عجله نکنید! شاید تشخیص خودتان صحیح نباشد. اگرچه ممکن است کودک شما علائمی داشته باشد که مانند ADHD به نظر می رسد ممکن است چیزی دیگری باشد و باید پزشک طی چندین مرحله تشخیص دهد که کودکتان پیش فعال است یا نه. در ادامه با نتایج پژوهشهای جدید متخصصان در مورد این اختلال آشنا می شوید.
همه بچه ها گاهی اوقات در نشستن، توجه و کنترل ضربه ها و اقدامات خود مشکل دارند و این امری طبیعی است؛ اما هنگامی که این مشکلات در مسیر زندگی روزمره قرار می گیرند، یکی از علل احتمالی ممکن است اختلال کم توجهی – بیش فعالی یا ADHD باشد.
اختلال کم توجهی – بیش فعالی یا ADHD چیست؟
اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی(ADHD) یک وضعیت پزشکی است که در آن کودکان در تمرکز دچار مشکل می‌شوند، نمی‌توانند زیاد بنشینند و قبل از فکر کردن عمل می کنند. بسیاری از کودکان با برخی از این چیزها دچار مشکل شده‌اند؛ اما در کودکان با ADHD، این رفتار افراطی است و تأثیر زیادی بر زندگی روزمره آنها دارد. با ADHD، بخش‌های مختلف مغز به روش معمولی با هم ارتباط برقرار نمی کنند. به همین دلیل، کودکان ممکن است در تفکر، یادگیری، ابراز احساسات خود و کنترل رفتار، بخوبی دیگر کودکان هم سن و سال خود عمل نکنند و دچار مشکل شوند.
علت دقیق اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی را نمی‌دانیم؛ اما می‌دانیم که ADHD ناشی از والدین بد و یا فرزند داری نیست؛ یعنی، این به خاطر فرزند پروری ناسازگار یا فقدان محدودیت در رفتار نیست.
همچنین بخوانید: قرص امگا 3-میزان مصرف در بارداری، کودکان و همه نکات مهم
انواع ADHD
سه نوع اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) وجود دارد:
- نوع ADHD ترکیبی: کودکان دارای این نوع اختلال تمایل دارند تمرکز خود را در معرض دشواری قرار دهند، نادان یا بی قرار هستند و همیشه در حال حرکت هستند. اغلب بدون تفکر عمل می کنند.
- نوع بی توجهی ADHD یا اختلال کمبود و نقص توجه: کودکان دارای این نوع اختلال تمایل دارند در تمرکز، یادآوری دستورالعمل ها، توجه و اتمام کارها دچار مشکل شوند، اما حرکات اضافه ندارند.
- نوع بیش از حد / نوع تکانشی ADHD: کودکان با این نوع اختلال همیشه در حال حرکت هستند، به زحمت سرعتشان کم می شود و اغلب بدون تفکر عمل می کنند.
نشانه های ADHD
علائم اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) به سه گروه تقسیم می شود:
1- علائم غیر قابل علاج
این به این معنی است که کودک:
- توجه زیادی به جزئیات ندارد و اشتباهات بی‌دقتی را مرتکب می‌شود.
- به سختی دستورالعمل ها را دنبال کرده و وظایف خود مانند تکالیف را به سختی به اتمام می رساند.
- به سختی تمرکز می کند و به راحتی حواس پرت می شود.
- اغلب توسط چیزهای کوچک پریشان می شود.
- در به خاطر سپردن همه چیزهای روزمره مشکل دارد.
- از وظایفی که نیاز به تلاش ذهنی زیادی مثل تکالیف مدرسه یا تکالیف خانه دارند، اجتناب می‌کند.
- به نظر نمی رسد که وقتی صحبت می کنید؛ گوش دهد.
- نمی تواند سازمان یافته باشد – به عنوان مثال، او دچار مشکل می شود که چیزها را مرتب کند یا کارها را در زمان انجام دهد.
- اغلب چیزها را از دست می دهد – به عنوان مثال، تکالیف مدرسه، مداد، کتاب، کیف پول، کلید و یا تلفن همراه.
