حالت تهوع صبحگاهی حالت آزاردهنده ای است که ممکن است هرکسی به آن دچار شود. حالت تهوع و استفراغ در ساعات اولیه صبح و معمولا زمانی که بیدارمیشوید اتفاق می افتد حالت تهوع صبحگاهی میتواند موقتی باشد ولی درصورت ادامه داشتن این حالت و تکرار آن در هر صبح میتواند نشانه ای از یک بیماری جدی باشد.
15 دلیل حالت تهوع صبحگاهی
1-بارداری
یکی از دلایل اصلی حالت تهوع صبحگاهی بارداری است . حالت تهوع در ساعات اولیه معمولا در هفته 6 بارداری ظاهر میشود و تا هفته های16 تا 20 ادامه خواهد داشت. دلیل اصلی این اتفاق تغییرات هورمونی بدن به خصوص تغییر در سطح هورمون HCG است. میزان هورمون HCG یا “گونادوتروپین جفتی” در سه ماهه اول بارداری به شدت افزایش می یابد.
یکی دیگر از دلایل حالت تهوع صبحگاهی در ساعات اولیه صبح کاهش قند خون زنان باردار است برای جلوگیری از کاهش قند معمولا قبل از بلندشدن از تخت مقداری تنقلات مصرف کنید تا قند خون شما تنظیم شود.
2- کم خوابی
خستگی بیش از حد و کم خوابی با برهم زدن تنظیم سیستم خواب بر نورون های مغز اثر میگذارد و در ساعات اولیه صبح موجب حالت تهوع میشود.
حتما بخوانید: رایج ترین علتهای حالت تهوع بعد از غذا چیست؟ روش درمان خانگی
3- رفلکس اسید
رفلکس اسید زمانی اتفاق میافتد که پس از خوردن یا نوشیدن ، ورود به معده به درستی انجام نمیشود و اسید معده به مری و گلو برمیگردد که باعث ایجاد طعم ترش در دهان ، سوزش یا سرفه نیز میشود. رفلکس اسید در صبح میتواند بدتر هم باشد حتی اگر ساعت ها هم از غذا خوردن گذشته باشد که ممکن است به دلیل موقعیت بدن شما در حالت خواب باشد که دچار بی تحرکی می باشد.
بنابراین رفلکس اسید موجب تغییر مزه دهان و در نتیجه احساس ناراحتی در سیستم گوارشی شود و فرد احساس تهوع داشته باشد.
3- احتقان سینوسی
گرفتگی سینوس باعث ایجاد فشار در گوش داخلی میشود؛ این وضعیت نیز میتواند به ناراحتی معده و حالت تهوع منجر شود. همچنین، این وضعیت میتواند باعث بروز سرگیجه شود؛ سرگیجه نیز ممکن است به حالت تهوع و استفراغ منجر شود. وقتی دچار ترشحات پشت حلق میشوید، مخاطی که از سینوسها به پشت حلق و داخل معده راه مییابند میتوانند باعث حالت تهوع شوند.
4- گاسترو پازری
فلج معده یا گاستروپارزی نوعی بیماری است که حرکت طبیعی عضلات را در معدهی شما تحت تاثیر قرار میدهد. به طور معمول، انقباضات عضلانی قوی، مواد غذایی را از دستگاه گوارش عبور میدهند. اما اگر گاستروپارزی یا فلج معده دارید، تحرک معدهتان کند میشود یا اصلا تحرکی وجود نخواهد داشت و این امر مانع از تخلیهی درست معده خواهد شد.
فلج معده میتواند در روند طبیعی هضم اختلال ایجاد کند، سبب بروز حالت تهوع و استفراغ شود و همینطور مشکلاتی در سطح قند خون و مواد مغذی درون بدن ایجاد کند. اگر چه هیچ درمانی برای گاستروپارزی وجود ندارد، اما اعمال تغییراتی در رژیم غذایی در کنار مصرف دارو، میتواند علائم را تا حدی تسکین دهد.
