خاکشیر (نام علمی:Descurainia sophia)، گیاهی یکساله یا دوساله از تیره شب بویان است. خاکشیر در دشت و کوهستان می روید و بلندی ساقه آن تا یک متر نیز می رسد. پائین گیاه کرک دارست در حالیکه بالای آن بدون کرک می باشد. تخم این گیاه که همان خاکشیر است ریز و کمی دراز و معمولاً به دو رنگ وجود دارد یکی از آنها قرمز که دارای طعم کمی تلخ است و دیگری برنگ قرمز تیره می باشد.
ساقه از سطح زمین یا از قسمت های بالاتر منشعب شده و در نهایت به گل های زرد روشن می رسد که از خانواده شب بو می باشد. بخش خوراکی گیاه همان دانه های خاکشی است که در میوه های خورجین مانند و باریک گیاه قرار دارد. طبیعت خاکشیر سرد و تر می باشد و مصلح آن کتیراست.
ترکیبات شیمیایی خاکشیر
- آليل ايزوتيوسيانات
- بوتنيل ايزوتيوسيانات
- اپي تيو بوتان
- متيل تيوپنتانيتريل
- فنيل پروپيونيتريل
- متيل تيوبوتيل ايزوتيوسيانات
- فنيل اتيل ايزوتيوسيانات
- پالميتيک
- لينولنيک
- اولئيک
- استئاريک
- گوگرد
- کلر
- فسفر
- آهن
- پتاسيم
- کلسيم
- سديم
- منيزيم
خواص خاکشیر
مصرف خاکشیر با شیوه های مختلف و در زمان های مختلف تاثیرات متفاوتی ایجاد میکند بنابراین قبل از استفاده برای بیماری و یا مشکل خاص شیوه استفاده آن را از یک متخصص داروهای گیاهی بپرسید.
1-خواص خاکشیر برای پوست و مو
خاکشیر دارای خواص ضد باکتری قوی بوده که با پاک سازی پوست به درمان آکنه و جوش صورت کمک می کندکه به این منظور خاکشیر، عرق شاه تره و عرق کاسنی را ترکیب و استفاده میکند. همچنین خاکشیر یکی از بهترین مواد طبیعی برای سم زدایی پوست است که با روشن تر شدن رنگ پوست به درمان لک های پوست کمک می کند از ترکیب خاکشیر و ترنجبین برای این این منظور استفاده میشود.خاکشیر به دلیل خواص ضد التهابی و ضد باکتری که دارد به درمان شوره سر کمک می کند.
2-خاکشیر و درمان ضعف
باتوجه به از دست دادن آب زیاد بدن در ماه مبارک رمضان بدن دچار ضعف میشود و قوت خود را از دست میدهد. خاکشیر یکی از خوراکی های مورد استفاده برای رفع ضعف است. از خاکشیر و عسل شربتی تهیه میشود که برای درمان ضعف بسیار مناسب است.
حتما بخوانید: 38 تا از مقوی ترین و سالم ترین غذاها و نوشیدنی های دنیا
3-تاثیر خاکشیر بر سیستم گوارشی
- خاکشیر به عنوان یک ملین ملایم شناخته می شود که با افزایش حرکات روده به پیشگیری و درمان یبوست کمک می کند. شربت خاکشیر اگر با آب گرم تهیه شود به درمان یبوست کمک می کند و اگر با آب سرد تهیه شود برای درمان اسهال موثر خواهد بود.
- خاکشیر باعث درمان یبوست در نوزادان و کودکان شود.
- خاکشیر با بهبود حرکات روده به پاک سازی و سم زدایی روده ها کمک کرده و با افزایش دفع چربی از بدن باعث لاغری و کاهش وزن می شود.
4- تاثیر خاکشیر بر کلیه و کبد
- خاکشیر خاصیت دیورتیک طبیعی دارد که به سم زدایی و پاک سازی کبد کمک کرده و برای درمان بیماری های کبد از جمله کبد چرب مفید می باشد.
- خاکشیر یک دیورتیک طبیعی است که با افزایش ادرار به دفع سموم از طریق کلیه ها کمک کرده و سنگ کلیه را درمان می کند.
5- خاکشیر و بارداری
- خاکشیر یک ملین طبیعی است و مصرف آن در دوران بارداری به درمان یبوست حاملگی کمک می کند.
- مصرف خاکشیر در اواخر دوران بارداری به باز شدن دهانه رحم و تسهیل زایمان طبیعی کمک می کند. همچنین مصرف خاکشیر به بهبود سلامت جنین کمک می کند.