حتماً بخوانید: 5 تا از بهترین دمنوش ها برای افزایش هوش و حافظه کدامند؟ (جدیدترین تحقیقات)
2- علائم بیش فعالی
این به این معنی است که یک کودک:
- با بی‌قراری زیاد وول می‌خورد و نمی‌تواند آرام بگیرد.
- در اطراف حرکت می کند و از چیزهایی که در موقعیت های نامناسب قرار دارد، بالا می رود.
- در تمام مدت در حال حرکت است.
- به سختی او را در حال بازی کردن یا شرکت در فعالیت‌های آرام می بینید.
- زیاد حرف می‌زند.
- برای نشستن در مدرسه یا سر میز شام مشکل دارد.
3- علائم تکانشی
این به این معنی است که کودک:
- بی‌تاب است و منتظر تغییر نیست.
- پاسخ ها را قبل از اینکه سوالات به پایان برسد، می دهد.
- مکالمه و یا بازی دیگران را قطع می‌کند و یا از چیزها بدون سوال کردن، استفاده می‌کند.
حتی اگر فرزند دارای نشانه هایی مثل موارد ذکر شده در بالا باشد، این بدان معنی نیست که کودک مبتلا به ADHD است. مشکلات دیگری نیز وجود دارد که می تواند باعث رفتارهایی شبیه افراد مبتلا به ADHD است، مانند مشکلات بهداشتی، احساسات، خواب یا مدرسه رفتن. به همین دلیل است که کودک نیاز به تشخیص دقیق دارد.
تشخیص ADHD
تشخیص ADHD آسان نیست، زیرا می تواند با بسیاری دیگر از شرایط پزشکی و رفتاری همپوشانی داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است بگویید اگر او بیش تر متمرکز شود در مدرسه بیش تر می آموزد؛ اما ممکن است مشکلات یادگیری کودک، سبب مشکلات تمرکزی او شوند؛ بنابراین تشخیص درست به این معنی است که کودک می تواند درمان مناسب و برنامه مدیریتی درستی برای وضعیت خود دریافت کند.
اگر در مورد رفتار فرزند خود نگران هستید،GP یا متخصص پزشکی خانواده برای شروع خوب است. GP ممکن است فرزند شما را به یک متخصص اطفال، روانشناس یا یک روانپزشک کودک برای تشخیص اختلال ADHD یا سایر شرایط راهنمایی کند. برخی کودکان مبتلا به ADHD وقتی بالغ می‌شوند، دیگر علائمی ندارند.
فرآیند تشخیص ممکن است شامل بیش تر موارد زیر، اما نه همه آنها باشد:
- مصاحبه با شما و سایر مراقبین اصلی فرزند
- مصاحبه با فرزندتان
- چک لیست های رفتاری که شما و یا پرستار و معلمان فرزندتان پر می کنید
- گفتگو با معلم یا پرستار فرزندتان
فرزند شما ممکن است دارای تست های دیگری نیز باشد، از جمله:
- بررسی رشد، یادگیری، آموزش و یا IQ
- بررسی زبان، گفتار و حرکات و جنبش ها
- بررسی های بهداشت عمومی و سلامت کلی
- آزمایشات بینایی و شنوایی
متخصصان در تشخیص ADHD به چه چیزی توجه می کنند؟
هنگامی که متخصصان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا یک کودک دارای اختلال کمبود توجه – بیش فعالی (ADHD) است، از دستورالعمل های دقیق برای بررسی علائم کودک استفاده می کنند.
مطلب مهم: تستوسترون در بدنسازی، زمان تزریق، انواع، عوارض، قیمت و همه نکات مهم
کودک چند سال دارد
برای تشخیص ADHD، کودکان معمولا باید پنج ساله یا بیش تر باشند؛ زیرا ممکن است بسیاری از دلایل دیگر بخاطر رفتارهای مشکل دار در کودکان جوان تر وجود داشته باشد.
نشانه های کودک نیز باید قبل از سن 12 سالگی شروع شود.
تعدادی از علائمی که کودک دارد
در یک کودک ممکن است تشخیص دهند:
- ترکیبی است اگر کودک شش یا تعداد بیش تری بیش فعالی و علائم تکانشی یا شش یا تعداد بیش تری علائم بی توجهی داشته باشد.
- اختلال کمبود و نقص توجه است اگر کودک شش یا تعداد بیش تری علائم بی توجهی داشته باشد.
