متخصصان تعداد اسپرم های سالم را 15 میلیون در میلی لیتر یا حداقل 39 میلیون در هر انزال می دانند و در واقع تعدادوکیفیت اسپرم در باروری نقش بسزایی دارد. عواملی که بر میزان تستوسترون تأثیر می گذارند، بیشترین تأثیر را در تعداد و کیفیت اسپرم ها دارند. برخی از شرایط پزشکی از جمله اختلالات ژنتیکی ارثی، عفونت ها و سبک زندگی همگی بر سلامت اسپرم ها تاثیر گذار هستند. در این مقاله عوامل موثر بر سلامت اسپرم ها و راهکارهای تقویت آن بیان شده اند.
معیارهای سنجش سلامتی اسپرم
- تعداد اسپرم: غلظت سلول های اسپرم در یک نمونه آزمایش یکی از معیارهای تشخیص سلامتی اسپرم است.
- اندازه و شکل اسپرم: یکی از شاخص های مهم در باروری اندازه و شکل سلول های اسپرم است.
- تحرک اسپرم: منظور از تحرک اسپرم جنبش اسپرم هاست. سلول های اسپرم باید توانایی این را داشته باشند که به راحتی حرکت کنند و خودشان را به سلول تخمک برسانند و آن را بارور کنند.
- حجم مایع منی: برای اینکه اسپرم ها به راحتی بتوانند به دستگاه تولید مثل زنانه وارد شوند وجود حداقل حجم مایع منی ضروری است.
علت کاهش اسپرم
رروش های تقویت اسپرم
روش اول: تغییر رژیم غذایی
1- روی: ثابت شده است که روی در افزایش تعداد و کیفیت اسپرم ها نقش موثری دارد و معمولا مردان نابارور با کمبود روی مواجهند.
2- فولیک اسید: فولات یا فولیک اسید جزو یکی از ویتامین های گروه B محسوب می شود که در سلامت اسپرم ها موثر است. کمبود فولیک اسید باعث آسیب دیدن DNA اسپرم و همچنین کاهش تراکم و میزان اسپرم ها می شود.
3- ویتامین B-12: وجود ویتامین B-12 برای سلامت کلی اسپرم ها حیاتی ست. تحقیقات نشان داده اند که این ویتامین تعداد و تحرک اسپرم ها را افزایش می دهد و مانع از آسیب دیدگی DNA اسپرم می شود
4- ویتامین C: ویتامین C آنتی اکسیدانی قویست که نقش مهمی در باروری مردان ایفا می کند. افزایش مصرف این ویتامین باعث بهبود حرکت، تعداد و مورفولوژی اسپرم می شود.
5- ویتامین D: اگر چه مصرف مکمل های ویتامین D سبب افزایش تستوسترون و تحرک اسپرم ها می شود اما کمبود ویتامین D کیفیت اسپرم را در معرض خطر قرار نمی دهد. به نظر می رسد تحقیقات بیشتری برای آگاهی از رابطه بین ویتامین D و کیفیت اسپرم لازم است.
6- ویتامین E: مصرف ویتامین E به همراه سایر آنتی اکسیدان ها می تواند به بهبود کیفیت اسپرم کمک کند. در واقع ویتامین E دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی و موثریست که از اسپرم در برابر آسیب های احتمالی محافظت می کند.
7- کوآنزیم کیو 10: کوآنزیم Q10 که با نام CoQ10 هم شناخته می شود آنتی اکسیدانیست که تمام سلول های زنده بدن برای انجام فعالیتشان به آن نیاز دارند. تحقیقات نشان می دهند که مصرف مکمل های کوآنزیم Q10 کیفیت مایع منی در مردان را افزایش می دهد.
8- دی اسپارتیک اسید: دی اسپارتیک اسید نام اسید آمینه ایست که به تنظیم هورمون های جنسی مردانه مثل تستوسترون کمک می کند. تحقیقات نشان داده اند که مصرف مکمل های دی اسپارتیک اسید در افزایش میزان و تحرک اسپرم ها موثر است.
9- اسیدهای چرب امگا 3: خواص شگفت انگیز امگا 3 باعث افزایش مورفولوژی، تحرک و میزان اسپرم می شود.
10- ال- آرژنین: ال- آرژینین اسید آمینه ایست که در توانایی باروری مردان نقش مهمی ایفا می کند. این اسید آمینه در بدن به اسید نیتریک تبدیل می شود و عملکرد اسپرم را افزایش می دهد. آزمایش های متعدد روی خرگوش ها نشان داده است که ال- آرژینین باعث افزایش میزان اسپرم می شود اما تاثیر آن روی تحرک اسپرم هنوز در دست بررسی ست. حتما قبل از مصرف مکمل های ال- آرژینین با پزشک مشورت کنید.
