هیدروسفالی که گاهی اوقات “آب آوردن مغز” هم نامیده می شود ، شرایطی است که در اثر تجمع مایعات در مغز ایجاد می شود و می تواند خطرناک باشد زیرا فشار زیادی به بافت ظریف مغز وارد می کند. برخی افراد با هیدروسفالی متولد می شوند ، در حالی که برخی دیگر در مراحل بعدی زندگی به آن مبتلا میشوند. اگر شما یا فرزندتان علائم این بیماری را دارید ، باید به پزشک مراجعه کنید تا به علت آن پی ببرید.
هیدروسفالی چیست؟
یک مایع شفاف به نام مایع مغزی نخاعی (CSF) ، نخاع و مغز را احاطه کرده است. هیدروسفالی بیماری ای است که هنگام تشکیل بیش از حد این مایعات ایجاد می شود و بر مغز فشار وارد می کند.
بعبارت دیگر در هیدروسفالی مایع مغزی نخاعی نمی تواند در مغز براحتی جریان پیدا کند. این مایع باعث تغذیه مغز شده و به شناور بودن مغز (و حتی کاهش وزن آن) کمک می کند. در صورت جریان نیافتن این مایع، به مغز فشار وارد می شود.
برای درک بهتر مایع مغزی نخاعی، تعریف زیر آورده شده است: CSF یا مایع مغزی نخاعی ، مواد مغذی را به مغز و نخاع میرساند ، سموم را خارج میکند و مغز را شناور نگه میدارد.
مراحل و انواع
اشکال متداول هیدروسفالی عبارتند از:
- هیدروسفالی مادرزادی: در بدو تولد وجود دارد.
- هیدروسفالی اکتسابی: پس از تولد ایجاد می شود ، می تواند در اثر آسیب یا بیماری ایجاد شود.
- هیدروسفالی ارتباطی: رابطه بین بطنها و فضای تحت عنکبوتیه، آزاد و هیدروسفالی، نتیجه تولید زیاد مایع، کاهش جذب یا انسداد در فضای تحت عنکبوتیه باشد.
- هیدروسفالی انسدادی: چیزی جریان بین بطن ها را مسدود می کند.
- هیدروسفالی فشار عادی (NPH): در بزرگسالان ، این حالت معمولاً از شرایطی ناشی می شود که مانع از جاری شدن CSF می شود. اما در برخی موارد علت مشخصی وجود ندارد.
علائم و علل
- سردرد به همراه استفراغ
- تاری دید یا دوبینی
- مشکلات مربوط به تعادل و هماهنگی
- خواب آلودگی و بی حالی
- از دست دادن حافظه
علاوه بر این علائم ، ممکن است بزرگ شدن سر هم دیده شود ، زیرا جمجمه های نوزادان بدلیل تجمع مقدار زیادی CSF بزرگ میشود.
علل احتمالی زیادی برای هیدروسفالی وجود دارد. بعضی از نوزادان به دلیل داشتن ژن معیوب آن را در بدو تولد دارند و برخی دیگر به دلیل اینکه بخشی از بدن آنها به درستی در رحم رشد نمی کند به این بیماری مبتلا میشوند. بزرگسالان و کودکان می توانند بعد از بیماری هایی مانند مننژیت ، آسیب دیدگی سر یا سکته مغزی ، دچار هیدروسفالی شوند.
پیشگیری و خطرات
از هر هزار تولد، یک یا دو نوزاد با هیدروسفالی متولد می شوند. NPH همچنین حدود 375،000 آمریکایی مسن را مبتلا کرده است.
بعضی اوقات ، هیدروسفالی بعد از آسیب دیدگی سر ایجاد می شود. بنابراین ، پوشیدن کلاه ایمنی در هنگام ورزش ، دوچرخه یا موتور سیکلت سواری یا انجام سایر فعالیتهایی که می تواند منجر به آسیب دیدگی سر شود ، می تواند راه خوبی برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری باشد.
تشخیص و آزمایش
پزشکان از اسکنهای پزشکی برای تشخیص هیدروسفالی استفاده می کنند. در اینجا چندین آزمایش که پزشک ممکن است استفاده کند وجود دارد:
- سی تی اسکن: از اشعه X برای گرفتن عکس های دقیق از مغز استفاده می کند.