6- خاکشیر و تاثیر برچاقی و لاغری
- چاقی: در صورتی که لاغر هستید و تصمیم دارید مقداری وزن اضافه کنید بهتر است خاکشیر را با شیر تازه ترکیب کرده و هر روز صبح آن را میل کنید.
- لاغری: برای کاهش وزن بهتر است هر روز صبح مقداری خاکشیر را در آب ولرم ریخته و ناشتا استفاده کنید.
حتما بخوانید: طبع خارخاسک چیست؟ ترکیب آن با عرق خارشتر و تاثیری که بر نعوظ می گذارد
خواص ثابت شده دیگر خاکشیر
- در طب سنتی گفته می شود که خاکشیر ضعف قوای جنسی در مردان را که به دلیل وجود سودا ایجاد شده، برطرف می کند و به درمان ناباروری کمک می کند.
- خاکشیر به دلیل طبع سرد و تر که دارد به درمان تب بالا و خارش پوست در نوزادان و کودکان مبتلا به آبله مرغان و سرخک کمک می کند.
- خاکشیر به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد ویروسی قوی که دارد برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی و آنفلونزا مفید می باشد.
- خاکشیر در طب سنتی به دلیل طبع سردی که دارد، به عنوان یک تب بر طبیعی شناخته می شود.
- شربت خاکشیر و ترنجبین با سم زدایی و پاک سازی بدن و دفع خلط های موجود در سیستم تنفسی به رفع بوی بد دهان کمک می کند.
- خاکشیر موجب افزایش میل جنسی است.
- خاکشیر براي برطرف کردن بیماري های نقرس، ورم گوش و دستگاه تناسلی موثر است.
حتما بخوانید: همه فواید و خواص ثابت شده بابونه و طرز مصرف اصولی آن +فیلم آموزشی
عوارض مصرف خاکشیر
- مصرف خاکشیر برای افراد مبتلا به ورم و زخم معده ممنوع بوده و بهتر است استفاده نکنند.
- متخصصان طب سنتی توصیه می کنند که افراد مبتلا به آرتروز و روماتیسم بهتر است خاکشیر را به دلیل طبع سرد و تر که دارد، محدود کنند.
- توصیه می شود که خاکشیر را از سن 2 سالگی به بعد به رژیم غذایی نوزاد اضافه کنید، قبل از آن می توانید شربت خاکشیر را از صافی رد کرده و از آب آن به نوزاد بدهید.
- مصرف خاکشیر در سه ماهه اول موجب نرمی دهانه رحم شده و ممکن موجب سقط جنین شود بنابراین از مصرف بیش از حد خاکشیر جلوگیری کنید.
- اگر بعد از مصرف خاکشیر دچار سردرد شدید بهتر است آن را با کتیرا مصرف کنید.
- مصرف طولانی مدت خاکشیر موجب ایجاد عارضه مگاکولون یعنی گشادی و نارسایی عضلانی روده بزرگ میشود که سبب مشکلات بزرگتر میشود.
- مصرف زیاد خاکشیر در دوران شیردهی ممکن است سبب افزایش موقتی نفخ شکم مادر و بروز نفخ و دل درد در نوزاد شود.
طرزتهیه و شیوه مصرف خاکشیر
1-خيسانده: خاکشي را در آب سرد براي چندين ساعت بخيسانيد و ميل کنيد.
2-جوشانده: خاکشي را به مدت 10 دقيقه با آب بجوشانيد و پس از سرد شدن مخلوط را ميل نماييد.
3-ضماد: براي رفع زخم، جراحات و رفع ورم ها، خاکشي را کوبيده و به صورت ضماد درآوريد. ضماد به صورت موضعي مورد استفاده خواهد بود.
موادلازم برای تهیه شربت خاکشیر:
- شکر ۱ لیوان
- آب خنک ۶ لیوان
- خاکشیر نصف لیوان
- گلاب ۲ قاشق غذاخوری
برای تهیه شربت خاکشیر 3 لیوان آب را روی شعله اجاق گاز بگذارید، شکر را با آن مخلوط کرده زمانی که جوش آمد گلاب و خاکشیر تمیز را به آن اضافه میکنیم و اجازه میدهیم تا قوام بیاید بعد از خنک شدن باقی آب را اضافه کرده و در صورت تمایل مقداری زغفران به آن اضافه میکنیم.
حتما بخوانید: جدیدترین خواص و مضرات تخم شربتی (دانه چیا) و بهترین زمان و نحوه مصرف
شربت خاکشیر را میتوان با سایر طعم ها مخلوط کرده و استفاده کرد.
- شربت آلبالو
- آب لیمو
- شربت آلوئه ورا
- شربت انبه
- شربت بلوبری
- توت سیاه
ویدیوی کوتاه خواص شربت خاکشیر