بیماری پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است که موجب ایجاد یک لایه پوست مرده به رنگ نقره ای و یا قرمز است. پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که در آن نشانه های پوستی به دلیل التهاب در بدن ایجاد می شوند. علائم پسوریازیس بیشتر در نواحی آرنج، زانو و پوست سر بروز میکند ولی ممکن است نواحی دیگر نیز درگیر شوند. در واقع افرادی که پسوریازیس دارند نرخ سرعت رشد سلول‌های پوستی بالاتری دارند که باعث ایجاد زخم پسوریازیس میشود. این بیماری غالبا بین سنین 15 تا 35 سال رخ می‌دهد. در این مقاله دلایل بروز این بیماری و روش های کنترل آن را بررسی خواهیم کرد.
علائم پسوریازیس
- لکه‌های قرمز پوستی با فلس‌های ضخیم نقره‌ای رنگ
- نقاط کوچک پوسته پوسته
- پوست خشک و ترک خورده با احتمال خونریزی
- خارش، سوزش و درد
- ناخن‌های ضخیم، حفره‌دار یا شکسته شده
- مفاصل متورم و سفت
دلیل ابتلا به پسوریازیس
در واقع این بیماری از نظر پزشکان یک بیماری خود ایمنی است و به سیستم ایمنی بدن برمیگردد.
سیستم ایمنی بدن، سلول‌های T و دیگر گلبول‌های سفید خون به نام نوتروفیل‌ها در ارتباط است. سلول‌های T به طور معمول از بدن در برابر عوامل خارجی مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها دفاع می‌کنند. اما گاهی همین سلول‌های T به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کنند و آن‌ها را آلوده می‌کنند.
سلول‌های بیش از حد فعال T، باعث افزایش تولید سلول‌های پوست، سلول‌های T بیشتر و سایر سلول‌های سفید خون، به خصوص نوتروفیل‌ها می‌شوند. این عوامل باعث قرمزی پوست و ضایعات پوستی می‌شوند. رگ‌های خونی موجود در مناطق آسیب‌دیده پسوریازیس باعث ایجاد قرمزی در این ضایعات پوستی می‌شوند. با ادامه داشتن این چرخه سلول های پوستی به طور دائم به لایه خارجی پوست می آیند و در واقع آن را به یک بیماری مزمن تبدیل میکند.
ریسک فاکتورهای بیماری پسوریازیس
تصورات اشتباه
آیا ممکن است بصورت پوستی و از طریق دوستان و همکاران و آشنایانم دچار پسوریازیس بشوم؟ خیر. این تصور اشتباهی ست که برخی افراد معتقدند این بیماری واگیر دار است.
آیا ممکن است ازطریق اعضای خانواده‌ام به پسوریازیس مبتلا شوم؟ این احتمال وجود دارد که از طریق ژنتیک، پسوریازیس از طریق والدین به کودک انتقال یابد.
انواع پسوریازیس
1-پسوریازیس نشان‌دار: رایج‌ترین نوع پسوریازیس است که زخم‌های قرمز با سلول‌های مرده نقره‌ای پوست پوشانده میشود. این زخم‌ها بیشتر در فرق‌سر، زانو و آرنج مشاهده میشود.
2- خال‌دار: در این نوع از پسوریازیس زخم های نقطه‌ای ایجاد میشود. این بیماری در کودکان و نوجوانان رایج است. دومین نوع رایج پسوریازیس این نوع است.
3- معکوس: این نوع بیماری غالبا در جاهایی مثل پشت زانو، زیر بازو و کشاله ران رخ می‌دهد. زخم حاصل از آن نرم و درخشنده است.
4- چرک دانه‌ای: در این نوع پسوریازیس چرک دانه‌های سفیدی در وسط پوست قرمزشده ظاهر میشود. چرک از سلول‌های سفید خون تشکیل میشود. عفونی یا واگیردار نیست. این نوع بیماری غالبا در دست و پا اتفاق می‌افتد.
