های کوچک بخصوص در کف پا
کنترل و درمان دیابت نوع 1
1- افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید هر روز انسولین مصرف کنند. که میزان تزریق انسولین در طول شبانه روز متغیر است و فرد مبتلا باید قندخون خود را دائما چک کند.
2- متفورمین در واقع یک قند خوراکی است که معمولا برای دیابت نوع 2 تجویز میشود، اما در برخی مبتلایان به دیابت نوع 1 که به انسولین مقاوم شده اند نیز تجویز میشود. در واقع متفوریمن تولید قند در کبد را کنترل میکند.
3- ساتاگلیفلوزین (زینکویستا) یک داروی جدید است که هنوز مورد تایید وزارت بهداشت قرار نگرفته اما با تولید این دارو، اولین داروی خوراکی در کنار انسولین برای مبتلایان به دیابت نوع 1 خواهد بود. این دارو از طریق کاهش گلوکز خون و وادار کردن بدن به دفع آن از طریق ادرار و کاهش جذب گلوکز در روده بر قند خون تاثیر میگذارد.
4- افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید غذاهای معمولی بخورند تا قند خون را پایدار نگه دارند. برای مبتلایان به دیابت نوع 1 تاکید میشود از رژیم غذایی با حداقل کربوهیدرات پیروی کنند.
5- افراد مبتلا به دیابت باید در هر هفته 150 دقیقه ورزش کنند. این افراد نباید به مدت دو روز متوالی ورزش نکنند و بهترین ورزش برای دیابت نوع 1، ورزش های هوازی است.
6- الکل میتواند برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1، تاثیر زیادی روی سطح قند خون در کوتاه مدت داشته باشد. مصرف بیش از حد الکل در طول زمان میتواند به عوارض دیابت منجر گردد.
7- دیابت نوع 1 یکی بیماری مزمن است و فرد در تمام طول زندگی خود با آن دسته و پنجه نرم میکند. بنابراین باید با رعایت رژیم غذایی سالم، کنترل دائم قندخون و ورزش آن را کنترل کند.
2- دیابت نوع 2
اگر به دیابت نوع 2 مبتلا باشید، بدن شما نسبت به انسولین مقاوم میشود. این امر سبب میشود تا لوزالمعده شما سخت‌تر کار کند تا انسولین بیشتری را تولید نماید. این امر در طول زمان میتواند سبب آسیب به لوزالمعده گردد. در نهایت، لوزالمعده شما ممکن است قادر نباشد هیچ انسولینی تولید کند. اگر انسولین کافی تولید نکنید، یا اگر بدن شما از آن بطور موثر استفاده نکند، گلوکز در خون شما تجمع می‌یابد. همین امر سبب میشود تا سلول‌های بدن شما نسازمند انرژی باشند.
افراد در معرض ابتلا به دیابت نوع 2
- در صورتی که یکی از اعضای خانواده شما به دیابت نوع 2 مبتلا باشد، خطر ابتلای شما نیز بالا میرود.
- دیابت نوع 2 در همه افراد رخ میدهد اما با بالا رفتن سن ریسک ابتلا به آن نیز بالا میرود.
- زنانی که به بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) مبتلا هستند ، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
- اضافه وزن به این معنی است که بافت چربی بیشتری دارید که باعث میشود سلول های شما در برابر انسولین مقاومت بیشتری داشته باشند. چربی اضافی در شکم، نسبت به چربی اضافی در باسن و ران، خطر شما را بیشتر می کند.
- اگر سبک زندگی کم تحرکی داشته باشید خطر ابتلای شما افزایش می‌یابد.
- خوردن مقدار زیادی غذای ناسالم یا خوردن زیاد سبب افزایش سطح قند خون می شود.
علائم دیابت نوع 2
عوارض دیابت نوع 2
- عفونت‌های باکتریایی یا قارچی پوست
- آسیب عصبییا نوروپاتی(بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در اندام های انتهایی شما)
- مشکلات گوارشی مانند استفراغ، اسهال و یبوست
- گردش ضعیف خون در پا
- اختلال شنوایی
- آسیب چشم (تخریب بینایی، گلوکوم و آب مروارید (
- فشار خون بالا
- تنگی عروق، آنژین، حمله قلبی و سکته
کنترل و درمان دیابت نوع 2
1- متفورمین با کاهش مقاومت بدن به انسولین و همچنین کاهش میزان تولید قند در کبد بیماری دیابت را کنترل می کند.
2- قرص گلی بن کلامید با تحریک غده تولید کننده انسولین یعنی پانکراس (لوازالمعده) به ترشح انسولین در بدن سرعت می بخشند.
3- قرص آکاربوز با ترکیبات شیمیایی که دارد مصرف کربوهیدرات در بدن را کنترل می کند و با این کار کمک شایانی به کاهش قندخون در بدن می نماید.
4- قرص پیوگلیتازون با کاهش مقاومت بدن به انسولین در زمینه کنترل بیماری دیابت اثراتی مثبتی به جا می گذارد.
5- قرص امپاگلیفلوزین با دفع قندخون اضافی در بدن به کنترل بیماری دیابت نوع 2 کمک می کنند.
6- واکسن توبرکلوزیس که در گذشته برای کنترل بیماری سل استفاده می شد می تواند تاثیرات خوبی را بر روی درمان بیماران دیابتی وابسته به انسولین نیز بگذارد.
7- دریافت انسولین از راه پوست و از راه استنشاقی یکی دیگر از راه های کنترل قند خون است.
انجام روزانه 40 دقیقه پیاده روی می تواند به کاهش قند و داشتن تحرک کافی کمک کند.
8- مصرف میان وعده سبک برای بیماران دیابتی از مهم ترین نکاتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد زیرا این افراد به علت آن که سیستم بدنیشان قابلیت مصرف قند ها را برای تامین انرژی روزانه ندارد زود به زود گرسنه می شوند اما میان وعده ها باعث جلوگیری از ضعف بدن و گرسنگی مداوم می شوند.
9- افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باید مصرف مایعات را زیاد کنند تا دچار یبوست نشوند.
10- مصرف سبزیجات چه به صورت پخته و چه به صورت خام برای مبتلایان به دیابت نوع 2 مناسب است.
تفاوت دیابت نوع 1 و 2
دیابت نوع ۱ بیماری خودایمنی است طوری که فرد مبتلا، دچار کمبود انسولین است. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نمی توانند از انسولین خود به درستی استفاده کنند.
۹۵ درصد از مبتلایان به دیابت نوع ۲ را افراد بزرگسال تشکیل می دهند. دیابت نوع ۲ در میان کودکان بسیار نادر است، اما با رسیدن به دوران بلوغ احتمال ابتلا به آن افزایش می یابد. در صورتی که دیابت نوع 1 به دیابت جوانی معروف است و قبل از 19 سالگی رخ میدهد.
نتیجه
تحقیقات اخیر نشان داده است با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی میتوان از بروز دیابت نوع 2 پیشگیری کرد. داروها و تزریق انسولین میتواند به کنترل و پیشگیری از عوارض دیابت کمک زیادی بکند، اما قبل از مصرف لازم است تا با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین دارو براساس نیاز شما تجویز شود. همچنین قبل از تزریق انسولین حتما قند خون خود را چک کنید.