5- شیمی درمانی
داروهای شیمی درمانی معمولا بر بخشی از مغز که حالت تهوع و استفراغ را کنترل میکند اثر میگذارد و گاهی نیز این داروها بر سلول های دیواره معده تاثیر گذاشته و موجب ایجاد حالت تهوع و استفراغ میشود. چنانچه بیمار در اثر دریافت داروهای شیمی درمانی دچار حالت تهوع و استفراغ باشد، صرفا صحنهها و بوهایی که وی را به یاد این داروها میاندازند نیز میتوانند باعث تحریک حالت تهوع و استفراغ شوند.
6- آسیب مغزی
زمانی که مغز بر اثر ضربه محکم دچار آسیب شود مغز متورم میشود و به جمجه فشار می آورد. با افزایش فشار بخشی از مغز که وظیفه کنترل حالت تهوع و استفراغ را دارد نیز تحت فشار قرار میگیرد و این حالت تهوع نشان از یک آسیب مغزی جدی است و باید سریع به پزشک مراجعه شود.
7- مسمومیت غذایی
زمانی که غذا و یا نوشیدنی آلوده مصرف میکنید بدن تلاش میکند تا آلودگی را از خود خارج کند. اگر دچار مسمومیت غذایی شده باشید، ممکن است علائمی نظیر حالت تهوع، استفراغ، یا اسهال، و همچنین، ناراحتی معده یا گرفتگی شکم را تجربه کنید. اگر هنگام صبح دچار حالت تهوع شدهاید، ممکن است شب گذشته غذای آلودهای مصرف کرده باشید.
8- گاستروانتریت
یکی از مشکلاتی که موجب حالت تهوع میشود گاستروانتریت یا التهاب معده و روده است. گاستروانتریت در واقع عفونتی است که ممکن است بر اثر یک ویروس، انگل و یا باکتری ایجاد شود و علائمی شبیه به مسمویت غذایی دارد. این بیماری از راه مدفوع، غذا، یا آب آلوده از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
9- کتواسیدوز دیابتی
یکی از عوارض بیماری دیابت کتواسیدوز است. این عارضه زمانی رخ میدهد که بدن با کمبود انسولین مواجه میشود و مجبور به تجزیه چربی میشود تا به عنوان سوخت ازآن استفاده کند این فرایند باعث انباشته شدن کتونها در جریان خون میشود.
وجود مقدار بیش از اندازهی کتون در جریان خون میتواند باعث بروز علائمی نظیر حالت تهوع، سردرگمی، و تشنگی شدید شود. در صورت بروز این وضعیت، باید فورا به دنبال کمکهای پزشکی اورژانسی بروید.
10- زخم معده
بیماری زخم معده معمولا به زمانی اطلاق میشود که دیواره معده و روده زخم شود و موجب ایجاد درد در ناحیه معده میشود. این درد معمولا با حالت تهوع و استفراغ میشود.
11- یبوست
زمانی که مواد زائد در روده بزرگ باقی بماند و گرفتگی ایجاد کند سرعت کارکرد سیستم گوارشی کاهش می یابد و عمل هضم به درستی انجام نمیشود به این حالت یبوست گفته میشود. معمولا یبوست موجب ایجاد حالت تهوع به خصوص در کودکان میشود.
12- عفونت گوش داخلی
دستگاه وستیبولار (دهلیزی) موجود در گوش داخلی به حفظ تعادل بدن کمک میکند. چنانچه که دچار عفونت گوش داخلی شده باشید، دچار عدم تعادل و سرگیجه خواهید شد؛ این وضعیت میتواند به بروز حالت تهوع و استفراغ منجر شود.
13- اضطراب
زمانی که فرد دچار استرس و اضطراب میشود بدن مجبور به واکنش هایی میشود تا بتواند با تهدید مقابله کند. یکی از واکنش های بدن در زمان استرس کاهش فعالیت سیستم گوارشی است با این کار انرژی بیشتری در بدن ذخیره میشود تا بتواند در صورت نیاز از آن برای اقدام فوری استفاده کند.
وقتی عوامل واکنشی بهطور گاه و بیگاه و نه پیوسته فعال میشوند، بدن فرصت بازیابی از تغییرات فیزیکی، روانشناختی و احساسی ایجادشده را خواهد داشت. وقتی عوامل واکنشی بهشکل تکرارشونده و کمفاصله فعال میشوند، بدن برای بازیابی به وضعیت عادی دچار مشکل میشود و درنتیجه در نوعی وضعیت نیمهاضطراری نیمهآماده میماند.