- MRI: دستگاه با استفاده از آهن ربا و امواج رادیویی برای ایجاد تصویر از مغز استفاده می کند.
- مانیتورینگ فشار: پزشک برای کنترل فشار مایعات در مغز ، یک کاتتر کوچک را در جمجمه وارد می کند.
علاوه بر این آزمایشات ، پزشک با شما صحبت خواهد کرد و درمورد سابقه پزشکی سؤال خواهد کرد. او می خواهد از هرگونه ناهنجاری در مغز یا نخاع آگاه شود.
درمان، روشها و داروها
متداول ترین روش درمانی برای هیدروسفالی یک درج شانت است و شامل یک لوله پلاستیکی انعطاف پذیر است که جراح به مغز یا نخاع وارد می کند تا تخلیه مایعات انجام شود. پزشک یک انتهای لوله را در مغز و انتهای دیگر را در قفسه سینه یا شکم قرار می دهد. سپس مایعات اضافی از مغز و انتهای دیگر لوله تخلیه می شوند ، جایی که راحت تر جذب می شود. کاشت شنت معمولاً دائمی است و باید به طور مرتب کنترل شود.
ونتریکولوستومی روش دیگری ست و شامل ایجاد کردن سوراخ در پایین بطن یا بین بطن ها است. اینکار اجازه می دهد تا مایع مغزی-نخاعی مغز را ترک کند. همچنین به جراحان اجازه می دهد قسمت هایی از مغز را که دسترسی به آنها دشوار است ، مشاهده و عمل کنند.
نکاتی در مورد سبک زندگی سالم
پزشکان به طور کامل نمی دانند که چه عواملی باعث ایجاد هیدروسفالی می شود. برخی از موارد ناشی از آسیب دیدگی سر است ، بنابراین پوشیدن کلاه ایمنی سر راه خوبی محافظت میکند.
بسیاری از افرادی مبتلا به هیدروسفالی ، با درمان کاملاً بهبود می یابند. با این وجود ، فشار بر مغز می تواند منجر به مشکلات ذهنی و همچنین مشکل در رشد جسمی کودکان شود. پزشکانی که نگران رشد کودکان هستند می توانند آنها را به درمانگران توانبخشی ارجاع دهند.
جراح مغز و اعصاب کیست؟ چه کاری انجام می دهد و چرا باید مراجعه کنیم؟
پزشکان معتفدند که مواد غذایی و تغذیه نقش مهمی در مدیریت هیدروسفالی ندارند. با این وجود ، تمرکز روی رژیم غذایی می تواند از بروز برخی از انواع خاص این بیماری جلوگیری کند. هیدروسفالی در بچه های متولد شده با نخاع بیفیدا ، یک ناتوانی مادرزادی است که روی نخاع کودک تأثیر می گذارد. خوردن مقدار زیادی اسید فولیک قبل از بارداری و در مراحل اولیه بارداری می تواند به کاهش خطر این بیماری کمک کند.
پزشکان توصیه می کنند که هر زنی که قصد بارداری دارد ، باید روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک مصرف کند تا از از آسیب نخاع جلوگیری شود. همچنین می توانید سبزیجات سبز تیره بخورید ، آب پرتقال بنوشید و نان حاوی آرد غنی شده مصرف کنید تا میزان دریافت اسید فولیک شما بیشتر شود.
در صورت ابتلا به هیدروسفالی، به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
اگر شما یا فرزندتان به طور ناگهانی علائم هیدروسفالی را تجربه کردید ، باید به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید. برای مدیریت شرایط در طولانی مدت ، می توانید فرزندتان را نزد متخصص اطفال ببرید یا به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
درمان هیدروسفالی با آندوسکوپ مغز (ویدیو)
16 کاری که برای سالم ماندن در تمام طول زندگی باید انجام دهید!
نتیجه گیری
بسیاری از افراد پس از ابتلا به هیدروسفالی بهبودی کامل می یابند و زندگی سالمی خواهند داشت. با این حال ، این هنوز یک بیماری جدی است که نیاز به درمان دارد. اگر علائم هیدروسفالی دارید ، به پزشک یا به بیمارستان مراجعه کنید تا دریابید که مشکل چیست و برای تخلیه مایع اضافی ، درمان شوید.