5- اریترودرمیک: از نوع شدید پسوریازیس است که بصورت گسترده در بدن پخش میشود و باعث قرمزی سوزناک در بسیاری از نقاط بدن میشود. از اثرات آن میتوان به درد و خارش شدید اشاره نمود. حدود 3 درصد افرادی که پسوریازیس دارند، به این نوع دچار می‌شوند.
درمان پسوریازیس
روش اول: درمان موضعی پسوریازیس
1- کورتیکواستروئیدهای موضعی رایج‌ترین دارو‌هایی هستند که باعث کاهش التهاب و خارش شده و ممکن است با سایر روش‌های درمانی استفاده شوند.
2- داروهای مشابه ویتامین D باعث کاهش سرعت رشد سلول‌ها می‌شوند. یکی از این داروها داروی کلسیپوتریول است که باعث تحریک پوست شود.
3- آنترالین به کاهش سرعت رشد سلول‌های پوست کمک میکند. آنترالین همچنین میتواند پوسته‌‌های ایجادشده را بردارد تا ظاهر پوست صاف‌تر شود.
4- رتینوئید‌های موضعی از مشتقات ویتامین A هستند و می‌توانند باعث کاهش التهابات پوست شوند.
5- مهار‌کننده‌های کلسی‌نورین که شامل تاکرولیموس و پیمِکرولیموس هستند باعث کاهش التهاب و نیز کاهش تجمع پلاک‌ها می‌شوند.
6- سالیسیلیک اسید باعث برداشتن سلول‌های مرده پوست و کاهش پوسته‌شدن میشود. گاهی اوقات برای افزایش اثر سالیسیلیک اسید، به همراه کورتیکواستروئیدهای موضعی یا قطران زغال سنگ به صورت ترکیبی استفاده میشود.
7- قطران زغال سنگ که از زغال گرفته میشود، باعث کاهش پوسته‌شدن، خارش و التهاب میشود. این ماده ممکن است باعث تحریک پوست شود. همچنین بوی بد شدید و رنگ غلیظی دارد و باعث ایجاد لکه بر روی لباس‌ها و تخت خواب میشود.
8- کرم‌های مرطوب‌کننده به تنهایی باعث درمان پسوریازیس نمی‌شوند اما می‌توانند خارش، پوسته‌شدن و خشکی پوست را کم کنند.
روش دوم: فوتوتراپی برای درمان پسوریازیس
1- قرار گرفتن در معرض نور ماواء بنفش خورشید یا نور ماواء بنفش مصنوعی باعث کاهش سرعت رشد سلول‌های پوست و کاهش پوسته‌شدن و التهاب میشود.
2- فوتوتراپی با UVB میتواند علائم پسوریازیس خفیف تا متوسط را کاهش دهد و برای درمان ضایعات تکی، پسوریازیس گسترده و پسوریازیس مقاوم به درمان موضعی استفاده میشود.
3- فوتوتراپی با امواج محدودی از UVB نوع جدیدتری از درمان پسوریازیس است که ممکن است مؤثرتر از استفاده از امواج گسترده UVB باشد.
4- درمان گوکِرمن همراه قطران زغال سنگ به صورت ترکیبی انجام میشود که به این روش گوکرمن گفته میشود.
5- پسورالن به همراه نور ماوراء بنفش نوع PUVA شامل استفاده از یک داروی حساس‌کننده به نور به نام پسورالن است که قبل از مواجهه با UVA مصرف میشود. نور UVA بیشتر از نور UVB به درون پوست نفوذ میکند و پسورالن باعث میشود که اثر UVA بر روی پوست افزایش یابد.
6- لیزر اگزایمر برای موارد خفیف تا متوسط پسوریازیس استفاده میشود و تنها ناحیه‌ای از پوست را که درگیر شده است درمان میکند و بر نواحی سالم پوست اثرات مضر ندارد. در این روش، پرتوی از نور UVB به صورت کنترل‌شده بر روی پلاک های پسوریازیس تابیده میشود و باعث کنترل پوسته‌شدن و التهاب میشود.