در جدول زیر یک رژیم غذایی سالم حاوی تمامی موارد بالا جمع آوری شده است:
| روی | صدف خوراکی، خرچنگ و خرچنگ دریایی، گوشت قرمز و ماکیان،حبوبات، سبزیجات،آجیل و مغزها،غلات کامل، غلات غنی‌شده‌ی صبحانه، شیر و لبنیات، شکلات تلخ |
| فولیک اسید | سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج، کلم و آرگولا، جوانه بروکسل، چغندر ، مرکبات، آجیل‌ها
جوانه گندم ،حبوباتی مانند لوبیا، نخود فرنگی و عدس، تخم مرغ ، مارچوبه |
| ویتامین B-12 | انواع ماهی ها، گوشت قرمز گوشت ماکیان و تخم مرغ، محصولات لبنی همچون شیر، ماست ، غلات و حبوبات |
| ویتامین C | توت‌فرنگی، آلبالو، مرکبات، توت سیاه، کیوی، فلفل دلمه‌ای،کلم بروکسل، طالبی، خربزه و هندوانه، سبزیجات با برگ‌های تیره‌رنگ، بروکلی، گل‌کلم، گوجه‌فرنگی |
| ویتامین D | ماهی سالمون، شاه ماهی و ساردین، کنسرو ماهی تن، میگو، زرده‌ی تخم‌مرغ، قارچ
سویا، شیر بادام و شیر جوی دوسر ، شیر گاو، شیر سویا |
| ویتامین E | تخمه آفتاب گردان، بادام، فندق، جوانه‌ی گندم ، انبه ، آووکادو، کدو حلوایی، کلم بروکلی، اسفناج، کیوی، گوجه فرنگی |
| کوآنزیم کیو 10 | گوشت قرمز و سفید به خصوص گوشت گاو و مرغ، ماهی هایی مثل شاه ماهی و ماهی قزل آلا، روغن های گیاهی مثل کلزا و روغن سویا |
| دی اسپارتیک اسید | گوشت سفید و قرمز، تخم مرغ و محصولات لبنی مثل شیر کم چرب، پنیر و ماست
غلات غنی شده مثل سبوس جو، برنج و پاستا، میوه های تازه و خشک، غلات صبحانه غنی شده |
| ال- آرژنین | گوشت قرمز، گوشت مرغ و بوقلمون، مغزها و دانه های روغنی به خصوص تخم کدو و بادام زمینی، لوبیا و عدس، محصولات لبنی |
روش دوم: دارودرمانی
- کلومیفن سیترات دهانی (سروفن)
- سروفن دهانی
- فولی تروپین آلفا یا گونال اف یا تزریقات زیرجلدی
- آنتی بیوتیک ها در صورتی که عفونت های مجاری تناسلی یا ادراری وجود داشته باشد.
- گونادوتروپین کوریونی انسان (HCG) (با نام های تجاری کوراگون یا پرگنیل)
- لتروزول یا آناستروزول
- آندروژن های بیرونی
روش سوم: روش های درمانی
آی وی اف (IVF): اگر تعداد اسپرم شما اندکی پایین باشد و حداقل به مدت دو سال است که با وجود تلاش برای فرزنددار شدن به طور طبیعی نتیجه‌ای نگرفته‌اید، لقاح مصنوعی (IVF) ممکن است گزینه مناسبی برای شما باشد.
تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI): تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI)، یک نوع تکنیک آی وی اف است که در آن یک اسپرم واحد به صورت مستقیم به تخمک تزریق میشود تا تخمک بارور شود. تخمک پس از بارور شدن به رحم زن منتقل میشود.
اهدای اسپرم: اهدای اسپرم به معنی استفاده از اسپرم مردی است که اسپرم خود را اهداء میکند. ممکن است بخواهید برای فرزنددار شدن، از این روش به عنوان جایگزینی برای روش ICSI استفاده کنید؛ به خصوص اگر مرد دارای اختلالات ژنتیکی باشد و ممکن باشد این اختلالات به فرزندان منتقل شود.
روش چهارم: تغییر سبک زندگی
- ورزش دوچرخه سواری ممکن است بر کیفیت اسپرم ها اثر بگذارد. سعی کنید دوچرخه سواری را محدود کنید.
- ورزش های هوازی به شما کمک میکند تا کمبود اسپرم ها را جبران کنید.
- گرم نگه داشتن بیضه ها موجب ضعف اسپرم ها میشود، استفاده زیاد از جکوزی، دوش آب گرم، گذاشتن لپ تاپ روی پاها و اثر حرارتی آن روی بیضه ها و نشستن های طولانی باعث افت کیفیت اسپرم و کاهش میزان باروری می شود.
- از قرار دادن گوشی موبایل در جیب شلوارتان خودداری کنید. گوشی های موبایل هنگامیکه در جیب شلوار قرار دارند، به دلیل امواج الکترومغناطیسی که ارسال و دریافت میکنند میتوانند به اسپرم ها آسیب برسانند.
- همیشه آب کافی بنوشید چراکه کم آبی بدن میتواند کاهش حجم و کیفیت اسپرم گردد.
- از کشیدن سیگار و مصرف زیاد مشروبات الکلی خودداری کنید.
- پوشیدن لباس زیر و شورت تنگ که بیضه ها را به بدن شما می چسباند کار مناسبی نیست.
- هرچقدر تعداد دفعات انزال شما بیشتر باشد حجم و غلظت منی شما کمتر خواهد شد.
- برخی از افراد به دلیل شرایط محیطی دچار استرس و اضطراب می‌شوند، استرس در مردان باعث میشود تولید اسپرم کم شده و به تدریج قوای جنسی کاهش پیدا میکند.
- از خودارضایی بپرهیزید و سعی کنید از تکنیک‌های مناسب برای بهبود کیفیت روابط جنسی خود استفاده کنید.
- وزن خود را کنترل کنید. اضافه وزن موجب تاثیر بر کیفیت اسپرم میشود.
نتیجه
یک رژیم غذایی نامناسب می تواند از قابلیت حیات اسپرم ها کم کند، یعنی اسپرم ها نمی توانند آن قدری که باید سریع حرکت کنند چون نیروی کافی برای تولید انرژی ندارند. از سوی دیگر برخی از عادات زندگی مانندحمام آب داغ یا دورچه سواری های طولانی بر کیفیت اسپرم موثر است. برای گرفتن نتیجه بهتر از باروری حتما سبک زندگی و رژیم غذایی خود را تغییر دهید و از یک پزشک کمک بخواهید.
با اپلیکیشن چرب زبان، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