- ADHD از نوع بیش فعالی یا تکانشی است، این در صورتی است که کودک شش یا تعداد بیش تری علائم بیش فعالی و تکانشی داشته باشد.
کودک باید چند وقت این علائم را داشته باشد؟
کودک باید این علائم را برای مدت طولانی و حداقل شش ماه داشته باشد.
نشانه های بیماری تا چه حد بد هستند؟
همه کودکان گاهی در نشستن، توجه کردن، کنترل اقدامات و تحریکات و انگیزه های خود مشکل دارند؛ اما برای یک کودک که با ADHD تشخیص داده می شود، علائم او باید بدتر از رفتار دیگر کودکان هم سن و سالش باشد. همچنین، علائم باید در حداقل دو حوزه از زندگی کودک – مثلاً مدرسه، خانه، مراقبت از کودک و غیره تداخل ایجاد کنند.
زندگی روزمره برای کودکان مبتلا به ADHD
کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه – بیش فعالی ADHD اغلب با مشکلات در مدرسه همراه می شوند، از جمله: اختلالات یادگیری، اختلالات زبان و مشکلات حرکتی.
مشکلات خواب، مانند افتادن در خواب و خواب گردی های شبانه، اغلب می توانند مدرسه رفتن را دشوارتر کنند .فرزند شما ممکن است مشکلات اجتماعی داشته باشد – برای مثال، او نمی تواند برای نشستن تمرکز کند بنابراین نمی تواند به اندازه کافی از بازی با سایر کودکان لذت ببرد.
سایر مشکلات روانی مانند اختلال نافرمانی مقابله جویانه، اختلال سلوک، اضطراب در سنین پایین، اضطراب در نوجوانی و یا افسردگی در نوجوانی نیز ممکن است گسترش یابند.
علائم ADHD ممکن است بر زندگی روزمره خانواده تاثیر بگذارد، به خصوص اگر دیگر اعضای خانواده نیز دچار ADHD یا مشکلات یادگیری باشند.
کم توجهی/عدم تمرکز در کودکان، بهترین کارهایی که می توانید انجام دهید!
اگر چه برای ADHD هیچ درمانی وجود ندارد، منتها با درمان های مختلف، قابل کنترل است. به همین دلیل تشخیص و درمان ADHD بسیار مهم است. پیش از تشخیص نیز شما و متخصصان بهداشت فرزندتان می توانید بر روی یک برنامه برای مدیریت علائم فرزند خود کار کنید.
کودکان مبتلا به ADHD می توانند بسیار خلاق باشند و می توانند مدت زمان زیادی را صرف فعالیت هایی که دوست دارند، بکنند. بعضی از کودکان ممکن است از انرژی خود در ورزش و رقص لذت ببرند. آن ها ممکن است برای انجام کارهای جدیدتر نسبت به سایر کودکان مشتاق تر باشند. پیدا کردن راه های مثبت برای کودک جهت استفاده از انرژی، می تواند برای عزت نفس او مفید باشد و به محافظت از او در برابر مشکلات سلامت روان کمک کند.
همچنین بخوانید: خروسک در کودکان، روش درمان خانگی، شربت ها، واگیری و نکات دیگر
ADHD و نوجوانان
گاهی اوقات در کودکان تا سنین نوجوانی اختلال کم توجهی – بیش فعالی ADHD تشخیص داده نمی شود. علائم ADHD ممکن است تا بعد از کودکی یا سال های نوجوانی، مشکلاتی ایجاد نکنند، حتی زمانی که کودکان تکالیف مدرسه بیش تری دارند و یا دچار تغییرات اجتماعی و عاطفی می شوند.
از سوی دیگر، فرزند با ADHD بزرگ تر می شود، بنابراین علائم ADHD ممکن است تغییر کند یا کاهش یابد. برای مثال، فرزند شما ممکن است هنوز در تمرکز، یادآوری چیزها و تفکر قبل از عمل، مشکل داشته باشد، اما ممکن است کم تر مشخص باشد که بیش فعال است. با گذشت زمان، ممکن است استراتژی‌هایی برای مدیریت موثرتر علائم خود ایجاد کند.