روش سوم: درمان دارویی
1- رتینوئیدها در مواردی که فرد پسوریازیس شدید و مقاوم به سایر روش‌های درمانی داشته باشد استفاده میشود. عوارض آن شامل التهاب لب و از دست دادن مو است.
2- متوترکسات با کاهش تولید سلول‌های پوستی و سرکوب التهاب به درمان پسوریازیس کمک میکند. این دارو همچنین ممکن است باعث کاهش سرعت پیشرفت آرتریت پسوریاتیک در برخی بیماران شود.
3- سیکلوسپورین سیستم ایمنی را سرکوب میکند و اثربخشی آن همانند متوترکسات است اما تنها میتوان در مدت کوتاه آن را مصرف کرد. مثل سایر داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، سیکلوسپورین نیز باعث افزایش احتمال بروز عفونت و سایر بیماری‌ها از جمله سرطان میشود.
روش چهارم: درمان خانگی
1- پودر زردچوبه را با آب ترکیب کنید تا یک خمیر چسبناک به دست بیاید، سپس این خمیر را مستقیما روی پوست آسیب دیده بزنید. این روش را هر شب پیش از خواب انجام دهید، و صبح روز بعد پوست تان را بشویید.
2- سرکه سیب و آب را با نسبت های برابر ۱:۱ با هم ترکیب کنید. سپس با استفاده از گاز استریل یا یک تکه پارچه تمیز این محلول را به آرامی روی نواحی آسیب دیده بکشید. پس از ۳۰ دقیقه، پوست تان را به طور کامل با آب تمیز بشویید.
3- ۴ قاشق چایخوری آب و یک قاشق چایخوری جوش شیرین آماده کنید. سپس، این دو را با هم ترکیب کنید و با استفاده از پارچه ای نرم این خمیر را روی نواحی مبتلا به پسوریازیس بمالید، تا از آن نواحی در برابر باکتری ها محافظت کنید. اجازه دهید آن قدر بماند تا خشک شود و خودش بریزد.
4- یک حبه سیر را کامل له کنید و به نسبت یک به یک با کرم الوئه ورا ترکیب نمایید و مخلوط بدست آمده را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی موضع مورد نظر قرار دهید سپس با اب سرد بشویید این درمان بی خطر بوده و میتوان بصورت روزانه از آن استفاده کرد.
5- استحمام با آب مخلوط با نمک دریا میتواند علائم التهابی پوست را کاهش دهد در صوورتی که در حمام وان دارید ۱۵ دقیقه ماندن در وان پر شده از آب گرم و نمک دریا میتواند به کاهش علائم پوستی شما کمک کند.
روش پنجم: نکات مراقبتی
- از بروز بیماری های عفونی پیشگیری کنید.
- از بروز محرک ها مانند سیگار، آلودگی های محیطی و گرد وغبار دوری کنید.
- استرس خود را مدیریت کنید. انجام مدیتیشن و یوگا در این امر به شما کمک میکند.
- از آسیب دیدگی‌های پوستی مانند بریدگی، خراش و آفتاب سوختگی پیشگیری کنید.
- ورزش کردن میتواند خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش دهد.
- مصرف قند و چربی‌های ترانس که در غذاهای فرآوری‌شده و فست فودها وجود دارد را به طور کامل کنار بگذارید.
- نوشیدن آب فراوان میتواند از برو التهابات پیشگیری کند.
- خوردن غذاهایی که خواص ضد التهابی دارند؛ مانند بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات میتواند از بروز این بیماری پیشگیری کند.
نتیجه
پسوریازیس قابل درمان نیست اما میتوان آن را کنترل کرد. این بیماری میتواند روی کیفیت زندگی شما تاثیر بگذارد. ناراحتی جسمی، خارش، یا درد در پوست از عوارض آن است. پسوریازیس باعث مشکلات احساسی و اجتماعی در کار، مدرسه یا در خانه میشود. بنابراین درمان و کنترل این بیماری را زیر نظر یک متخصص ادامه دهید تا کیفیت زندگی شما تحت تاثیر قرار نگیرد.
در ادامه بخوانید: 7 تا از بهترین روغن ها برای تقویت و بازسازی پوست