این وضعیت نیمهاضطراری نیمهآماده فعالیتهای طبیعی شکم و گوارش را تحتتأثیر قرار میدهد، درنتیجه منجر به انواع مشکلات شکمی و گوارشی ازجمله نفخ، اسهال، یبوست و همچنین حالت تهوع و استفراغ میشود.
حتما بخوانید: 9 غذای شگفت انگیز که برای تقویت مغز عالی هستند (تحقیقات جدید)
14- میگرن
حالت تهوع علامت شایع سردردهای میگرنی است. برخی سردردهای دیگر به ویژه سردردهای خوشه ای نیز می توانند باعث تهوع به خصوص در ساعات اولیه روز شوند. درد سر، احساس غیرمعمول و حساسیت به نور از علائم میگرن است. پزشک می تواند در انتخاب صحیح درمان سردرد کمک کند.
شناسایی هرگونه سردرد اغلب به شما کمک می کند تا با درمان درست علاوه بر سردرد حالت تهوع نیز کاهش یابد. گاهی دردهای عضلانی و مخصوصا درد در ناحیه گردن موجب ایجاد سردرد و حالت تهوع میشود.
15- کم آبی
کمبود آب بدن ممکن است در ساعات اولیه صبح با مصرف کافئین ، یا نوشیدن الکل، تعریق طولانی اتفاق بیفتد. کمبود آب موجب ایجاد حالت تهوع به خصوص در ساعات اولیه صبح میشود و یکی از دلایل شایع حالت تهوع صبحگاهی در کودکان است.
توصیه برای کاهش حالت تهوع صبحگاهی
- صبح ها به آرامی از خواب بیدارشوید و مدتی بشینید.
- بهتر است هوای تازه تنفس کنید و مدتی دم و بازدم های عمیق داشته باشید.
- اگر دچار حالت تهوع شدید دراز بکشید و در وضعیتی باشید که سر پایینتر از بدن باشد.
- بهتر است خواب، رژیم غذایی و میزان مصرف آب خود را کنترل کنید.
- سعی کنید شب ها غذاهای سنگین، چرب و پرکالری مصرف نکنید و فاصله غذاخوردن تا زمان خواب طولانی باشد.
- از مصرف الکل و کافئین زیاد بپرهیزید.
- تا آنجایی که امکان دارد خود را گرسنه نگه ندارید. به موقع و منظم غذا بخورید و وعده های غذایی خود را کوچک انتخاب کنید.
- استفاده از دهانشویه و مسواک به کاهش حالت تهوع کمک زیادی میکند.
- تا حد امکان از فشارهای عصبی، استرس و اضطراب دوری نمایید و یک برنامه ورزشی مناسب تنظیم کنید.
- در حالت تهوع از خوردن لبنیات هم پرهیز کنید چراکه لبنیات، باکتریهایی طبیعی دارند که ممکن است با معده سازگار نباشند.
- غذاهایی مانند سیب زمینی له شده، پلوی سفید مخصوصا کته یا رشته فرنگی به آرام کردن معده و درمان حالت تهوع کمک میکنند.
درمان حالت تهوع صبحگاهی در زمان بارداری
1-برای کاهش حالت تهوع بارداری از داروهای بدون تجویز استفاده نکنید و بهتر است قبل از مصرف هرگونه دارو با پزشک خود مشورت کنید تا از نداشتن خطر برای جنین اطمینان حاصل کنید.
2- یکی از درمان های حالت تهوع صبحگاهی در بادراری طب فشاری است که شاخه ای از طب سوزنی است. فشردن نقطه “نیگان” یا “پریکاردیوم 6” که سه انگشت پایین تر از کف دست بوده و فشردن آن می تواند باعث کاهش تهوع بارداری شود. بنابراین کافیست آن نقطه را پیدا کرده و هر مچ را به ترتیب برای سه دقیقه محکم فشار دهید.
