بدن شما به چه میزان کورتیزول تولید می کند؟ با انجام یک آزمایش ساده می توان این میزان را تعیین کرد. یکی از بیماری های نادر که تقریبا بر تمام بافت های بدن اثر می گذارد بیماری سندروم کوشینگ است. این مقاله نتایج جدیدترین آزمایشات و تحقیقات پزشکان را در مورد بیماری سندرم کوشینگ، کُشندگی، روشهای جدید درمان و همه نکات مهم دیگر ارائه می دهد.
حقایقی راجب سندروم کوشینگ
- مطابق مطالعات از هر 1 میلیون نفر بین 40 تا 70 نفر به این بیماری دچار می‌شوند.
- این سندورم بیشتر در بزرگسالان بین 30 تا 50 سال رخ می‌دهد.
- کودکان نیز ممکن است به این سندروم دچار شوند.
- زنان 3 برابر مردان در معرض این سندروم قرار دارند.
- در افرادی که دیابت نوع 2 دارند، افزایش سطح گلوکز خون به همراه افزایش فشار خون، می‌تواند منجر به سندروم کوشینگ شود.
- افرادی که از داروهایی به نام گلوکورتیزوئیدها استفاده می‌کنند نیز در معرض این سندروم قرار دارند.
همچنین بخوانید: سندروم ری، علل، علائم، تشخیص، جدیدترین روش درمان و نکات مهم
سندروم کوشینگ چیست؟
هنگامیکه در بدن به مدت زیادی و بیش از حد، هورمون کورتیزول تولید شود، سندروم کوشینگ اتفاق می‌افتد. نام دیگر کورتیزول، هورمون استرس است زیرا به کاهش استرس فرد کمک می‌کند. از فواید کورتیزول می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ثابت نگه‌داشتن فشار خون
- تنظیم گلوکز خون
- کاهش التهاب
- تبدیل غذا به انرژی
دو غده فوق کلیوی کوچک، مسئولیت تولید کورتیزول را برعهده دارند.
خطرات
- سندروم کوشینگ می‌تواند منجر به مشکلاتی شود از قبیل:
- سکته و حمله قلبی
- لخته خون در پاها و ریه‌ها
- عفونت
- شکستگی استخوان
- افزایش فشار خون
- افزایش سطح کلسترول
- افسردگی
- از دست دادن حافظه
- مقاومت به انسولین
- دیابت نوع 2
نشانه‌ها
- این سندروم نشانه‌های مختلفی دارد از قبیل:
- افزایش وزن
- باریک (لاغر) شدن بازو و پا
- گردی صورت
- افزایش چربی دور گردن
- گوژ پشت شدن
- ضعیف شدن ماهیچه‌ها
کودکانی که به سندروم کوشینگ مبتلا هستند، دچار چاقی می‌شوند و از سرعت رشد کمتری نسبت به دیگر کودکان برخوردارند. زنان ممکن است موهای زایدی روی صورت و گردن و سینه‌شان ناشی از سندروم کوشینگ ایجادشود. قاعدگی ممکن است متوقف شده یا بصورت نامنظم رخ دهد. مردان را با مشکلات نعوظ مواجه می‌کند.
حتماً بخوانید: نحوه و زمان تشخیص سندروم داون در جنین (با آزمایش یا سونوگرافی)
عوامل ایجاد کوشینگ
اصلی ترین دلیل سندروم کوشینگ استفاده طولانی مدت و به مقدار زیاد از مواد حاوی کورتیزول مثل گلوکورتیزوییدها است. این داروها برای درمان بیماری‌هایی مثل آسم، روماتیسم و لوپوس استفاده می‌شود. این داروها معمولاً به درون مفاصل تزریق می‌شوند.
دیگر افراد به علت اینکه بدنشان به مقدار زیادی کورتیزول تولید می‌کند به این سندروم مبتلا می‌شوند. چند نوع تومور در بدن وجود دارد که باعث تولید اضافی کورتیزول در بدن می‌شود. عوامل دیگری که سبب ایجاد سندروم کوشینگ می شوند:
1-تومورهای هیپوفیز
این تومورها غیر سرطانی هستند و در غده هیپوفیز رشد می‌کنند. غده هیپوفیز در مغز قرار دارد و به اندازه یک نخود است. هیپوفیز هورمون ACTH را در بدن تولید می‌کند. ACTH باعث می‌شود غدد فوق کلیوی کورتیزول تولیدکنند. اگر تومورهای هیپوفیز بیش از اندازه ACTH تولید کنند انسان در معرض سندروم کوشینگ قرار می‌گیرد.
2- تومورهای اکتوپیک تولیدکننده ACTH
برخی تومورهای خارج از غده هیپوفیز می‌توانند باعث تولید ACTH شوند. به این شرایط، سندروم اکتوپیک (بیرونی) ACTH می‌گویند. این تومورها معمولاً در ریه‌ها، پانکراس، تیروئید و غده تیموس قرار دارند. تومورهای اکتوپیک می‌توانند سرطان‌زا باشند.