عوامل مؤثر بر ADHD
ترکیبی از ژن ها و عوامل محیطی می تواند خطر ابتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی ADHD را افزایش دهد. برخی از عوامل محیطی ممکن است شامل: زودرسی شدید و یا وزن کم هنگام تولد، مصرف سیگار و سایر مواد در دوران بارداری، سن مادر در زایمان، سلامت روان قبل و بعد از زایمان مادران و همچنین قرار گرفتن در معرض مواد سمی محیطی مانند سرب باشد.
هیچ شواهدی وجود ندارد که عدم تحمل مواد غذایی باعث ایجاد علائم ADHD می شود. اما برخی از رنگ های غذایی مصنوعی ممکن است کودکان مبتلا به اختلال یادگیری ADHD را بدخو و علائم آن ها را بدتر کند.
بهترین داروها برای تقویت تمرکز و اختلال حواس در همه سنین (تحقیقات جدید)
برخی از شرایط وجود دارد که لزوما منجر به ADHD نمی شوند، اما باعث ایجاد رفتارهایی می شوند که ADHD به نظر می رسد یا علائم آن را بدتر می کند. این شامل سندروم های مختلف ژنتیکی، تشنج و هیدروسفالی می شود. شرایطی مانند ناتوانی ذهنی و فلج مغزی نیز به نحوی که قسمت های مختلف مغز با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند، نیز تأثیر گذار است.
درمان
1-داروهای روانپزشکی
این داروها بخاطر توانایی در تعادل مواد شیمیایی در مغز که مانع کودک از حفظ توجه و کنترل ضربان و ایمپالس ها می شوند، استفاده می گردد. آن ها به تحریک یا تمرکز مغز کمک می کنند و ممکن است برای کاهش ویژگی های اصلی ADHD استفاده شوند. داروهایی که معمولاً برای درمان ADHD استفاده می شود عبارتند از:
- متيل فنيدات (ریتالین و متیلین)
- دگزامفتامین (Dexedrine,Dextrostat)
- مخلوطی از نمک های آمفتامین (آدرال)
- اتوموکستین (Strattera) یک SNRI غير تحريک کننده (بازدارنده انتخابی بازجذب نوراپی نفرین) با مزايای علائم خلقی و روحی مرتبط است.
- لیز دگزامفتامین (Vyvanse)
2- درمان های روانی و اجتماعی
پرورش فرزندان مبتلا به ADHD ممکن است دشوار باشد و می تواند چالش هایی را ایجاد کند که باعث ایجاد استرس در خانواده شوند. کلاس های مهارت های مدیریت رفتار برای والدین می تواند به کاهش استرس برای همه اعضای خانواده کمک کننده باشد. آموزش مهارت های مدیریت رفتار برای والدین معمولا بصورت گروهی تنظیم می شود که حمایت والدین از یکدیگر را به همراه داشته باشد. مهارت های مدیریت رفتار ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سیستم های نقطه ای
- توجه مشروط (پاسخ دادن به کودک با توجه مثبت هنگامی که رفتارهای مورد نظر رخ می‌دهند؛ خودداری از توجه هنگام بروز رفتارهای ناخواسته)
معلمان همچنین ممکن است مهارت های مدیریت رفتار را برای استفاده در محیط کلاس درس آموزش ببینند. آموزش برای معلمان معمولاً شامل استفاده از گزارش های رفتاری روزانه است که رفتارهای مدرسه را به والدین انتقال می دهد. تکنیک های مدیریت رفتار، تمایل به بهبود رفتارهای هدفمند (مانند تکمیل فعالیت مدرسه یا نگه داشتن دستان کودک در اختیار خود) دارند، اما معمولا برای کم توجهی، بیش فعالی یا رفتار تکانشی مفید نیستند.
پیشگیری
اقدامات پیشگیرانه برای کاهش بروز ADHD در کودکان، در حال حاضر شناخته شده نیستند. با این حال، تشخیص زودهنگام و مداخله می تواند شدت علائم را کاهش دهد و از تداخل علائم رفتاری در عملکرد مدرسه بکاهد. بعلاوه باعث بهبود رشد طبیعی و پیشرفت کودک و کیفیت زندگی کودکان و نوجوانان مبتلا به ADHD می شود.