حتما بخوانید: 25 مزیت جالب نوشیدن قهوه در ابتدای صبح (بصورت هر روزه)
3- دو گیاه دارویی یعنی زنجبیل و نعناع علاوه بر مزایای بیشماری که برای شما به همراه دارند، می توانند در بهبود وضعیت شما در احساس حالت تهوع و استفراغ نیز تاثیر گذار باشند. البته در مورد مجاز بودن و یا نبودن مصرف زنجبیل در دوران بارداری تردید هایی وجود دارد، بهتر است پیش از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
4- آروماتراپی نیز می تواند درمان مناسبی برای تهوع بارداری باشد، برای این کار 2 قطره از محلول اسانس نعنای فلفلی را در یک کاسه آب داغ ریخته و در کنار تختتان قرار دهید. انتشار بوی نعنا فلفلی تا حد زیادی از حالت تهوع تان خواهد کاست.
10 درمان خانگی حالت تهوع صبحگاهی
1-جلوی استفراغ را نگیرید. گاهی حالت تهوع ناشی از ورود باکتری یا ویروس به سیستم گوارشی است و استفراغ واکنش بدن برای خارج کردن ویروس ها و باکتری هاست. اگرچه استفراغ ممکن است ناراحت کننده باشد اما به بهبود بیماری کمک میکند.
2-قرار دادن کمپرس سرد پشت گردن در حالت درازکش، باعث بهتر شدن حالت تهوع میشود. بدن برای مبارزه با باکتری یا ویروس موجود در معده به انرژی نیاز دارد بنابراین استراحت لازم است. فردی که دچار حالت تهوع است بهتر است دراز بکشد و از انجام ورزش و حرکت زیاد خودداری کند.
حتما بخوانید: 15 تا از خواص لیمو، وقتی آن را صبح و با معده خالی مصرف کنید!
3-چای زنجبیل یکی از درمان های خانگی حالت تهوع صبحگاهیست مقداری زنجبیل خشک را درون آب ریخته و اجازه دهید به مدت ده دقیقه دم بکشد سپس با کمی عسل میل کنید.
4- یک عدد زنجبیل تازه را پوست بکنید سپس با آب شستشو دهید ، به قطعات کوچک برش دهید و میل کنید.
5-عصاره زنجبیل و لیمو به بهبود حالت تهوع کمک میکند. برای تهیه این عصاره کافیست آب یک لیموی تازه و مقداری زنجبیل تازه را باهم مخلوط کرده و با مقداری عسل ترکیب کرده و چند بار در روز مصرف کنید.
6- روغن نعناع فلفلی یکی دیگر از راه های درمان حالت تهوع است که معمولا توصیه میشود مقداری از این روغن درون مقداری آب جوش ریخته و میل کنید. اما قبل از استفاده از این روغن نسبت به اصل بودن و ترکیبات فاقد الکل آن اطمینان حاصل کنید.
7- یک قاشق غذا خوری برگ خشک شده نعناع و یک فنجان آب داغ تهیه کنید و آنها را با هم ترکیب کنید و اجازه دهید 10 دقیقه بماند و بعد از اینکه کمی سرد شد بنوشید در صورت لزوم روزی 1 بار از این درمان استفاده کنید. همچنین میتوانید مقداری از برگ های نعنا را تهیه کنید و با آب بشویید و سپس آنها را بجوید . برای گرفتن بهترین نتایج این کار را بار ها تکرار کنید.
8- یک قاشق غذاخوری سرکه سیب و نصف فنجان آب را با هم مخلوط کنید.هر روز صبح، برای جلوگیری از تهوع دهان خود را با این ترکیب شستشو دهید.
حتما بخوانید: 5 روش استفاده از سرکه سیب برای درمان سریع تهوع و استفراغ
9- استنشاق بوی لیمو ترش تازه یا سایز مرکبات در تسکین حالت تهوع مفید است. خوردن لیمو ترش خصوصا به شکل یخزده نیز خوب است.
10-بدن برای حفظ انرژی نیاز به مواد مقوی دارد، خوردن غذای شیرین به حفظ انرژی کمک میکند. البته غذا باید هضم آسانی داشته باشد. غذاهای تند، چرب یا بسیار شیرین، مناسب نیستند.