3- غدد فوق کلیوی
گاهی اوقات خود غدد فوق کلیوی بیش از حد کورتیزول تولید می‌کنند. غدد فوق کلیوی معمولاً خوش‌خیم هستند اما گاهی اوقات سرطانی می‌شوند.
مطلب مهم: کیست کلیه ساده، روشهای جدید درمان، قرص ها و تمام نکات مهم
تشخیص کوشینگ توسط پزشک
تشخیص سندروم کوشینگ براساس سابقه بیماری، معاینه جسمی و آزمایش صورت می‌گیرد. دکتر می‌تواند از آزمایش ادرار، آزمایش بزاق دهان و تست خون برای بررسی وضعیت شما استفاده کند. دکتر معمولاً بصورت همزمان از دو آزمایش برای تشخیص سندروم کوشینگ استفاده می‌کند:
- آزمایش 24 ساعته ادرار فری‌کورتیزول
- آزمایش بزاق دهان شب گذشته کورتیزول
- آزمایش دوز پایین دگزامتازون (LDDST)
- آزمایش دگزامتازون CRH
تست‌هایی که با استفاده از آن دکتر به وجود سندروم کوشینگ پی می‌برد:
- آزمایشات خون
- تست تحریک CRH
- آزمایش دوز بالای دگزامتازون (HDDST)
- آزمایشات تصویری
- MRI
- CT اسکن
- آزمایش سینوس استخوان خاره
نحوه درمان سندروم کوشینگ
با توجه به علت سندروم می‌توان از جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و داروهای کاهش کورتیزول برای درمان سندروم کوشینگ استفاده نمود. اگر به علت مصرف زیاد گلوکورتیزوییدها به این سندروم دچار شده‌اید دکتر با کاهش دوز مصرفی این داروها می‌تواند این سندروم را مهار کند. گاهی اوقات دکتر با تجویز داروهای غیر گلوکورتیزوییدی به مهار این سندروم کمک می‌کند.
1-تومورهای هیپوفیز
رایج ترین روش درمانی تومورهای هیپوفیز، جراحی و برداشتن تومور است. انجام جراحی توسط یک جراح ماهر تا 90 درصد دارای شانس موفقیت است. اگر جراحی موفقیت آمیز نبود، یا درمان پایدار نبود (بازگشت مجدد تومور)، می‌توان مجدداً جراحی را تکرار نمود.
بعد از برداشتن تومور، هیپوفیز برای مدتی به میزان کافی ACTH تولید نمی‌کند. دکتر در این مدت داروهای کورتیزول را به شما تجویز می‌کند تا هیپوفیز به میزان کافی ACTH تولید کرده و در نتیجه غدد فوق کلیوی به میزان کافی کورتیزول کند. اگر جراحی جواب نداد، می‌توان از پرتودرمانی استفاده کرد. در پرتو درمانی، هیپوفیز به مدت 6 هفته تحت تاثیر پرتو قرار می‌گیرد. پس از پرتو درمانی ممکن است تا سال‌ها سطح کورتیزول به میزان نرمال برنگردد. در این مدت زمان دکتر به شما داروهایی برای تنظیم سطح کورتیزول تجویز می کند.
همچنین بخوانید: سرطان تومور غدد فوق کلیوی، علایم، درمانها و همه نکاتی که باید بدانید!
2- تومورهای اکتوپیک تولید کننده ACTH
اولین روش درمانی این تومورها عمل جراحی و برداشتن تومور است. اگر تومور سرطانی باشد و در بدن پخش شده باشد، احتمالا به شیمی درمانی، پرتودرمانی یا دیگر روشهای درمان سرطان نیاز خواهید داشت. همچنین می‌توانید از داروهای کاهنده سطح کورتیزول نیز استفاده کنید. اگر این روش‌ها پاسخگو نباشد، جراح با برداشتن تومورهای فوق کلیوی به کنترل سندروم کوشینگ کمک می‌کند.
3- تومورهای فوق کلیوی
جراحی و برداشتن غدد فوق کلیوی رایج ترین روش درمان سندروم کوشینگ است. اگر مجبور شوید هر دو غده فوق کلیوی را از بدن خود خارج کنید، باید تا آخر عمر داروهایی برای جایگزینی کورتیزول و هورمون‌هایی که توسط غدد فوق کلیوی تولید می‌شود، استفاده کنید.
تصاویر و ویدیوها سندرم کوشینگ
عمل اندوسکوپیک سندروم کوشینگ (از راه بینی)- دختر بچه 12 ساله:
تصاویری از بیماران مبتلا به این نوع سندروم را می توانید از اینجا تماشا کنید.
